Heima er bezt - 01.12.1975, Síða 5

og fleira og lét dóttur sína 12 ára gamla sofa þar. Og
hún átti vini sem litu inn til hennar, stundum kom
hún til þeirra, hún þreytti engan með kveinstöfum,
hún frú Hólmfríður, hvorki heima eða heiman, en sat
löngum með prjóna, eða bækur og blöð, en þegar Lilja
kom heim tóku við daprir dagar, hún undi sér ekki
betur en fyrir sunnan, söknuðurinn og tómleikinn nísti
hjarta hennar, allt í húsinu varð henni að ama því það
minnti hana á liðnar sælustundir, sem nú kæmu aldrei
aftur. Hún vildi ekkert fara og flestir þreyttust á að
koma til hennar, því þeim fannst hún enga ánægju
hafa af því — og þeir ckki heldur. Hún var beðin að
taka nemendur en vildi það ekki og snerti nú aldrei á
hljóðfæri. Hún hélt húsinu hreinu og þvoði þvottinn
en gamla konan sá um matinn að mestu leyti, því það
var oftast viðkvæðið hjá frú Lilju að hún vildi helst
ekki sjá mat, og borðaði aldrei af lyst.
Frú Hólmfríður bugaðist ekki, hún gat blandað geði
við aðra, það komu margir að finna hana og töluðu
við hana í símann og nágrannabörnin komu í dyrnar
til hennar og hún lét gott í litlu lófana þeirra.
Tíminn silaðist áfram, sumar, haust og vetur og nú
voru jólin að koma. Þær sitja í stofunni, ekkjurnar,
það húmar, nú er dagurinn svo stuttur — en þær hafa
ekki kveikt. Stofan er stór og skrautbúin mjög, bæði
af nýtísku húsbúnaði og málverkum og líka sjást gaml-
ir útskornir stólar og kínverskt postulín og silfurborð-
búnaður glampar á bak við glerhurð í stórum og fall-
egum skáp, sem einu sinni hafði átt heima á prests-
setrinu Drangshlíð. Þær eru fríðar og fyrirmannlegar
og vel búnar þessar tvær konur, sem sitja þarna þögul-
ar, gamla frúin leggur frá sér dagblað sem hún hefur
verið að lesa í.
„Það er að verða of dimmt til að lesa,“ segir hún og
gengur út að glugga og horfir út. Frú Lilja situr auð-
um höndum í hægindastól, hún horfir líka út.
„Sjáðu óhræsis hrafninn sem krunkar þarna á hlið-
stólpanum,“ segir hún, „hann spáir engu góðu, það
hefur heldur ekki verið gott þetta ár sem bráðum
kveður.“
„Ég held að hann spái hreint engu,“ segir frú Hólm-
fríður. „Þessi grey verða einhversstaðar að vera, nú
er hætt að tala um bæjarhrafnana, ég var oft búin að
gefa þeim í Drangshlíð og Iíka á mínu bernskuheim-
ili, ég vandist því frá blautu barnsbeini."
„Kannske þig langi til að gefa þessu óféti?“ segir frú
Lilja.
„Já, víst langar mig til þess að gefa honum einhvern
jólamat, en það þætti nú víst barnalegt ef ég færi að
kafa snjóinn með mat handa hröfnum,“ segir hin.
„Ertu búin að koma fyrir matvælunum sem þú lést
senda heim í gær?“ spyr Lilja. Gamla frúin játar því.
„Ekki veit ég hvað þú ætlar að gera við allan þennan
mat, þcgar við erum bara tvær og eins og við borðum
lítið,“ segir Lilja.
„Ég keypti þetta að gamni mínu, það er engin hætta
á að það verði ónýtt þegar maður hefur frystikistu og
kæliskáp. Ekki skulum við hafa áhyggjur af því, nóg
er víst annað til að setja fyrir sig,“ svarar frú Hólm-
fríður.
„Já, satt er það,“ segir Lilja. „Ætli þú gefir ekki ein-
hverjum það, eins og fleira.“
„Getur verið, en ekki þarftu að vera hrædd um að
ég gefi hrafninum það,“ svarar gamla frúin.
Dyrabjöllunni er hringt, hún fer til dyra, lokar stofu-
hurðinni og talar hljóðlega við þrjú börn, sem standa
á tröppunum, það elsta er stúlka um tíu ára gömul,
hún gengur inn í herbergið sitt og kemur með eitthvað
sem hún fær henni.
„Við sjáumst aftur áður en jólin eru liðin,“ segir
hún, „verið þið blessuð og sæl og gleðileg jól.“
„Þakka þér fyrir, gleðileg jól,“ segja börnin einum
rómi og halda heim. Gamla frúin gengur til stofu.
„Þau hafa verið að finna þig, rétt einu sinni,“ segir
Lilja. „Ekki skil ég hvað þú getur haft gaman af þess-
um börnum.“
„Það er nú ekki von að þú skiljir það, fyrst þú getur
ekki haft gaman af þínum dótturbörnum," segir frú
Hólmfríður. „En sjáðu nú heimilisástæðurnar: Mamma
þeirra var svo uppgefin þegar hún kom heim úr búð-
inni þar sem hún vinnur að hún gat ekki staðið á fót-
unum, hún háttaði og sagði Klöru litlu að hún yrði
að sjá um þau systkinin og elda kvöldmatinn. Hún
hafði vakað í nótt við einhvern jólaundirbúning. Held-
urðu nú ekki að þessi kona eigi erfiðari ævi en þú, þó
hún eigi að nafninu mann sem er að flækjast einhvers-
staðar fyrir sunnan, sjálfsagt blindfullur eins og hann
er vanur á jólunum, hann hefur ekki sent þeim svo
mikið sem kort fyrir jólin og svo má hún vinna baki
brotnu og getur ekki annast börnin eins og þarf, en
þau eru nú ánægjuleg samt, aumingjarnir litlu.“
„Þá á hún betra en ég, ef ég hefði átt ung og ánægju-
leg börn þá hefði ég reynt að vinna fyrir þeim,“ segir
Lilja.
„Heldurðu að þér hefði þótt það gaman?“ spyr
gamla konan. „Þú hefur alltaf búið við auð og allsnægt-
ir og ekki þurft að gera annað en það sem þig langaði
til. Þú átt börn þótt þau séu fullorðin og vonandi áttu
eftir að hafa ánægju af barnabörnunum, „öll él birtir
um síðir“. Mig langar bara til að hjálpa henni Klöru
litlu, en ég er svo ónýt að hafa mig út í snjóinn og
hríðina, þó þetta sé í næsta húsi.“
„Þú vorkennir mér ekki að vera ein á meðan, það
hugsar enginn um mig,“ segir Lilja.
„Þú mátt ekki segja þetta. Ertu búin að gleyma fall-
egu jólagjöfunum frá börnunum þínum?, heldurðu
ekki að þau hafi hugsað til þín þegar þau keyptu þær.
Og aumingja Gunnhildi okkar langaði að koma og
vera hér um jólin, og hefði gert það, en það var bara
engin leið fyrir hana að komast frá börnunum," segir
gamla frúin.
„Já það er rétt hjá þér, ekki geta þau gert að því þó
ég hafi enga ánægju af þessum dýrindisgjöfum og kort-
um og bókum sem mér hafa verið sendar, ég hef ekki
ánægju af neinu og kvíði fyrir jólunum. Það er í fyrsta
sinn á ævinni sem ég kvíði fyrir jólunum,“ segir Lilja.
Heima er bezt 403