Bjarmi - 01.11.1963, Blaðsíða 3

BJARMI 3
EIM ÉRRÆÐII) I VANDAMÁLEM ÆSKEMAR
/ mörgum löndu\n Vesturálfu eru afbrot
œskumanna orðin ógnandi vandamál. Bœði
stjórnmálamenn, skólamenn og lögregla hafa
fjallað um, hvað gera megi til þess að stemma
stigu við hinum vaxandi glœpum meðal
yngstu kynslóðcfrinnar. Allir spyrja: Hvað
eigum vér til varnar gegn þessum eyðileggj-
andi öflum?
Hið sorglega er, að hið raunverulega úr-
ræði er svo til aldrei nefnt: Það, sem gerir
œskumenn að nýjum mönnum.
Víst veit ég, að til eru margir heiðarlegir,
heilsteyptir menn háleitra hugsjóna, sem ekki
eru trúaðir, en bera merki kristinnar hugs-
unar, siðgæðis og breytni. En það er djúpur
sannleikur fólginn i orðum sálmaskáldsins,
er það segir fagnandi: „Hann leiðir mig um
rétta vegu fyrir 'sakir nafns síns.“ Enda er
breytni kristinna manna sönnun þessa orðs.
Það eru ekki trúaðir œskumenn, sem fylla
fangelsin og bœta þar fyrir afbrot sín.
Það eru ekki trúáSir œskumenn, sem fara
um borgirnar með hávaða og gauragangi og
setja blett á nafn sitt og heimili sitt og varpa
sér út í taumlaust nœturlíf.
Það eru ekki trúáSir œskumenn, sem stela
bilum, uppnefna þá, sem gæta laga og rétt-
ar, og segja ósatt við yfirheyrslur.
Það eru ekki trúaðir menn, sem eiga þátt
í því, að fjöldi ofdrykkjumanna fer vaxandi.
Það eru ekki trúuðu heimilin, sem leggjast
í rúst vegna skilnaðar — og skilja eftir ógœfu-
söm börn. (1 Svíþjóð eru 9000 hjónaskilnaðir
ár hvert, samkvœmt skýrslu, sem ég sá ný-
lega.)
Þetta er ekki sagt trúuðum til hróss né
til þess að íþyngja þeim, sem hafa orðið illa
úti í lífinu, heldur vegna þess, að þetta er
staðreynd, sem enginn mœlir gegn, og vegna
þess, að þetta er sterkur vitnisburður, bœði
um þá lífsgœfu og þann kraft til verndar,
sem Guð reynist þeim, er á hann trúa.
Umskapandi máttur fagnaðarerindisins er
eina raunverulega úrbótin gagnvart öllu ilíu,
sem er runnið frá huga og hjarta mannsins.
Þetta hljóta allir þeir að sjá og viðurkenna,
sem líta á mál þessi af álvöru.
Hvers vegna skyldum vér þá ekki gefa
Guðs orði meira rúm á heimilum, í skólum,
og veita þeim meiri stuðning, sem flytja
með sér slíkan boðskap, er skapar rólega,
hamingjusama œskumenn, sem lifa ekki
sjálfum sér og girndum sínum, heldur vinna
að sálarheill og velferð annai'ra?
Ytri efling, áminningar og „framtak til
stuðnings“ koma ekki að haldi gagnvart
tjóni, sem leynist í hjarta og huga.
Hvað getum vér gert?
Fyrst og fremst verðum vér að lýsa í bann
allt það, sem hefur eyðileggjandi áhrif, og
fjarlœgja það frá œskunni. Löng, sár reynsla
segir oss, að glœpábókmenntir, glœpakvik-
myndir, slœmar, léttúðugar skemmtanir og
margt annað eigi þátt í þvi að veikja sið-
gæðiskröfurnar, háleitar hugsjónir og hreint
hjarta.
En siðprúðir menn — það er ekki nóg,
heldur endurfœddir, nýir menn, sem eru Ijós
og salt í heiminum. Þess vegna er hið mikla
meginverkefni vort að boða fagnaðarerindið,
sem hefur í sér fólginn kraft til þess að skapa
nýtt hjarta og nýtt sinni, leysir menn úr viðj-
um hins vonda og gerir þá fúsa til að lifa
fyrir aðra í kœrleika.
