Æskan - 01.02.1933, Blaðsíða 4

12
ÆSKAN
-S-rMtl -*'-*M®-‘'*^?©-W-®5>V*--T-g>v>-'T-©-v*-T. I
GYRÐIR GAMLI
EFTIR QUÐJÓN QUÐJÓNSSON, SKÓLASTJ.
Þið hafið sjálfsagt heyrt talað um það, að þegar
einhver maður sýnir frábæra hreysti og hugrekki
við að bjarga mönnum, sem eru í lífsháska, og
leggur sitt eigið líf í hættu til að hjálpa þeim, þá
er hann talinn hetja. Oft fær hann heiðursverðlaun
eða heiðursmerki, og
á það lika skilið.
En eg skal segja
ykkur, að þegar eg
heyri talað um þess-
konar afreksverk, sem
hugprúðir menn vinna,
þá dettur mér oft í
hug gamall hestur,
sem mamma mín átti.
Hann var enginn gæð-
ingur, aðeins venjuleg-
ur áburðarklár, og
ekki fór neitt sérstakt
orð af því, að hann
væri greindari en aðr-
ir hestar. En þó lenti
hann einu sinni í æfin-
týri, sem hefði aflað
honum frægðar og verðlauna, ef hann hefði verið
maður, en ekki bara gamall áburðarklár.
Hann hét Gyrðir. Honum var oft lagt það til
ámælis, að hann var svo elskur að folöldum, að
ef hann vissi einhversstaðar af folaldi á næstu
bæjum, þá toldi hann hvergi annarsstaðar, og varð
því oft leit að honum, ef iljótlega þurfti að brúka
hann eitthvað.
Eitt vor var hann svo heppinn, að hryssa ein
af heima-hrossunum átti folald, svo að hann þurfti
ekki að leita á næstu bæi. Auðvitað tók hann svo
miklu ástfóstri við folaldið, að það varð nærri því
eins hænt að honum og mömmu sinni.
Við vorum þrír strákar á liku reki á bænum.
Það var okkar starf, á vorin, að vaka yfir túninu,
eins og þá var títt. Venjulega byrjuðum við á því
á kvöldin að reka frá túninu og langt út í haga,
bæði hesta og fé, til þess að við hefðum næði til
að leika okkur fram eftir nóttunni við að byggja
hús, smíða skip, sulla í pollum, eða basla við að
veiða smásilunga í bæjarlæknum.
Skammt fyrir neðan bæinn rann á. Fram með
henni voru ýmist sléttar eyrar eða melar, og á
eyrunum gengu hestarnir oftast á beit. Venjulega
var áin lítil, en þegar Ieysingar eða hlákur voru
á vorin, varð hún oft foráttumikil, vall þá fram
kolmórauð og ófær.
Nú var það eitt kvöld, að vorlagi, að við strák-
arnir vorum að reka frá, eins og við vorum vanir.
Hestarnir voru heima undir túni, svo að við byrj-
uðum á þeim. Við höfðum auðvitað snærisspotta
í vösum okkar, eins og allir strákar hafa, og nú
tókum við þá og hnýttum upp í sinn hestinn hver
og stukkum svo á bak. Gyrðir gamli gekk auð-
vitað laus, við völd-
um okkur beztu reið-
hestana. Svo kölluð-
um við á hundana,
rákum hestahópinn
niður á melana við
ána, og þegar þangað
kom, var nú sprett
úr spori. Við siguð-
um hundunum á hóp-
inn,‘ héldum okkur
dauðahaldi í föxin á
reiðskjótunum og rið-
um í logandi spretti
norður alla mela.
Svona ferðalag þótti
okkur nú heldur
gaman, og það bezta
var, að þetta máttum
við, nú vorum við ekki að stelast á hestbak, eins og
stundum bar við, heldur vorum við i okkar em-
bættisstörfum, og þótti okkur þau bæði virðuleg og
skemmtileg, og okkur fannst við vera ákaflega
miklir menn. Við siguðum hundunum, göluðum,
sungum og hlógum, þóttumst vera herfylking,
æðandi fram óstöðvandi í bardaga, og rákum fylk-
ingar óvinanna á flótta. Það voru auðvitað hest-
arnir.
Nú þrutu melarnir, og þá tóku við sléttar eyrar,
meðfram ánni. Ekki var linað á sprettinum. Nú
höfðu verið, að undanförnu, hlákur og hlýindi,
snjóinn leysti úr fjöllunnm, lækirnir fossuðu og
beljuðu niður hlíðarnar og hentust með ærslum
og gauragangi út í ána, sem valt áfram, kolmórauð
og alveg ófær. Þarna, sem við rákum hestana fram
með henni, rann hún á milli bakka, afarbreið, en
á stöku stað voru sandeyrar og sandhólmar upp
úr flóðinu. — Aðal-vatnsmegnið rann með þeim
bakkanum, sem við rákum hestana eftir, og í
svona flóðum skolaðist alltaf meira og minna af
mold og leir úr bakkanum, og þegar áin var svo
búin að grafa sig inn undir hann, sprungu oft