Bjarmi - 01.07.1985, Blaðsíða 8

Sr. Jón Dalbú Hróbjartsson:
Þegar
erfiðleikarnir
koma
Sr. Jón Dalbú Hróbjartsson er
prestur í Laugarnessókn í
Reykjavík.
Inngangur
Nú á dögum á hjónabandið í vök að
verjast. Margt kemur til, erfiðar þjóð-
félagsaðstæður, léttúð, dvínandi vitund
um kristið siðferði og tíðarandi sem
jafnvel er andstæður hjónabandinu.
Þetta veidur hinum aðskiljanlegustu
vandamálum í hjúskap fólks, sem allt of
oft endar með hjónaskilnaði. Viljinn til
að takast á við erfiðleikana er einnig af
skornum skammti.
Að kristnum skilningi er hjónabandið
heilög stofnun, sáttmáli sem Guð hefur
gert börnum sínum til blessunar. Gildi
hjónabandsins er því augljóst. Það er
Guði þóknanlegt, verðmæti sem okkur
ber að standa vörð um.
Ábyrgð hins kristna safnaðar er mikil
hvað þetta snertir. Ef til vill hefur allt
of lítið verið gert til að fræða fólk um
hjónabandið og þau vandamál sem
oftast koma upp í svo nánu samlífi sem
hjónabandið er.
í þessari grein mun ég stuttlega drepa
á nokkur algeng vandamál í hjónabandi
og hvernig hugsanlega má bregðast við
þeim.
Byrjunarörðugleikar
Fyrstu ár hjónabandsins eru oft erfið.
Tveir einstaklingar, oft mjög ólíkir, eru
að kynnast og aðlagast hvor öðrum. Við
þessi nánu kynni koma upp nýjar hliðar
á makanum, sem oft valda árekstrum.
Makarnir taka með sér ýmislegt úr
uppeldi sínu sem setur svip á allt dagfar
þeirra. Sumt er gott og jákvætt, annað
kann að vera slæmt og til þess eins að
skapa erfiðleika.
Eitt atriði hefur t.d. orðið mörgum
hjónaböndum mikil hindrun, en það er
þegar einstaklingar ná ekki að slíta
böndin við foreldrana. Þetta er oft
ómeðvitað cn getur verið svo mikill
fjötur að til stór vandræða kemur.
Foreldrar bregðast iðulega börnunum
sínum í þessu sambandi. Þeir gefa
börnunum ekki tækifæri til að losna frá
þeim. Þeir binda börnin svo rækilega
við sig, að þau hafa ekki möguleika á að
þroskast sem sjálfstæðir einstaklingar.
Þetta er oftast ómeðvitað eða gert af
misskilinni umhyggju og ástúð.
Það er ekki tilviljun, að Jesús skuli
vitna til orðanna í 1. Mós., þegar hann
talar um hjónabandið og segir: „Fyrir
því skal maður yfirgefa föður og móður
og bindast konu sinni, og þau tvö skulu
verða einn maður.“ (Mt.l9:5).
Fólk sem hyggst stofna til hjúskapar
þarf því nauðsynlega að gera sér grein
fyrir hve sterkum böndum það er tengt
föðurhúsunum. Þetta á að vísu bæði við
einstaklinga sem ganga í hjónaband og
aðra, því allir þurfa að losna undan
áhrifavaldi foreldra á eðlilegu þroska-
stigi. Nú má ekki skilja orð mín þannig,
að frá og með brúðkaupsdegi skuli
skorið á öll tengsl við foreldrana. Nei,
börnin fara að heiman, yfirgefa föður
og móður til þess svo að geta tengst
þeim á nýjan leik sem sjálfstæðir cin-
staklingar. Með öðrum orðum, við
höldum áfram að elska og virða foreldra
okkar án þess að þau ráði yfir okkur.
Hjónin bera nú ein ábyrgð á lífi sínu og
verða að læra að standa á eigin fótum.
Margt fleira kemur til á fyrstu hjú-
skaparárunum, sem ekki er hægt að
nefna hér. Aftur á móti er til aðferð sem
getur komið í veg fyrir marga þá erfið-
leika sem ungt fólk glímir við. Aðferðin
er sú að tala um hjónabandið og ekki
síst tjá þær væntingar og óskir sem við
berum með okkur til hjónabandsins. Ef
við gerum þetta nógu rækilega í upphafi
þá verður eftirleikurinn miklu auðveld-
ari. Það er algengt að einstaklingar
verða fyrir miklum vonbrigðum í hjóna-
bandinu vegna þess að væntingarnar
uppfylltust aldrei. Þessarvæntingargeta
átt við um alla daglega umgengni,
hefðir, siði, trúmál, uppeldismál svo
ekki sé minnst á kynlífið. Þó ótrúlegt
mcgi virðast þá cr kynlífið nánast feimn-
ismál milli hjóna. Þau hafa kynmök en
ræða það ekki frekar.
Kynlífið er þess eðlis að það tekur
mörg ár að þroskast, þess vegna þarf að
ræða það í kærleika og með gagnkvæmri
tillitssemi og hreinskilni. Karl og kona
eru mjög mismunandi byggð hvað snert-
ir kynhvatir og aðdraganda kynmaka,
þess vegna er sérstök ástæða til að reyna
að skilja hvort annað strax frá upphafi
Astin er list
Hjónabandið er meira en kynlífið, þó
sá þáttur sé mikilvægur og þurfi að vera
í lagi. Hjónabandið er samlífsform sem
nær til allra þátta mannlegs lífs. Sásem er
í hjónabandi hefur skyldur við maka
sinn sem tengjast hinu andlega-, líkam-
lega- og félagslega sviði. Þau hafa lofað
8