Bjarmi - 01.07.2002, Blaðsíða 34

Hvernig getur miskunnsemi
verió náóargjöf?
Guðlaugur Gunnarsson
Guó gefur söfnuói sínum sérstakar and-
legar gjafir sem við köllum gjafir
heilags anda eóa náóargjafir. Þrennt ber aó
hafa í huga varóandi náóargjafirnar:
1) Guó gefur þær ókeypis og án verð-
skuldunar. Þaó er ekki hægt aó vinna
sér inn gjafir andans.
2) Náóargjafirnar eru til að þjóna öór-
um, söfnuóinum, líkama Krists. Þær
eiga ekki aó þjóna þeim eða upphefja
þann sem hlýtur gjöfina heldur gerir
einstaklinginn hæfari til aó þjóna öór-
um.
3) Þaó er nauósynlegt aó sá sem hlýtur
náðargjöf noti hana. Þú uppgötvar
gjafir þínar í þjónustunni, er þú
starfar. Sumir sjá ekki náðargjöf sína
af því þeir eru óvirkir.
Páll telur upp nokkrar náðargjafir í 12.
kafla Rómverjabréfsins. I versi 8 nefnir hann
miskunnsemina sem náðargjöf: „Sá sem
iðkar miskunnsemi, gjöri þaó meó gleói.“
Segja má aó flestir trúaóir einstaklingar búi
yfir miskunnsemi ( einhverjum mæli (sbr.
Róm 5,5: „Kærleika Guðs er úthellt í hjört-
um vorum fyrir heilagan anda.“ Aftur á móti
ganga þeirsem hljóta þessa sérstöku náðar-
gjöf miklu lengra. Gleðin er einkennið á fús-
leika þeirra. Þeir gera það ekki af skyldu-
rækni eóa kvöó heldur kærleika.
Hvaó er miskunnsemi?
Miskunnsemi er ekki þaó sama og með-
aumkun eða samúð. Meóaumkun er hug-
arfarsleg tilfinning, aó kenna í brjósti um
einhvern, en miskunnsemi er þaó aó gera
eitthvaó á kærleiksríkan hátt til að linna
þjáningu eða gera aóstæóur einhvers létt-
bærari, jafnvel þótt hann eigi þaó ekki skil-
ió. Þetta getur líka átt vió þaó aó fara með
afbrotamann á vægari hátt en hann á skil-
ió. Einnig að hjálpa nýjum í trúnni aó taka
vió náó Guós og stundum að hjálpa þeim
aó fýrirgefa sjálfum sér. Miskunnsemi
bregst við þjáningu og óréttlæti en samúó
leiðir oft aóeins til vorkunnsemi. Fólk þarf
ekki á því að halda að einhver vorkenni því
heldur þarf þaó aó fá aó reyna miskunn-
semi Guós sjálfs sem einhver er fús til aó
sýna í verki. Þegar við sýnum miskunnsemi í
verki líkjum við eftir Guói. I Ef. 2,4 lesum
vió aó „Guð er auóugur aó miskunn“ — og
í 2. Kor. 1,3 er hann nefndur „faóir mis-
kunnsemdanna". Guó segir (Hósea 6,6):
„A miskunnsemi hefi ég þóknun, en ekki á
sláturfórn." Þaó má líka segja aó vió tjáum
hjartalag Guós. Sá sem iókar miskunnsemi
sér aðra meó augum Jesú og kemur kær-
leika hans, náð og miskunn á framfæri vió
þá.
