Bjarmi - 01.04.1995, Blaðsíða 4

AÐALGREIN
Haraldur Jóhannsson
Kross og kýrhaus
Haraldur
Jóhannsson er
læknir.
Margt er skrýtið í kýrhausnum," sagði
karlinn. „Skrýtnust eru þó eyrun, því að
þau eru ekki í hausnum, heldur utan á
honum.“ Mér dettur þessi speki
stundum í hug, þegar hið yfimáttúrlega
ber á góma. Það er margt skrýtið í heiminum,
skrýtnast er þó það, sem er ekki af þessum heimi.
Það er misskilningur að halda, að innrauðir
geislar hafi verið yfirnáttúrlegir, áður en sýnt var
fram á tilvist þeirra. Því síður var Grænland yfir-
náttúrlegt, áður en það fannst. Hið yfirnáttúrlega er
handan okkar seilingar, við getum ekki töfrað það
fram, aðeins skoðað það,
þegar það birtist okkur.
(Enga tryggingu höfum við
heldur fyrir því, að hið yfir-
náttúrlega sé allt góðkynja.)
Sú skoðun hefur slæðzt
inn í hugsunarhátt margra,
að ekkert sé til, nema það,
sem „sannað“ verður með
vísindalegum hætti. Þetta
sprettur af þeirri trú, að
heimurinn sé „lokað“ kerfi
orsaka og afleiðinga. Þá er
ekki reiknað með því, að
Guð sé að starfi í heiminum
(heldur ekki að maðurinn sé sjálfráður gerða sinna).
Loks má nefna þá útbreiddu skoðun, að trúin taki
við, þar sem vísindin komast ekki lengra. í raun er
þetta þveröfugt. Öll vísindi, hugsun og hegðun
byggja á einhvers konar grundvelli trúar eða skoðana.
Gildi upprisunnar
Kristin trú byggist á yfirnáttúrlegum atburðum. „En
ef Kristur er ekki upprisinn, er trú yðar fánýt,“
skrifar Páll postuli í Fyrra Korintubréfi. Kristin-
dómurinn stendur og fellur með upprisu Jesú Krists
frá dauðum. Því er ekki undarlegt, að komið hafi
fram mótbárur gegn upprisu Jesú, misvel ígrund-
aðar.
Til eru þeir, sem segja, að Jesús hafi ekki risið
upp frá dauðum, vegna þess að slíkt gerist einfald-
lega ekki. Þessi fullyrðing byggir á þeirri skoðun
(eða trú), að ekkert yfirnáttúrlegt sé til. Þetta getur
hins vegar ekki talizt mjög grunduð afstaða. Ef
málið er afgreitt, án þess að líta nánar á málavexti,
er um að ræða fordóma.
Við skulum því skoða rök með og á móti upprisu
Jesú, áður en við fellum okkar dóm. Um er að ræða
sögulegan atburð, sem verður hvorki „sannaður"
eða „afsannaður" á raunvísindalegan hátt. Hins
vegar er hægt að kanna áreiðanleika vitnisburðar og
frásagna á sambærilegan hátt og gert er við réttar-
höld.
Rök fyrir upprisu
Oft eru nefnd þrjú atriði, sem eru til merkis um, að
Jesús Kristur hafi risið upp frá dauðum.
1. Gröfin var tóm. Guðspjöllin segja frá því, að
konur hafi farið út að gröfinni og fundið hana
tóma. Gyðingar höfðu fengið rómverska varð-
menn til að gæta grafarinnar og þungum steini var
velt fyrir. Konur voru ekki lögmæt vitni á þessum
tíma. Það eykur sannleiksgildi frásögunnar. Ef
þetta hefði verið tilbúningur, hefðu konur senni-
lega ekki verið nefndar.
2. Samkvæmt frásögnum guðspjallanna birtist Jesús
lærisveinum sínum oft eftir upprisuna, stundum
fáum, stundum mörgum.
3. Í þriðja lagi má svo nefna breytinguna, sem varð
á lærisveinum Jesú - hræðsla og hugleysi breyttist
í djörfung, trúin á Jesúm sem upprisinn frelsara
breiddist hratt út.
Rök gegn upprisu
Því hefur verið haldið fram, að guðspjöllin séu ekki
trúverðug. Hefur verið bent á, að ýmis smáatriði eru
4