Það er trúin á þetta fagnaðarerindi, sem
mun gefa oss djörfung og andlegan kraft til
þess að halda áfram baráttunni fyrir Guðs
ríki og œskuna.
Steinar Hiinnestacl. (B.A. þ.).
♦ ♦ • %* %• %* %•%*%* %♦ %* %* %• %♦%• %♦ %♦%♦ %♦%♦%♦%♦%♦ %♦%♦ %♦%♦ %♦ %♦%♦%♦ %*%*%*%•%* %*
Hvað gerðist í Helsingfors?
Lútherska heimsþingið, II.
Núverandi aðalframkvæmda-
stjóri Lútherska heimssambands-
ins, doktor Kurt Schmidt-Clausen,
hefur kallað heimssambandið ,,trú-
ar-, þjónustu- og kirkjusamfélag".
Vér skulum nú virða dálítið fýrir
oss, hvernig þetta birtist á heims-
þinginu í Helsingfors.
Trúarsamfélag.
Kenningargrundvallargrein
Lútherska heimssambandsins er
þannig:
„Lútherska heimssambandið
viðurkennir heilagar ritningar í
Gamla- og Nýja-testamentinu sem
einu uppsprettu og óskeikulan
mælikvarða allrar kirkjulegrar
kenningar og starfs, og játar
Nikeujátninguna og trúarjátningu
Aþanasíusar, og telur játningarrit
lúthersku kirkjunnar, einkanlega
hina óbreyttu Ágsborgarjátningu
og Fræði Lúthers hin minni,
hreina útskýringu Guðs orðs.“
(Fornkirkjulegu játningarnar
voru teknar inn í grundvallarregl-
una á Helsingforsþinginu, — senni-
lega til þess að gjöra grundvallar-
regluna aðgengilegri fyrir Mis-
sourikirkjuna, sem vonað er að
gangi í Sambandið.)
Trúargrundvöllurinn ætti þann-
ig að vera ágætur. — En að því
er snertir trúarsamfélagið, reyndi
mjög á það á Helsingforsþinginu
— og vér vitum ekki í dag, hvern-
ig því lýkur.
Aðalefni mótsins var mótað
með orðunum: „Kristur í dag.“
Guðfræðinefnd innan Lútherska
heimssambandsins hafði á árun-
um á undan aðalfundinum athug-
að það, sem talið er önnur megin-
regla siðbótarinnar: kenningin um
réttlætinguna af trúnni einni. Rit
„Um réttlætinguna“, þar sem dreg-
in var saman niðurstaða af starfi
nefndarinnar, hafði á undan fund-
inum verið sent þingþátttakendum
tii athugunar. Bæði á undan
heimsþinginu og á meðan á því
stóð kom fram öflug gagnrýni á
rit þetta og niðurstöður þess,
og þingið bað guðfræðinefndina
um að vinna áfram að þessu efni.
Annað skjal, sem dregið var
fram í dagsljósið á þinginu, var
skýrsla frá guðfræðideild heims-
sambandsins. (Skjal nr. 7). Leið-
togi þeirrar deildar, doktor Vilmos
Vajta, tekur í skýrslu sinni fyrir
starf það, sem guðfræðinefndin
hafði unnið, m. a. athuganirnar á
kenningunni um réttlætinguna, og
í því sambandi notaði hann orða-
lag, sem fékk mjög á marga:
Þar segir m. a„ að algjörlega
hlutlaus rannsókn sýni, að margt
sé ólíkt í kenningu siðbótarinnar
á réttlætingunni annars vegar og
svo hins vegar kenningu Nýja
testamentisins.
1. Réttlæting syndarans er í
Nýja testamentinu — umfram allt
hjá Páli — á annan hátt en hjá
siðbótarmönnunum atriði, sem
gjörist aðeins einu sinni og er
tengt við skírnina.
