Bjarmi - 15.04.1936, Side 3

B J A R M I
31
KUISTII.EÍiT HEIMIIJSIILAÐ
i'tKt'Liiull: HiiKlr iiicim í Ito.ykjavík.
Kcmur íit I. og- 15. livers múimiliir.
Áskril'targjald kr. 5.00 ú úri.
(tjaldilagi 1. jtínf.
Ititst.iórii: Ástrúður SiguisT'i; ilórssoii
Itjami Ejjólfsson
Giiniiar Sigiirjóiisson.
Aígrciðsla bórsgötu I. — Síml '150-1.
Póstliólf 051.
Prentsmiðja Jó.is Helgasonar.
Eins otr flestu.m er kunnugt,
ér nýlokið umræðum um trúmál
í útvarpinu. Að vísu, verður ekki
sagt með vissu, að neinn beinn
árangur ,sé sýnilegur af þessupi
umræðum, nema hvað var talað
meira um trúmál manna á milli
þann tíma, sem umræðurnar
etóðu yfir, en venja er til.
Þó vannst eitt við þessar un>
ræður og; það er, að mönnum
gafst færi á að heyra brot af
hinum mismunandi stefnum og
skoðunum, sem í landinu eru.
Eins og áðu.r, er bersýnilegt að
fjölmennasti flokkurinn er rót-
tæka. trúarskoðunin, end.a þótt
engum þlandist hugur um, að
hann nær ekki iengur eins djúpu
hei'gmáli í hjörtum þjóðarinnar
og áður. Það hefir sýnt sig hér,
eins og annars staðar, að það
er hægt að hleypa fjöri í hug'i
manna með gagnrýni og aftur
gagnrýni, en meiri vandi að
koma með eitthvað öruggt og
nppbyggjandi í staðinn. Og það
er einmitt með frjálslyndu stefn-
una, að hún hefir gagnrýnt
meira en hún var fær um að
standa við.
Guðleysingjar láta. meira á sér
bera en áður, og eiga. sjálfsagt
eftir að notfæra sér betur þao
vandræða ástand, sem nú er með
þjóðinni, til framdráttar eyði-
leggingarstarfsemi sinni. Undrar
það og engan, sem les Biblíuna
sína, þó sá flokkur eigi eftir að
eflast enn meir.
Að lokum var það látið í ljós
oftar en einu. sinni að »hinni
íhaldssömu stefnu« yxi fylgi og
þróttur. Er gleðilegt til þess að
vita, að mönnum er að verða ljós
merki þess, að það eru ekki allir,
sem hafa beygt sig fyrir al-
menningsálitinu, heldur sækja
og vinna, á. Sigurinn mun verða
Guðs og hans Smurða, Drottins
vors og frelsara Jesú Krists.
c
lyersiBpa éi
I umræðum um málefni rnynd-
ast oft orð og' setningar, sem á
Reykjavíkurmáli er nefnt slag-
orð, Eðii þeirra er þannig, að í
þeim er venjulega fólgið hug-
tak, sem er almenningi ógeðfellt.
Því næst er hamrað á þessum
orðum, unz þau hafa síázt inn
í fjöldann og þar með er þúið
að koma óvinsældar merki á
rnenn þá, eða. málefni, sem orð-
unum er þeint gegn. Þannig er
t. d. hinni svo nefndu »gömlu
guðfræðk aflað óvinsælda með
því, að láta hinn »upplýsta«
fjölda. kynnast henni und'i'
nafninu »miðalda myrkur«, eða
því um líku, sem hjjómar illa í
eyrum hinna menntuðu og sið-
fáguðu núfcímamanna.
Eitt af þeirn oi’ðum, sem unn-
ið hefir hefð hjá mörgum, er
orðið »þröngsýnn«, Notkun þess
er ágætt dæmi um umburðar-
lyndi frjálslyndrar hugsunar
gagnvart skoðunum annara. Oið-
ið er nefnil. nú orðið svo að segja
eingöngu notað, um alla þá, sem
ek-ki beygja kné sín beinlínis,
eða óheirdíms, fyrir kenningum
frjálslyndrar guðfrœði. Það er
tilraun manna, sem eru a.nd-
stæðingar jákvæðs kristindóms,
til þess að setja brennimerki á
»gamaldags trúmenn«, sem fæli
menn frá þeim og kenningum
þeirra. Og því verður ekki neit-
aö, að frjáJslynda stefnan hefir
svo öflugt almenningsálit með
sér, að þeir eru margir, sem ekki
er »|r»ípíDD«.
þora .annað en sveigja til, þó
innst í hjarta sínu vilji þeir ann-
að. Enda er sannleikurinn sá að
hvað'a hugleysingi og trúleysingi,
sem vill, getur keypt sér frið við
þennan heim og dórna hans, með
því að yfirlýsa sig frjálslynda
víðsýnishetju, þó hann í hjarta
sinu sé'sjálfselskufullur maður,
sem er ekki »víðsýnni« en það,
að liann er miðdepill alheimsins,
sem allt verður að snúast um.
Ég hefi hrærst bæði í frjáls-
lyndi og síðar í »þröngsýni« og
mín reynsla er sú, að frjáls-
lyndj, sé andleg veiklun og sál-
arlegt kjarkleysi, knúið fram af
meðvitund um, að Guð sé í raun
og veru ekki eins frjálslyndur
og af er látið. Því sannleikur-
inn er sá, að maðurinn viil ekki
ganga undir þarm dóm yfir
sjálfum sér, sem hann verður
av ganga undir til þess að veroa.
hæfur til guðsríkis. I stað þess
ad beygja sig fyrir kröfu Guðs,
og hljóta þar með hans náð, taka
menn að byggja af eigin hyggju-
viti stiga. til himnaríkis og raða'
þar öllu niður eftir eigin geð-
þótta, Guði sem öðru. Og þess-
um hugsunum mannanna, sem
oftast strika út synd mannsins
og J>örf fyrir frelsið í Jesú
Kristi, er svo gefið nafnið frjáls-
lyndur kristindómur, enda þótt
þær í eðli sínu séu skyldari flest-
um öð’rum kenningum.
