Heima er bezt - 01.03.1982, Side 23

Laugardaginn 27. júní fór ég á
jeppa mínum austur í Mývatnssveit til
móts við Tómas sem þá var búinn að
fara um Austurfjöll og upp á Haugs-
nibbu sem mikið kom við sögu þess-
ara mælinga. Áður en ég lagði af stað
kaus ég til Alþingis á skrifstofu bæj-
arfógeta, fór ég svo í Gautlönd að
hitta konu mína og son sem dvalið
höfðu þar nokkra daga á ættleifð
sinni.
Á Gautlöndum fékk ég nesti til eins
eða tveggja daga, ók svo upp í
Reykjahlíð. Þá var komin nótt og allir
sestir að. Ég valdi mér næturstað
sunnan við tún, losaði sætin og kast-
aði þeim út úr bílnum, lá svo á
gúmmídýnum á bílgólfinu breiddi yfir
mig föt og teppi og svaf til morguns.
Tómas hafði herbergi á Hótel
Reykjahlíð. Hittumst við þar og
drukkum morgunkaffi.
Klukkan tíu fyrir hádegið ókum við
af stað á Norðurfjöll í heiðskíru veðri
og kyrru. Eftir tveggja tíma akstur
vorum við á Grjóthálsi og stefndum
vestur norðan við Eilíf. Þar hittum við
Pál bónda í Engidal, mág Tómasar.
Hann var þar á dráttarvél með tvo
syni sína kornunga. Voru þeir að taka
upp girðingu er Páll hafði keypt af
mæðiveikivörnum. Það var skemmti-
leg tilviljun að við skyldum hittast
þarna. Snæddum við saman hádegis-
verð og jafnframt uppfræddum við
Tómas þá um örnefni því þeir voru
fáfróðir um þau á þessum slóðum.
Útsýni var vítt og fagurt. Það sá til
allra miðlandsjökla, Snæfell blasti við
og Herðubreið svo eitthvað sé nefnt.
Um klukkan tvö kvöddum við þá
feðga og héldum leið okkar að
Hrútafjöllum. Urðum við að yfirgefa
jeppann spölkorn frá þeim og setja
upp gönguskóna. Við tókum með
okkur þrjá lítra af drykkjarföngum og
matarbita. í miðri fjallshlíð flaug lóa
af fjórum eggjum. Undarlegt þótti
okkur að lóan skyldi velja sér þennan
hreiðurstað á smá mosastalli í miðri
fjallshlíð á móti norðaustri.
Gangan þótti okkur erfið upp á
fjöllin enda var hiti, sólskin og blæja-
logn. Varðan á toppi Hrútafjalla var
lítið hrunin en spíran var brotin,
steypta merkið var á sínum stað.
Við sátum á hæsta tindi Hrútafjalla,
snæddum nesti og drukkum meðan
við rifjuðum upp 15 ára minningar,
þá er við hlóðum þessa vörðu, löbb-
uðum þreyttir og svangir yfir þessi
fjöll. Það kom upp að við vorum báðir
á sömu járnuðu fjallgönguskónum og
við þrömmuðum á þá.
Margt hafði breytst um hagi okkar
á þessum árum og heimsstyrjöldin
mörgu raskað í veröldinni en sömu
voru þó fjöllin í hvaða átt sem litið var
og töfrar öræfanna töluðu til okkar á
sama máli og áður.
Við horfðum í sjónauka á vörðu-
línuna þvert yfir Gjástykki og tókum
á rás niður fjallshlíðina og fylgdum
henni og gáðum að steypumerkjum,
þau voru víða falin af skófum og
mosa.
Báðum fannst okkur Gjástykki
hafa versnað yfirferðar á þessum
fimmtán árum en skynsamlegt hefði
verið að viðurkenna að fimi okkar og
áræði hafði lakast.
í hverri laut voru fjallagrös og
langaði Tómas til að færa þau konu
sinni. Er við höfðum fundið allar
vörðurnar og flest merkin fórum við
að tína grös. „Anoraka“ okkar gerð-
um við að grasapokum með því að
hnýta fyrir ermar og hálsmál. Tók það
ekki langan tíma að troðfylla þá,
klukkan var þá orðin sjö og farið að
rigna. Hröðuðum við för okkar gegn-
um Gangnamannaskarð syðst í
Hrútafjöllum og norður austan við
þau og vorum nær holdvotir er við
komum að bílnum, hafði ferðin tekið
sex klukkutíma.
Hituðum við okkur kaffi og fórum í
þurr föt enda hætti að rigna þegar leið
á kvöldið og gerði blíðasta veður.
Um tíu leytið var ekið af stað heim-
leiðis. Fórum við að rótum Eilífs að
norðan stigum úr bílnum og klifum
upp á fjallstopp. Þar höfðum við
Tómas hlaðið stóra og myndarlega
vörðu fyrir fimmtán árum og sett
heila ár frá Sigfúsi í Vogum í toppinn.
Nú var varðan gjörfallin og árin brot-
in. Flötur á toppi Eilífs er svo lítill að
varðan hafði bókstaflega hrunið út af
fjallinu. Við urðum að gæta okkar að
hrapa ekki er við vorum að tína sam-
an efni í nýja vörðu.
Að þessu vorum við um lágnættið
og útsýnið var ógleymanlegt, kvöld-
roði yfir Öxarfirði en húmdökkur
blámi yfir suðurfjöllum. Eilífsvötnin
spegilslétt og myrk við rætur fjallsins.
Við gengum niður fjallið að austan og
rákumst þar á margar skrítnar
móbergsmyndir, súlur og bogagöng.
Þar eru líka stuðlabergskastalar sem
virtust mundu hrynja ef maður hall-
aði sér upp að þeim. Með mikilli fyr-
irhöfn tókst okkur að losa um tvo
stuðlabergsdröngla tveggja feta langa
og koma þeim í bílinn.
Sólin var komin á loft er við ókum
gegnum Námaskarð. Tókum við þá
lykkju á leið okkar og ókum að
Grjótagjá þar sem móðir náttúra hef-
ur ætið til reiðu heitt bað, það besta í
öllum heiminum, öllum að kostnað-
arlausu.
Klukkan var að ganga fimm að
morgni er ég lagðist til svefns í jepp-
anum á sama stað með sömu tilfær-
ingum og nóttina áður. Tómas komst
inn bakdyrameginn í Hótel Reykja-
hlíð.
Þess má geta að ekki hlutum við
Tómas loflegan vitnisburð hjá sumum
fyrir þessa aðstoð við Þjóðverjana og
áhuga okkar á landafærslumælingum
þeirra. Náttúrufræðingurinn Steindór
Steindórsson sagði að okkur Tómasi
væri ekki sómi að því að hafa unnið
fyrir nasista.
Hvað sem segja má um þessar
mælingar i Gjástykki viðurkenni ég
ekki að þær hafi haft annan tilgang en
þann að sjá hvort land væri á hreyf-
ingu og því algerlega vísindalegar.
Mikinn vísdóm hefði það fært
jarðfræðingum ef hægt hefði verið að
halda við reglubundnum uppmæl-
ingum á þessu margsprungna jarð-
svæði, Gjástykki eins og meining
þessarar áhugamanna var.
Steyptu merkin og vörðutyppin
geyma minningu Tómasar og hinna
þýsku vísindamanna.
Heimaerbezt 95