Æskan - 01.07.1933, Blaðsíða 4

S2
ÆSKAN
MAURABÚSTAÐUR

Líklega hafa flestir af lesendum Æskunnar lesið eða
heyrt sagt eitthvað frá lifi mauranna. En þar sem
maurarnir eru ekki hér á landi og því ekki tæki-
færi fyrir íslenzk börn að skoða bústaði þeirra,
eða kynnast lifi þeirra af eigin sjón, þá þykir
Æskunni rétt að flytja þeim mynd af »Maura-
þúfu« og um leið segja lítið eitt frá þeim.
Maurarnir (maurflugur) eru smávaxin
skordýr, með bitmunn og stóra bitkróka.
Nota þeir þá mest til að naga með og
bera byrðar. Maurunum heíir löngum
verið viðbrugðið fyrir það, hve starf-
samir þeir eru. Skoði maður maura-
þúfu, þá má sannfæra sig um þetta.
Sumir starfa að því að laga og endur-
bæta bústaðina, aðrir að því að safna
fæðu til vetrarforða, og enn aðrir
annast eggin og lirfurnar o. s. frv.
Allir eru að starfi.
Bústaðirnir eru hrúgur af mold,
gömlu barri og stráum. Stundum
eru það feysknir trjástúfar, eða
þá að þeir grafa þá inn í þúfur.
I bÚ3töðunum eru fjölda margir
klefar og göng á milli þeirra.
Hver klefi er ætlaður til sér-
stakra nota, eins og þegar vér
byggjum hús og ætlum eitt
herbergi fyrir stofu, annað
fyrir svefnherbergi, þriðja ,
fyrir eldhús o. s. frv. Stétta-
skiptingin meðal mauranna
er aðallega þessi: Drottn-
ingar, karldýr og vinnu-
dýr. Drottningarnar halda
til í stærstu klefunum;
sumir eru barnaherbergi,
þar er eggjum mauranna
klakið út. Við inngang-
inn í maurabúið er stór
forstofa, þar hafast við lif-
verðirnir, búnir til orr-
ustu, ef óvini ber að garði.
Þá hafa þeir klefa fyrir
kýrnar sínar, en það eru
smá skordýr, sem heita
blaðlýs. Blaðlýsnar gefa
frá sér sætan vökva, þeg-
ar maurarnir strjúka þá
með fálmurunum. Þess-
um vökva safna maur-
Skýring á myndinni:
I. Inngangur í maurabúið. — 2, Maur, á leið inn í búið.
— 3. Hermenn á verði, búnir lil orruslu. — 4.-5. Hvilu-
klefi fyrir vinnumaura. — (>. Borðslofa. — 7. Matargegmsla.
— 8. Hermenn, búnir til að skipla við verðina i nr. 3. —
9. Aðselursslaður drottninganna. — 10. sFjósiða og klefi
fyrir pá maura, sem gegma mjólkina úr blaðlúsunum. —
II. Klefi, par sem blaðlýsnar eru mjólkaðar. — 1%—13.
Klefar, par sem eggjum mauranna er klakið út. — Pi.
Barnaherbergi. — 15.—76'. Velrarbúslaðir drotlninganna.
arnir þannig, að þeir velja nokkra maura og láta
þá drekka svo mikið af þessum sæta vökva, sem
magi þeirra mest rúmar.
Við þetta þenst mjög út
afturbolur þeirra, og líta
þeir út, sem væru þeir
úttroðnir belgir. Halda
þeir svo kyrru fyrir. Þegar
hina maurana þyrstir, fá
þeir sér sopa úr belgjum
þessum. Maurarnir annast
blaðlýsnar með mikilli
umhyggju, láta þær fá
hentuga fæðu, og halda
klefum þeirra hlýjum og
hreinum. Einstaka maur-
ar láta sér ekki nægja, til
drykkjar, hina hollu og
óskaðlegu »mjólk«, sem
blaðlýsnar gefa þeim. Þá
langar í sterkari drykki,
en þá fá þeir hjá svo-
nefndri jarðlús. Á aftur-
hol hennar eru nokkrir
kirtlar, sem gefa frá sér
sætan, og fyrir maurana,
áfengan vökva. Þeir fá
að drekka nægju sína í
friði, en þegar þeir eru
orðnir máttlausir og ósjálf-
bjarga (drukknir), ráðast
jarðlýsnar að maurunum,
og eftir stutta stund er
ekki annað eftir af þeim
en þursogið hismi. Flestir
mauranna eru það vitr-
ir, að þeir forðast jarð-
lúsina og þær afleið-
ingar, sem of náinn kunn-
ingsskapur við hana hefir
í för með sér.
1 löndum eins og Ind-
landi, Afríku og Suður-
Ameríku eru til mjög
stórir maurar, 3—4 cm.
að lengd. Þeir geta verið
hættulegir mönnum. Fara
þeir oft um í stórum
hópum, stundum 50—60
milljónir í hóp. Er þá
ekki gaman að verða á
vegi þeirra, þvi að þeir eira
engu. Dæmi er til umþað,
að farandmaurar í Suður-
Ameriku fundu á leið