Æskan - 01.02.1936, Blaðsíða 8

20
ÆSKAN
Skyldurnar
Dómkirkjuklukkan sló 10.
Það var kaldur vetrarmorguun og snjór yfir öllu.
Framan við dyrnar á skrifstofu Björns kaup-
manns Eirikssonar stóð liópur af drengjum, á aldr-
inum 12 til 14 ára. Allir voru þeir velbúnir að
skjólfötum, en þó var auðséð, að sumum var orð-
ið kalt að bíða þarna, enda voru sumir búnir að
standa þarna meira en hálftíma.
Ástæðan til þess, að drengirnir biðu, var sú, að
Björn kaupmaður bafði auglýst, að sig vantaði
dreng á aldrinum 12—14 ára, til þess að vera í
sendiferðum fyrir sig, og átlu umsækjendur að
mæta kl. 10 árdegis, svo að hann gæti valið úr.
Þegar klukkan í kirkjuturninum sló síðasta slagið
í tíu, var dyrunum lokið upp, og drengimir þyrptust
inn í anddyri liússins. Svo var einn og einn kallaður
inn í skrifstofuna. Þar sat Björn sjálfur og virti
fjTÍr sér, hvern sem inn kom, lagði fyrir þá nokkr-
ar spurningar og lét ]já sýna sér sýnishorn af skrift
sinni. Hann var enn ekki búinn að ráða neinn, þó
voru þarna í þessum Iiópi nokkrir drengir, sem hann
var sæmilega ánægður með. Samt ætlaði liann að
hafa tal af þeim öllum, áður en hann réði nokkurn
þeirra.
Seinasti drengurinn kom inn. Hann var heldur
lítill, en vel vaxinn og liðlegur í hreyfingum, bjart-
bærður með blágrá, fjörleg augu og heiðan svip.
Birni geðjaðisl strax vel að horium.
„Hvað beitir þú, drengur minn?“ spurði Björn,
þegar liann var búinn að vísa drengnum til sætis.
„Egill Kjartansson,“ svaraði drengurinn.
„Hvað ertu gamall?“
„Fjórtán ára.“
„Hefir þú baft nokkra sendisveinsstöðu áður?“
„Nei. Eg hefi verið heima hjá foreldrum minum.
En þau eru fátæk, og eg vildi gjarnan geta unnið
þeim eitlhvað inn, því að við erum átta systkinin,
og er eg elstur af þeim.“
„Hefir þú skrifbókina þína með þér?“
„Já.“ Egill rétti Birni bókina, og liann skoðaði
liana um stund. Skriftin var góð, festa í lienni og
stílfegurð.
„Hérna er líka vitnisburðabókin mín úr skólan-
um, ef þér viljið líta á liana.“
„Já, það er gott.“ Kaupmaðuxánn renndi augun-
um yfir einkunnirnar. Þær voru flestar góðar, og
alltaf haista einkunn fyrir hegðun.
„Vitnisburðirnir eru góðir. Eg er ánægður með
þá,“ sagði Björn og rélti Agli bókina.
„Eg er líka templar og bragða aldrei vín eða tó-
bak,“ sagði Egill bálfhikandi.
„Já, það getur verið gotl að vera í þeim félags-
skap, en annars gef eg lítið fyrir allan þann hégóma,“
sagði Björn og var auðlieyrð lítilsvirðing í rómnum.
Egill leit undrandi til Björns. Honurii þótti vænt
um unglingastúkuna, sem bann var i, og mátti ekki
heyra henni hallmælt.
„Finnst yður ekki betra, að menn séu bindindis-
menn?“ mælti Egill.
„Eg gef ekkert fyrir allt þetta bindindi,“ ansaði
Björn. „Þeir, þessir bindindismenn, eru ekkert betri
en aðrir menn. Og í mínum augum eru það engin
meðmæli, þó einliver og einhver sé í bindindi, eða
bragði ekki áfengi.“
Egill var forviða að heyra þessi unimæli Björns.
Hann þorði varla að mótmæla þessari skoðun, þegar
svona mikill maður átti i lilut, en að lála þeim ómót-
mælt fannst honum liarin ekki geta eða mega sjálfs
sín vegna, og sagði því með sannfæringu í rómnum,
en samt liálfhikandi, því að hann var feiminn við
kaupmarininn:
„Það er vísindalega sannað, að nautn áfengis get-
ur ekki gert nokkrum manni gott, nema sem meðal
eflir læknisráði. Og það er líka margsannað, að
áfengið veikir allt sálarlíf manna og dregur úr and-
legum og líkamlegum starfskröftum og veikir sið-
ferðisþrek hvers manns.“
„Já, drengur minn. Eg hefi lieyrt þetta. En eg
hefi meiri reynslu í þessum efnum en þú, og eg hefi
enga trú á því, að þú reynist betri sendisveinn, þó
þú sért í stúku, heldur en þó þú bragðaðir áfengi
endrum og eins. Eg veit vel, að beinn drykkjuskap-
ur er óhollur, en að menn bragði áfengi gerir engum
manni neitt.“
„Eg held, að þetta sé ekki rétt hjá yður,“ sagði
Egill ákveðinn og var nú öll feimni og hik liorfið úr
rómnum. „Það er áreiðanlega best að bragða aldrei
áfengi, því að þá langar mann aldrei í það. En ef
maður hefir það um liönd nokkrum sinnum, þó
það væri ekki mikið i hvert sinn, þá gæti farið svo,
að manni gengi illa að hætta við það, og þá gaiti
svo farið, að maður yrði drykkjumaður og sviki
skyldur sínar við sjálfan sig og foreldra sína og
föðurland.“
„Það er hægt að rækja skyldur sínar, þó að maður
liafi áfengi um hönd, stöku sinnum,“ sagði Björn og
leit bvasst á Egil.
Egill leit ekki undan augnaráði Björns, heldur
liorfði beint framan í hann og sagði ákveðinn:
„Fyrst áfengið veikir og devfir liæfileika manna
og viljaþrek, getum við ekki leyst verk okkar eins