Bjarmi - 15.04.1936, Blaðsíða 3

B J A R M I
31'
pa | er
KRISTILE6T HEIMILISBLAÐ
útgéfaiuli: ungir monn í UéýkjaVík.
Keinur út 1. og 15. hvers nínnnðar.
AskrlftarBÍnia kr. 5.00 á ári.
(i.ialddafii 1. .ii'iní.
Kitstjórn: Astráður SifhuslelEððrssón
BJarni Kjjólísson
Gúnnar .Siynijónssoji.
Afgreiösla Þórsgótu I. — Síiiii 8504.
Póstliólf 651.
Prentsmiðja Jó.is Hclgasonar.
ífflál
Eins og flestum er kunnugt,
er nýlokið umræöum um trúmál
í útvarpinu. Að vísu, verður ekki
sagt með vissu, að neinn beinn
árangur ,sé sýnilegur af þessum
umræðum, neroa hvað var talað
meira um trúmál manna á milli
þann tíma, sem umræðumar
stóðu yfir, en venja er til.
Þó vannst eitt við þessar uro-
ræður og það er, að mönnum
gafst færi á að heyra brot af
hinum mismunandi stefnum og
skoðunum, sem í landinu eru.
Eins og áður, er bersýnilegt að
fjölmennasti flokkurinn er rót-
tæka trúarskoðunin, enda þótt
engum blandist hugur um, að
hann nær ekki lengur eins djúpu
bergrnáli í hjörtum þjóðarinnar
og áður. Það hefir sýnt sig hér,
eins og annars staðar, að það
er hægt að hleypa f jöri í hugi
manna með gagnrýni og aftur
gagnrýni, en meiri vandi að
koma með eitthvað öruggt og
nppbyggjandi í staðihn. Og það
er einmitt með frjálslyndu stefn-
una, að hún hefir gagnrýnt
meira en hún var fær um aö
standa við.
Guðleysingjar láta, meira á sér
bera en áður, og eiga sjálfsagt
eftir að notfæra sér betur það
vandræða ástand, sem nú er með
þ.ioðinni, til framdráttar eyði-
leggingarstarfsemi sinni. Undrar
það og engan, sem les Biblíuna
sína, þó sá flokkur eigi eftir að
eflast enn meir.
Að lokum var það látið í ljós
oftar en einu. sinni að »hjnni
íhaldssömu stefnu« yxi fylgi og
þróttur. Er gleðilegt til þess að
vita, að mönnum er að verða ljós
merki þess, að það eru ekki allir,
sem hafa beygt sig fyrir- al-
menningsálitinu, heldur sækja
v og vinna á. Sigurinn muíi verða
Guðs og hans Smurða, Drottins
vors og frelsara Jesú Krists.
I umræðum um málefni mynd-
ast oft orð og setningar, sem á
Reykjavíkurmáli er nefnt slag-
orð, Eðli þeirra er þannig, að í
þeim er venjulega fólgið hug-
tak, sem er almenningi ógeðfellt.
Því næst er hamrað á þessum
orðum, unz þau hafa síazt inn
í fjöldann og þai' með er búið
að koma óvinsældar merki á
menn þá, eða málefni, sem orð-
unum er beint g'egn. Þannig er
t. d. hinni svo nefndu »gömlu
guðfræði« aflað óvinsælda með
því, að láta hinn »upplýsta«
íjoida. kynnast henni lindir
nafninu »miðalda myrkur«, eða
því um líku, sem hjjómar illa í
eyrum hinna menntuðu og sið-
fáguðu nútímamanna.
Eitt af þeim orðum, sem unn-
ið hefir hefð hjá mörgum, er
orðið »þröngsýnn«, Notkun þess
er ágætt dæmi um umburðar-
lyndi frjálslyndrar hugsunar
gagnvart skoðunum annara. Oi'ð-
ið er nefnil. nú orðið svo að segja
eingöngu notað, um alla þá, sem
ekki beygja kné sín beinlínis,
eða óbeiwlinis, fyrir kenningum
frjálslyndrar guðfrœði. Það er
tilraun manna, sem eru and-
stæðingar jákvæðs kristindóms,
til þess að setja brennimerki á
»gamaldags trúmenn«, sem fæli
menn frá þeim og kenningum
þeirra. Og því verður ekki neit-
aö, að frjálslynda stefnan hefir
svo öflugt almenningsálit með
sér, að þeir eru margir, sem ekki
þora.annaö en sveigja til, þó
innst í hjarta sínu vilji þeir ann-
að. Enda er sannleikurinn sá að
hvaða hugleysingi og trúleysingi,
sem vill, getur keypt sér frið við
þennan heim og dóma hans, með
því að yfirlýsa sig frjálslynda
víðsýnishetju, þó hann í hjarta
sínu sé "sjálfselskufullur maður,
sem er ekki »víðsýnni« en það,
að hann er miðdepill alheimsins,
sem allt verður að snúast um.
Ég hefi hrærst bæði í frjáls-
lyndi og síðar í »þröngsýni« og
mín reynsla er sú, að frjáls-
lyndi, sé andleg veiklun og sál-
arlegt kjarkleysi, knúið fram af
rneðvitund um, að Guð sé í raun
og veru ekki eins frjálslyndur
og af er látið. Því sannleikur-
inn er sá, að maðurinn vill ekki
ganga undir þann dóm yfir
sjálfum sér, sem hann verður
ao ganga undir til Isess að verða
hæfur til guðsríkis. 1 stað þess
aö beygja sig fyrir kröfu Guðs,
og hljóta þar með hans náð, taka
menn að byggja af eigin hyggju-
viti stiga til himnaríkis og raða'
þar öllu, niður eftir eigin geð-
þótta, Guði sem öðru. Og þess-
um hugsunu.m mannanna, sem
oftast strika út synd mannsins
og þörf fyrir frelsið í Jesú
Kristi, er svo gefið nafnið frjáls-
lyndur kristindómur, enda þótt
þær í eðli sínu séu skyldari flest-
um öðrum kenningum.