Einkenni
Þegar miskunnsemi er iókuó sem náóargjöf
hjálpar heilagur andi okkur aó uppræta
undirrót þjáningar hjá þeim sem líða á ein-
hvern hátt. Við leitumst þá vió aó mæta
þörfum þeirra sem eru einmana og gleymd-
ir, sýnum kærleika og viróingu þeim sem
glíma við harðræói eóa kreppu. Sá sem hef-
ur fengió þessa gjöfveróur mjög næmur fýr-
ir neyð og þörf annarra umfram þaó sem
aórir koma auga á. Hann nánast finnur
sjálfur dapurleika, sársauka, gleóina eða
örvinglun annarrar persónu, jafnvel þótt
hún sé algjörlega ókunn. Oft sinna slíkir
einstaklingar þeim sem eru fátækir eóa veik-
ir líkamlega, en ekki má gleyma þeim sem
eru andlega þjáóir þótt ekki séu þeir veikir
eóa fátækir. Þeir láta sig varóa málefni sem
undiroka einstaklinga eóa þjóófélagshópa.
Þeir þjóna vió erfiðar og óþægilegar aó-
stæóur en gera þaó með gleði. Enda eru
þaó gömul biblíuleg sannindi sem nútíma-
vísindin eru aó benda á aó jákvæðni og
gleói virki vel á skjúkdóma: „Glatt hjarta
veitir góða heilsubót" (Orðskv. 17,22). Sá
sem iðkar miskunnsemi hefur líka oft hlot-
ið hjálpsemi og þjónustu sem náóargjöf.
Náóargjöfin miskunnsemi gerir þeim sem
hana hefur hlotið kleift aó nálgast þá sem
öllum býóur vió, taka því sem er óásættan-
legt, upplifa sem ilm þaó sem aórir upplifa
sem viðbjóðslegan óþef óhreininda og úr-
gangs á Kkama fólks, líta á rifna tötra sem
tækifæri fremur en fráhrindandi útlit.
Kristnir einstaklingar sem eiga þessa gjöf
eru oft lágmæltar og dular persónur, en
hitta þó fólk og finna sterka samkennd
með því, eiga auóvelt með að tjá sig á kær-
leiksríkan hátt vió þá sem þeir þjóna. Oft
hvíla einstaklingar á þeim af umhyggju og
næmni fýrirþörfum þeirra. Þeireiga auðvelt
meó aó samsama sig vió aóra, bæói tilfinn-
ingum og hugsunum þeirra. Þetta er ögn
líkt því sem sagt er um Krist f Heb. 4,15:
„Ekki höfum vér þann æósta prest, er eigi
geti séð aumur á veikleika vorum, heldur
þann, sem freistaó var á allan hátt eins og
vor, en án syndar." Þótt miskunnarar nú-
tímans séu ekki syndlausir þá hafa þeir
hlotió sérstaka náóargjöfaó líkjast Kristi og
sjá meó augum hans og finna til meó þeim
sem eru í neyó.
Dæmi
Dæmisagan um miskunnsama Samverjann
í Lúkas 10,25-27 er augljós. Hann lagði
mikió á sig, batt um sár særóa vegfarand-
ans, bláókunnugs útlendings, fór með
hann á gisihús og greiddi fýrir umönnun
hans. Það er miskunnsemi í raun.
Jesús segir: „Þaó allt, sem þér gjöróuó
einum minna minnstu bræóra, þaó hafið
þér gjört mér“ (Matt 25,35-36).
MóðirTeresa er e.t.v. áhrifaríkasta dæm-
ið úr samtíma okkar. 1946 fékk hún köllun
til aó sinna þeim sem voru fátækastir allra.
1952 byrjaði hún svo einstæða þjónustu
sína í Kalkútta. Hún fann deyjandi konu
sem rottur og maurar voru farin aó éta og
fór með hana á skjúkrahús sem vildi ekki
taka vió henni þótt hún væri enn á lífi.
Móóir Teresa neitaði aó fara þar til henni
varsinnt. Síóan fékk hún úthlutað byggingu
hjá borgaryfirvöldum til þess aó sinna og
hjúkra slíku fólki.
Það er mikil þörf fyrir slíka gjöf á okkar
dögum þar sem fjöldi þeirra sem eru út-
skúfaðir úr mannlegu samfélagi vegna
vímuefnaneyslu, alnæmis, fátæktar og af-
brota eykst stöóugt.
Guðlaugur Gunnarsson er guðfræðingur og
kerfisfrceðingur.