2. Nýja testamentið þekkir
ekki kenninguna Simul justus et
peccator (hvort tveggja í senn
réttlátur og syndari). Kristinn
maður er „heilagur en ekki synd-
ari“ — — Syndameðvitund að
skilningi siðbótarinnar sem lífsaf-
staða, er ákvarðast af yfirbótar-
hugsuninni, er ókunn Páli og Jó-
hannesi.
3. I Nýja testamentinu kemur
réttlætingin fram sem atriði, sem
grípur fram í að því er varðar
efsta dóm. Sá sem skírður er er
sér meðvitandi um hjálpræði sitt,
og hann lifir ekki lengur í ótta
varðandi dóm samkvæmt verkum
sínum. Þetta sjónarmið virðist
víðsfjarri sjónarmiði Lúthers um
„hina vongóðu örvæntingu".
Þar sem siðbótin lítur á rétt-
lætinguna fyrst og fremst sem
huggun fyrir samvizku einstakl-
ingsins, er hættan á einstaklings-
hyggju og sálarlífsfyrirbrigðum
nærri. Þess vegna veltur á því að
uppgötva að nýju safnaðarbundin
og hjálpræðissöguleg sjónarmið
réttlætingarkenningarinnar. , ,Ein-
staklingurinn réttlætist aldrei sem
einstaklingur heldur fyrir það, að
hann er tekinn inn í hinn nýja
Guðs lýð, í kirkjuna,“ segir í
sænskri þýðingu textans.
Kenninguna um syndina verður
að hugsa að nýju. „Það er mun-
ur á syndinni hjá réttlættum
manni og syndinni hjá manni, sem
hefur enn ekki mætt Kristi.“
„Það er hægt að nota þetta í
andlútherskum áróðri. Þessu er
erfitt að kyngja,“ sagði sænski
biskupinn Bo Giertz, sem á þing-
fundinum réðist á viss ummæli
skýrslu þe^sarar og lagði áherzlu
á, að það yrði að koma glöggt í
Ijós, að það sem í skýrslunni stæði
væri skoðun nefndarmannanna, en
að Lútherska heimssambandið sem
slikt bæri enga ábyrgð á því, sem
þar stæði.
Tilgangurinn með athuguninni
á kenningunni um réttlætinguna
var ekki aðeins sá að kanna, hvort
kenningin, sem siðbótarmennirnir
höfðu mótað eða framsett fyrir
400 árum, væri í fullu gildi í dag,
heldur einnig, hvernig boða skyldi
handa nútímamönnum með fullu
biblíulegu innihaldi.
Fjórir af fimm aðalfyrirlestrum
á heimsþinginu voru helgaðir sama
efni. (Gerhard Gloge, frá Þýzka-
alndi: „Náð heiminum til handa“,
Helge Brattgárd, Svíþjóð: „Trú án
verka“, Heikki Wares, Finnlandi:
„Klofið mannkyn — sameinað í
Kristi“, Andar Lumbantobing, frá
Indónesíu: „Nýr lofsöngur.“) —
Rúmsins vegna verður innihald
einstakra erinda ekki rakið.
Auk þessa höfðu biblíulestrar á
degi hverjum úr Efesusbréfinu
tengsl við aðalefnið. Það var ekki
sízt finnski biskupinn Martti Si-
mojoki, sem miðlaði þar. miklu.
Aðalefni þingsins var því næst
rætt á þremur fundum í 26 um-
ræðuhópum. Þessir hópar veittu
ekki heldur það, sem margir höfðu
vonað. Tillaga um sameiginlega
yfirlýsingu frá umræðunum var
lögð fram á þinginu af Lilje bisk-
upi — og felld. Aukafundi var
komið á, til þess að allir fengju
að segja skoðun sína. Ný skýrsla
var því næst lögð fram á aðal-
fundi. Peter Brunner, prófessor,
var einn þeirra, sem kom með
miklar athugasemdir einnig að því
er snerti endurskoðuðu skýrsluna
— og vildi senda hana aftur til
nefndarinnar. Norski biskupinn
Birkeli gerði að tillögu sinni, að
skýrslan væri send aftur til guð-
fræðinefndarinnar til þess að hún
ynni frekar úr henni, og það varð
niðurstaðan.
Það er auðséð, að jafnstór al-
Framh. á 6. síðu