Bjarmi - 01.05.1985, Qupperneq 6

Þannig sjáum við, að það sem byrjar
sem hormónabreytingar í heiladingli og
kynkirtlum endar með félagslegum til-
færingum, rétti til að skrifa uppá
skuldabréf og ganga í það heilaga.
Ekkert aldursskeið minnir rækilegar á,
að kristin trú tekur ekki einungis til
einhverrar andlegrar sneiðar af mannin-
um, heldur til hans alls, bæði heilading-
uls, félagslegrar ábyrgðar og tilbeiðslu.
Þetta verða þeir að gera sér ljóst, sem
álíta að kristin trú eigi eitthvert erindi
til unglinga. Meira um það síðar.
Að vera unglingur er annað en að
vera barn og að vera fullorðinn. Hvað
er það sem skilur unglingsárin frá
bernsku og fullorðinsárum? Margar
rannsóknir sýna hvernig einstaklingur-
inn mótast af líffræðilegum, vitsmuna-
legum og félagslegum sérkennum þess-
ara ára. Líkamsvöxtur, kirtlastarfsemi
og hreyfingar breytast. Vitsmunir, —
skilningur, ályktunarhæfni og hugtaka-
notkun — þroskast. Áhugamálin breyt-
ast. Afstaða til umhverfis, fjölskyldu og
vina verðurönnur. Undirstöðursiðferð-
is, gildismats og trúar bresta. Á þessum
sviðum og ýmsum öðrum verða róttæk-
ar breytingar, sem gera unglinginn að
öðrum en hann var — og að öörum en
hann verður. Með mikilli einföldun má
segja að þessi umbrot þjóni tvíþættum
tilgangi. Að gera manneskjuna hæfa til
að elska og starfa.
Ad elska
Til að halda sönsum verður maður að
geta svarað spurningunni. „Hverjum
tilheyri ég og hvernig?" Hvað ungling-
inn varðar taka svörin til foreldra,
félaga og einstaklinga af gagnstæðu
kyni með sérstökum hætti.
f sambandi foreldra og unglinga er
mikið lagt undir eins og allir vita sem
gengið hafa fyrir gafl. Aðskilnaðurinn,
þegar unglingurinn losar sig undan
áhrifavaldi foreldranna, verður með
ýmsum hætti. Hann fer stundum fram í
rólegheitum og án þess að viðkomandi
taki sérlega til þess fyrr en tár blika á
hvarmi á brúðkaupsdaginn eða þegar
ung manneskja kveður til að halda út í
hinn stóra heim. Stundum með látum,
átökum og ólgandi uppreisn. Það helg-
ast af aðstæðum og einstaklingum hvort
er eðlilegt. En aðskilnaðurinn er nauð-
syn. Óhjákvæmilegt er að unglingurinn
skynji og skilji að hann verður að lifa
lífinu á eigin forsendum. Uppreisn og
átök geta ráðist af því að unglingnum er
ógerlegt að líta á nokkuð sem sitt eigið,
nema það sé öðruvísi en foreldranna.
Aðskilnaðurinn er þó ekki hið eina sem
máli skiptir í samskiptum unglings og
foreldra. Arfurinn, — það sem ungl-
ingurinn tekur með sér úr föðurgarði er
einnig mikilvægt. Vitundin um að lífið
heldur áfram þótt bresti á yfirborðinu
mótast á þessum árum. Sá sem er
samtímis sáttur við fjarlægð og nálægð
þess sem var — er og verður, er í
dýrmætum tengslum við kjarna tilveru
sinnar.
Samskiptin við jafnaldra breytast
mjög á unglingsárum. Tengsl barns við
foreldra skipta það miklu meira máli
en tengsl við jafnaldra. Á unglingsárum
vex áhuginn á félögunum og samstaðan
eykst að sama skapi, oft á kostnað
tilfinningatengsla við foreldrana. Umb-
un félaganna skiptir öllu. Hræðslan við
vanþóknun þeirra og þörfin fyrir viður-
kenningu þeirra ræður stundum mestu

um ákvarðanir og gerðir. Oft liggur því
vænlegasta leiðin til að ná til unglinga
gegnum hópinn, klíkuna, þótt sú leið sé
vissulega grýtt og vandfarin fullorðnum.
Loks er eitt mikilvægasta verkefni
unglingsáranna að skilgreina sjálfan sig
í samskiptum við hitt kynið. Svo óheppi-
lega vill til að líkami og tilfinningar
þroskast nokkuð á misvíxl að þessu
leyti. — Holdið reiðubúið, en andinn of
veikur til að axla þá ábyrgð sem fylgir
djúpum og varanlegum tilfinninga-
tengslum, þar sem bæði þarf að gefa og
þiggja. Hér er þó ekki einvörðungu um
að ræða undirbúning kynlífs, hjúskapar
ogfjölskyldulífs, heldur mótun kynhlut-
verksins í mjög víðtækum skilningi.
Hvað felur það í sér að vera karl eða
kona. Hvað mun það fela í sér eftir
aldamótin 2000? Sérstaklega má ætla að
á okkar tímum sé vandi stúlknanna
mikill. Á hún að undirbúa framtíðina til
vinnu utan heimilis eða innan?
6