Heima er bezt - 01.12.1953, Qupperneq 7

Nr. 12
Heima er bezt
359
Þorsteinn Matthíasson:
Hugleiðingar ferðamanns
Þættir úr Austfjarðaför
systkin, er ég hef náð til að
spyrja um þetta, hafa með öllu
gleymt því. En fagurt dæmi
sagði hann okkur af þessari
konu, er hann mun hafa kynnzt
austur á Héraði.
Eins ómerkilegs atviks vil ég
að lokum minnast frá ferming-
arárinu, því að svo ómerkilegt,
sem það er, losna ég aldrei við að
muna það.
Við spurningakrakkar sátum
öll á kirkjulofti undir messu og
var presturinn í stólnum. Kom
þá inn karl, sem hafði orðið
seinn til messunnar og tók sér
sæti á innsta bekk og voru þar
stuðlar fyrir til að varna hættu
við að falla niður af loftinu. Þar
litlu ofar og innar liggur j árnbiti
um þvera kirkjuna. Ég fylgdist
með komu karlsins og þekkti
hann vel, því að hann kom oft til
foreldra minna, þótt eigi væri
hann nágranni. Hann var góðlát-
ur karl, en með afbrigðum mont-
inn og útsláttarsamur. Gekk
hann til sætis með miklum reig-
ingi og tilburðum og af þeim
sökum rekur hann krúnuna í
járnbitann, svo að söng við í
kirkjunni. Verkaði þetta á mig
svo skoplega, að mér lá við að
skella upp úr af hlátri og kvald-
ist af þessu alla messuna. Gat
ekki hjá því farið, að á mér sæi,
ef til mín væri litið, en svo hepp-
inn var ég, að snúa baki að flest-
um krökkunum, en prófastur-
inn sýndist mér alltaf hafa á
mér augun og fannst ég geta
lesið úr tilliti hans misþokka á
framkomu minni. Aldrei losna
ég við þann grun, að hann hafi
séð á mér þessa skömm, að berj-
ast við hlátur í kirkjunni. En
þó þykist ég hafa sloppið vel að
vekja ekki almennt hneyksli á
þessum stað. Þessi meinlegi
kvilli, aðhlægnin, er ekkert lamb
að leika við, þegar hláturinn
verður að hemja eða hljóta á-
mæli ella og annarra lítilsvirð-
ingu.
Kirkjugöturnar gróa upp og
nú, þegar bilarnir standa í röð-
um hjá kirkjunni á Prestsbakka,
kemur manni í hug samanburð-
ur hins horfna, meðan hestarn-
ir voru notaðir til kirkjuferða.
Og i huganum bregður fyrir
svipmyndum af horfnum gæð-
Framh. á bls. 387.
Eskifjörður.
Ennþá drýpur regnið af þak-
inu. Þó finnst mér sem létt hafi
í lofti, enda reynist það svo.
Um hádegi fer sólin að skína.
Hér er Ragnar Þorsteinsson
kennari. Honum kynntist ég
þegar við vorum báðir ungir og
stunduðum nám í Kennaraskól-
ánum. Síðan hafa leiðir okkar
sjaldan legið saman og við lítil
kynni haft hvor af öðrum. En nú
hefi ég ákveðið að heimsækja
hann og einmitt rétt í því að ég
er að hafa mig á stað, sé ég hon-
um bregða fyrir á götunni utan
við gluggann. Ég flýti mér út og
kalla til hans, og eftir að hann
hefur áttað sig á rúnum áranna
í útliti mínu og sannfærzt um
hver hér er á ferð, skortir ekk-
ert á alúðina. Ég dvelst á heimili
hans lengi dags og bar þar
margt á góma. Ragnar sýnir
mér skólahús kauptúnsins, það
er gamallt nokkuð en vel um
gengið.
Skólastjóri á Eskifirði er Skúli
Þorsteinsson. Hjá honum sé ég
eftirtakanlega góðar vinnubæk-
ur 12—13 ára barna, unnar í
skóla hans.
Innan við kauptúnið stendur
stórbýlið Eskifjörður. Þar situr
Björgúlfur bóndi Runólfsson
bróðir Andrésar Runólfssonar, er
um árabil stjórnaði rekstri
Verzlunarfélagsins Drangsnes að
Drangsnesi í Steingrímsfirði.
Björgúlfur mun hafa alið upp
bróðurson sinn, Kristinn E. And-
résson rithöfund.
Þegar ég kem í Eskifjörð, er
sólskin en þó regnský á lofti. Ég
spyr Björgúlf bónda hvort ekki
megi vænta batnandi veðurs þar
sem nú skín sól í heiði. Ekki
telur gamli maðurinn miklar
líkur til þess, segir, að hér sé
aðeins um hafglennu að ræða,
sem ekki muni vara lengi, og
því miður reyndist það svo. Þeir
eru margir veðurglöggir, öldung-
arnir, sem um tugi ára hafa átt
allt sitt „undir sól og regni“.
Steinsstaðir. Þorsteinn Snorra-
son, húsbóndinn, er fæddur
Skagfirðingur. Hann kann á
mörgu skil. Þegar ég læt þess
getið hverra erinda ég fari þar
um byggð, er þeim vel tekið. Hús-
freyjan vill láta bónda sinn ráða,
segist muni fljóta með eins og
strá fyrir straumi. Ójá, það er
nú svo, ekki hef ég nú svo, ekki
sýnist mér nú konan sú líkleg til
þess að hafa með lygnum
straum að ósi flotið um ævina.
Frúin að vestan. Já, nú er mað-
ur ekki lengur ungur.
Dansleikur í kvöld. Einu sinni
þóttu nú miðsumardansleikirnir
ekki til að ganga fram hjá, en
nú læt ég duga að standa hérna
við gluggann sem snýr að sam-
komuhúsinu hinsvegar við göt-
una, og virða fyrir mér viðbrögð
unga fólksins.
Miðsumarsnótt. Hugurinn
reikar tvo áratugi aftur í tím-
ann. í vestrinu fyrir handan fjöll
og dali. Æska þar og hér. En nú
eru breyttir lífshættir. Þá leiddi
ungur piltur æfintýrabrúðina, í
kyrrlátu kvöldrökkrinu út í ríki
náttúrunnar eða hann rétti
henni höndina meðan hún steig
á bak gæðingnum og svo létu
þau þá tölta hlið við hlið fá-
farnar slóðir.
Nú er það bíllinn. Unga stúlk-
an tekur í framrétta hönd. Æf-
intýraprinsinn bíður hennar bak
við bílhurðina, og hægt og hljóð-
lega rennur þessi gæðingur nú-
tímans út úr umferð fjöldans.
Hversvegna skyldi sú kynslóð
sem nú á æskuárin að baki vera
óbilgjörn í garð þeirra, sem
ungir eru í dag?
Hvað eru þeir annað en ávöxt-
ur af því fræi, sem hún hefur
sáð, og vaxnir við þau skilyrði
og lífsviðhorf, sem þeim hafa
verið sköpuð. Óskir þeirra og
þrár eru í flestu tilliti þær sömu
og hverrar kynslóðar, sem áður
hefur götuna gengið, þeir eru
ef til vill ögn þróttmeiri, og þar
af leiðandi meira hneigðir til
sjálfræðis, en það er aðeins vott-
ur þess, að betur hefur verið að