Af eigin reynslu, frá leit
minni að friði við Guð og full-
vissu um afdrif sálar minnar,
og starfi meðal unglinga. og
jafnaldra, he.fi ég sannfærzt um
það, að sinnuleysi æskulýðs um
trúmál, og ánægjan með sinn
eigin andlega ]»-oska, orsakast
af deyfing'arlyfi því, er nefnist
»frjálslynd guðsh,ugmynd« og
hefir heltekið þjóðina. Lifandi
meðvitund um. Guð er sofnuð ;
hjörtum allt of margra. æsku-
manna. Mér finnst það ekki
neinn ávöxtur til að stæra sig
af, fyrir ]>ær stefnur, sem þann-
ig bera ávöxt eftir eðli sínu.
Sannleikurinn um skoðanir allt
of margra frjáislyndra manna
er sá, að þeir I>ekkja ekki hinn
sanna Guð, og ávöxtur stefn-
unnar verður því eðlilega guð-
leysi.
Ég aðhylltist einu sinni helzt
]>á skoðun, að Guð væri »hið
æðsta lögmál alheimsins«. En
þegar það starf, sem ég finn, að
Guð byrjaði í mér við ferming-
arundjrbúning minn, fékk að
halda áfram án mótspyrnu frá
mér, þá sannfærðist ég um það,
að Guð er ekki lögmál en að Guð
er Guð. IIa,nn verður allt af
þverstæður fyrir hinum mann-
lega huga, og mömrmmm mun
aldrei takast að fella hann inn
í skoðanir sínar. Opinberui.
Guðs sjálf er hið eina, sem
þrýstir Guði inn í líf mannanna.
Og fái hjartað að ráða í þess-
um málum meira en hinn kaldi
hugur, sem tekur ekki við Guði
nema helzt að skilja hann, þá
mun hrópi hjartans um frið,
fyrirgefningu og frelsi, verða
svarað með Guðs náð og lífi. Hin
írjálslynda skoðun getur veitfc
BRITTA
23
jafnvel þó að hún væri skrýdd hinum fegursta.
vormorgunl j óma.
Hjálmar skeytti ekkert um, hvar hann gekk,
fyrr en hann var allt í einu staddur í skemmti-
garðinum í kringum Ortofte. Hann var að því
kominn að flýta sér burtu þaðan, eins og stað-
urinn væri eitraður, þegaj' harin nam staðar.
Hann sá sjón, sem hann hafði aldrei séð áður;
Elsu. Vinge grátandi. IJún kom á móti honum
eftir gangstígnum, og þegar hún kom auga á
hann, horfði hún á hann eins og' hún vildi reka
hann í gegn með augnaráði sínu, en því næst
snéri hún við, án þess að seg'ja orð. Atferli henn-
ar benti til þess, að hún væri reið og vildi ekki
tala við hann.
Hann varð hálf ringlaður og fór að hugsa um,
hvað hann hefði getað gert, en vissi ekki um
neitt. Að síðustu hljóp hann á eftir henni og
spurði, hvers vegna, hún væri að gráta. Hann
var utan við sig’ af því, að sjá tár hennar
og fannst, að hann gæti gert hvað sem væri
til þess að stöðva þau. Hún fann þetta, og' ai:
því að hún var hagsýn, áforroaði hún að nota
sér það. Hún rétti honum hendina, og án þess
: að vita, af því þrýsti hann liana svo fast að
; hana sárkenndi tii.
»Hjálmar,« sagði hún og ávarpaði hann nú
í fyrsta skipti með fornafni, »ég hiefi komið
fram við yður með miklum trúnaði, er ekki svo?«
24
Hann kinkaði kolli, en gat ekki komið upp
einu orði.
»Það liefir átt sínar orsakir,« sagði hún og
dró að sér hendina, »ég hefi skoðað yður sem
tilvonandi mág minn, þar sem ég hefi all-lengi
verið leynilega trúlofuð honum Eiríki bróður
yðar. En það var óvarkárni af mér að koma
þannig fram við yöur; mér d,a,tt ekki í hug, að
menn gætu misskilið framkomu mína og notað
sér það til þess að sverta mig í augujn Eiríks.
En það hefir verið gert, og Eiríkur er því orð-
inn tortrygg'inn gagnvart mér. Það er orsök
þess, að ég er að gráta, og verði henni ekki rutt
úr vegi, verð ég óhiamingjusöm, það sem eftir
er æfi minnar.«
Hún fór aftur að gráta, en nú var ekki reiði
í gráti hennar, heldur sorg, sem gat komið
manni til þe&s að vikna; og' í framkomu henn-
ar *gagnvai't Hjálmari var engin reiði fólgin,
heldur óbein hvatning og beiðni um hjáJp.
Henni liafði ekki skjátlazt.
»Grátið ekki,« sagði hann með luásri en á-
kveðinni röddu. »Ég skal losa yður við þennari
grun.«
Hún leit upp með þakklátum, tárvotum aug-
urn og rétti honum hendina. En hann hélt, að
hann mundi ekki hafa nógu mikla sjálfsstjórn
til þess að geta þrýst hana rólega. Þess vegna