Af eigin reynslu, frá leit
minni að friði við Guð og full-
vissu um afdrif sálar minnar,
og starfi meðal ungliriga og
jafnaldra, he.fi ég sannfærzt um
það, að sinnuleysi æskulýðs um
trúmál, og ánægjan með' sinn
eigin andlega þroska, orsakast
af cleyfing^arlyfi því, er nefnist
»fr.jálslynd guðshugmynd« og
hefir heltekið þjóðina. Lifandi
meðvitund um Guð er sofnuð í
hjörtum allt of maj-gra, æsku-
manna. Mér finnst það ekki
neinn ávöxtur til að stæra sig
af, fyrir þær stefnur, sem þann-
ig bera ávöxt eftir eðli sínu.
Sannleikurinn um skoðanir allt
of margra frjálslyndra manna
er sá, að þeir þekkja ekki hinn
sanna Guð, og ávöxtur stefn-
unnar verður því eðlilega guð-
leysi.
Eg aðhylltist einu sinni helzt
þá skoðun, að Guð væii »hið
æðsta lögmál alheimsins«. En
þegar það starf, sem ég finn, að
Guð byrjaði i mér við ferming-
arundirbúning minn, fékk að
halda áfram án mótspyrnu frá
mér, þá sannfærðist ég um það,
að Guð er ekki lögmál en að Guð
er Guð. Hann verður allt af
þverstæður fyrir hinum mann-
lega huga, og mönnwnum mun
aldrei takast að fella hann inn
í skoðanir sínar. Opinberui:
Guðs sjálf er hið eina, sem
þrýstir Guði inn í líf mannanna.
Og fái hjartað að ráða í þess-
um málum meira en hinn kaldi
hugur, sem tekur ekki við Guði
nema helzt að skilja hann, þá
mun hrópi hjartans um frið,
fyrirgefningu og frelsi, verða
svarað með Guðs náð og lífi. Hin
írjálslynda skoðun getur veitt
BRITTA
23

jafnvel þó að hún væri skrýdd hinum fegursta
voiTnorgunljóma.
Hjálmar skeytti ekkert um, hvar hann gekk,
fyrr en hann var allt í einu staddur í skemmti-
garðinum í kringum Ortofte. Hann var að því
kominn að flýta sér burtu þaðan, eins og stað-
urinn væri eitraður, þegar hann nam staðar.
Hann sá sjón, sem hann hafði aldrei séð áðxu';
Elsu Vinge grátandi. Hún kom á móti honum
eftir gangstígnum, og þegar hún kom auga á
hann, horfði hún á hann eins og hún vildi reka
hann í gegn með augnaráði sínu, en því næst
snéri hún við, án þess að segja orð. Atferli henn-
ar benti til þess, að hún væri reið og vildi ekki
tala við hann.
Hann varð hálf ringiaður og fór að hugsa um,
hvað hann hefði getað gert, en vissi ekki um
neitt. Að síðustu hljóp hann á eftir henni og
spurði, hvers vegna, hún væri að gráta, Hann
var utan við sig af því, að sjá tár hennar
og fannst, að hann gæti gert hvað sem væri
til þess að stöðva þau. Hún fann þetta, og af
því að hún var hagsýn, áforroaði hún að nota
sér það. Hún rétti honum hendina, og án þess
að vita af því þrýsti hann hana svo fast að
hana sárkenndi til.
»Hjálmar,« sagði hún og ávarpaði hann nú
í fyrsta skipti ,með fornafni, »ég hefi komið
fram við yður með miklum trúnaði, er ekki svo?«
24
Hann kinkaði kolli, en gat ekki komið upp
einu orði.
»Það hefir átt sínar orsakir,« sagði hún og
dró að sér hendina, »ég hefi skoðað yður sem
tilvonandi roág minn, þar sem ég hefi all-lengi
verið leynilega trúlofuð honum Eiríki bróður
yðar. En það var -óvarkárni af mér að koma
þannig fram við yður; mér d,att ekki í hug, að
menn gætu misskilið framkomu mína og notað
sér það til þess að sverta roig í augum Eiríks.
En það hefir verið gert, og Eiríkur er því orð-
inn tortrygginn gagnvart mér. Það er orsök
þess, að ég er að gráta, og verði henni ekki rutt
úr vegi, verð ég óhiamingjusöm, það sem eftir
er æfi minnar.«
Hún fór aftur að gráta, en nú var ekki reiði
í gráti hennar, heldur sorg, sem gat komið
manni til þess að vikna; og í framkomu henn-
ar 'gagnvart Hjálmari var engin reiði fólgin,
heldu.r óbein hvatning og beiðni um hjálp.
Henni hafði ekki skjátlazt.
»Grátið ekki,« sagði hann með hásri en á-
kveðinni röddu. »Ég skal losa yður við þennan
grun.«
Hún leit upp með þakklátum, tárvotum aug-
um og rétti honum hendina. En hann héit, að
hann roundi ekki hafa nógu mikla sjálfsstjórn
til þess að geta þrýst hana rólega. Þess vegna