Bjarmi - 01.05.1985, Page 18
Jónas Qíslason, formaður Landssambands KFUM og KFUK:
n
STAÐA KFUM OG K
ÍSLANDI
Ávarp flutt við vígslu félagshúss KFUM og K
á Akureyri 17. mars 1985
i.
Það var síðla kvölds á dimmu nóv-
emberkvöldi; miðaldra maður sat við
skrifborð og ritaði bréf í flýti; bréfsupp-
hafið sýnir það glöggt: „Nú er jeg var að
enda við að skrifa með skipinu, þá datt
mjer í hug að hripa yður í flýti þessar
Iínur.“ Bréfið var þó eflaust ekki ritað
umhugsunarlaust; bréfritari hafði hugs-
að um efni þess um nokkurt skeið, þótt
þarna kæmist ritun þess fyrst í verk.
Og bréfið hafði mikil áhrif á viðtak-
anda þess; ungur stúdent úti í Kaup-
mannahöfn brást hinn versti við lestur
þess, henti því út í horn og sagði: „Það
skal þó aldrei verða.“ Hann komst í
mikla geðshræringu og gat ekki losnað
undan áhrifum bréfsins; í heila viku
barðist hann við efasemdir og bað ákaft
til Guðs um leiðsögn; hvað átti hann að
gjöra?
Að viku liðinni tók hann bréfið aftur
fram og las það enn einu sinni; honum
varð litið á dagsetningu þess og brá
heldur í brún: bréfið var dagsett 30.
nóvember 1895.
Þá rifjaðist allt upp fyrir honum.
Ungi stúdentinn hafði átt í mikilli
baráttu þetta haust; námið gekk ekki
sem skyldi. Hann hafði kynnzt
æskulýðsstarfi, sem tók hug hans allan;
hann hafði notað mikinn tíma til starfs
meðal ungra drengja; það gekk út yfir
nám hans. Honum varð ljóst, að hann
væri ekki maður til þess að sinna hvoru
tveggju; annaðhvort varð að víkja, en
hvort?
Erfið barátta hófst í sál hans; hann
bað mikið til Guðs um leiðsögn, en
óróleikinn hvarf ekki. Hann lýsir þessu
þannig: „Svo leið fram til 30. nóvember.
Þá náði þetta sálarástand hámarki sínu.
Það kvöld lokaði jeg mig inni og
ákallaði Guð „úr djúpinu“ og bað hann
um upplýsingu yfir þann veg, er hann
vildi að jeg skyldi ganga. Jeg opnaði alla
sál mína fyrir honum, og bað svo um að
hans vilji mætti verða, hvort sem hann
fjelli saman við minn vilja eða ekki; bað
hann að gefa mjer eitthvert teikn eða
upplýsingu um sinn vilja, sem væri svo
ljós að það væri ómögulegt fyrir mig að
villast; jeg tiltók ekkert um teiknið, því
það áleit jeg ekki sæma, heldur hitt, að
það kæmi alveg ótvírætt, hvort hann
vildi að jeg skyldi helga mig algerlega
málefni hinna ungu eða rífa mig lausan
frá því og taka aptur með fullum krapti
á náminu. Jeg held jeg hafi þannig talað
viþ Guð í heila tvo tíma frá kl. hjer um
bil 9 til kl. 11. Þá steig allt í einu friður
yfir sál mína og jeg fjekk innri sannfær-
ingu um að bæn mín væri heyrð og jeg
fengi svar, en hvernig eða hvenær, það
var jeg ekki einu sinni forvitinn um að
vita. Jeg var alveg orðinn rólegur og
ásetti mjer að bíða Drottins tíma, og
lagði allt í hans hönd.“
Hér hafoi Guð heyrt brennandi bænir
unga stúdentsins; þessi bréfritun hafði
ekki verið tilviljun háð; við sjáum hönd
Guðs að verki. Ætli við höfum í annan
tíma haft meiri ástæðu til þess að þakka
Guði fyrir, að nám ungs stúdents rann
út í sandinn?
Þannig kallaði Guð Friðrik Friðriks-
son til starfa fyrir íslenzkan æskulýð;
þess vegna voru KFUM & K stofnuð á
íslandi. Það var rétt, sem Þórhallur
Bjarnason lektor Prestaskólans og síðar
biskup hafði ritað í bréfi sínu, að
íslenzkir drengir stæðu nær honum en
danskir. Ákvörðunin um heimför var
erfið, því að margt tengdi Friðrik fast
við hið blómlega starf úti í Kaupmann-
ahöfn, en hann var köllun sinni trúr,
Guði sé lof.
II
Hvernig var ástatt í trúarlegum efnum
í Reykjavík á þessum árum?
bein guðsafneitun vaxandi og kirkjan
varð sífellt fyrir harðari árásum and-
stæðinga sinna.
Vafalítið má telja, að Þórhallur lektor
hafi haft þessar aðstæður í huga, er
hann ritaði bréf sitt. KFUM varð raun-
verulega æskulýðsstarf íslenzku þjóð-
kirkjunnar þegar við stofnun félagsins;
sést það berlega á samsetningu fyrstu
stjórnarinnar, sem félaginu var sett
1902; þar sátu biskup íslands, dóm-
kirkjupresturinn, tveir kennarar Presta-
skólans, sem báðir áttu eftir að setjast á
biskupsstól, og borgarstjórinn í Reykja-
vík! Þótt endanleg úttekt hafi enn ekki
farið fram á starfi KFUM fyrstu áratug-
ina, virðist hiklaust mega telja, að starf
þess hafi átt verulegan þátt í því að
varðveita og efla stöðu evangelísk-lút-
ersku þjóðkirkjunnar á íslandi á þessum
örlagaríku tímum.
Þetta hefur verið viðurkennt af
ýmsum; nægir hér að minna á ummæli
Jóns Helgasonar biskups í bók, er út
kom á dönsku 1922 um sögu íslenzku
kirkjunnar; þar kemst hann svo að orði
um starf Friðriks Friðrikssonar á íslandi
og gildi þess fyrir íslenzku kirkjuna:
„Hinir fögru ávextir af óþreytandi og
fórnfúsu starfi hans eru áreiðanlega
meðal hins gleðilegasta og vonarríkasta
starfs innan íslenzku kirkjunnar sein-
asta mannsaldur.
III
KFUM & K hafa þannig frá upphafi !•
lagt áherzlu á að starfa á kenninga-
grundvelli íslenzku þjóðkirkjunnar og
styðja hana og efla á allan hátt. Og saga
þessara félaga sýnir einnig glöggt, að
félögin slógu skjaldborg um þennan
kenningagrundvöll kirkjunnar, þegar
ýmsum af leiðtogum hennar sýndist um
skeið betur fara að breyta sumu í
þessum grundvelli; þá urðu oft átök um
18