Æskan - 01.04.1936, Blaðsíða 6

42
ÆSKAN
Hálf öld
Hálf öld er ekki langur tími, þegar litið er til þess
tíma, sem saga mannkynsins nær yflr. En mæli
maður við mannsœfina, þá verður hann langur.
Barnastúkan „Æskan“ nr. 1
verður 50 ára 9. maí næstkom-
andi. Þá er hálf öld liðin frá
]jví, að sú deild Góðtemlara-
reglunnar var gróðursett á
okkar landi. Á því vel við
að líta stuttlega yfir sögu
hennar.
Árið 1851 var Góðtemplara-
reglan stofnað i Ameríku,
Bandaríkjunum. Stofnend-
urriir voru Kvekarar. Það var ílokkur strang-trú-
aðra og siðavandra manna, sem litu mjög alvar-
lega á lífið. Nokkrir þeirra voru einnig »Frímúr-
arar«. Ber Reglan sterk einkenni beggja þessara
stefna: trúar og guðrækni Kvekaranna og dulstarf-
semi og merkja(symbol)-siða Frímúrarareglunnar,
og bræðrahugsjónar og hindindiskröfu heggja. Sam-
runi þessara alvarlegu stefna og margt Jleira göfugt
og gott gefur Reglunni svip og festu og sérkennileik.
I fyrstu fengu að eins karlmenn inngöngu í
Regluna, og störfuðu þeir aðallega að því að hjarga
og reisa við þá menn, sem áfengisnautnin var bú-
in að taka heljartökum. Þeir vildu ganga í fót-
spor hins miskunnsama Samverja, sem hirti af götu
sinni særða manninn, er fallið hafði i hendur
ræningja, og ól önn fyrir honum og græddi hann.
En hrátt fengu þessir frumherjar Reglunnar að
revna það, sem ælíð hefur við brunnið, að þetta
var árangurslítið starf, því þessir vesalings særðu
menn höfðu flestir ekki þrótt til að varast óvin-
inn; þeir féllu aftur og aftur i klær hans og oft
fyrir fullt og allt.
Þá sáu þeir líka hráðum, að hjálp kvennanna
var nauðsynleg, að mjög oft stóðu systur, unnust-
ur, konur og mæður hinna særðu manna öðrum
betur að vigi til að hjálpa þeim, styðja þá og
verja þá falli. Því tóku þeir þær i félag við sig.
Samt varð lítið ágengt. Bakkus klófesti æsku-
mennina einn af öðrum, sem stóðu varbúnir og
ókunnugir vélum hans. Því sáu hinir miskunn-
sömu Samverjar, — templararnir —, að hefja varð
frœðslustarf við hlið björgunarstarfsins, til þess eft-
ir föngum að verja og vernda hina saklausu og
siðprúðu. Og því varð að byrja á börnunum,
reyna að kenna þeim um aðferðir Bakkusar, svo
að þau gætu frekar varast hann.
G le ð ile g t s n ma r!
Tillaga um að hefja Reglustarf meðal barna og
unglinga kom fyrst fram á Hástúkuþinginu í Nas-
hville (í Ameríku) árið 1860. En úr framkvæmd-
um varð ekki, fyr en árið 1874, að fyrsta barna-
stúkan var stofnuð.
Þá voru harnastúkurnar kallaðar »Barnamusleri«
og það nafn hélst, einnig hér á landi, allt fram
um síðustu aldamót (1900—1901).
Árið 1884, 10. dag janúar, var fyrsta Góðtempl-
arastúkan stofnuð hér á landi. Yar það á Akur-
eyri. Stofnandi hennar var norskur maður, að nafni
Ole Lied. Þessi stúka fékk nafnið „ísafold“ nr. 1.
Yoru stofnendurnir 8 og stofnfundurinn haldinn í
kvistherbergi uppi á lofti í húsi eins þeirra, Frið-
hjarnar Steinssonar, bóksala.
Rúmum tveim árum síðar var fyrsta barnastúk-
an — Barnamusterið — stofnað hér á landi, i
Reykjavík. Það var „Æskan“ nr. 1. Slofnandi henn-
ar var þáverandi Stórtemplar, Björn Pálsson, sið-
ar ljósmyndari á ísafirði. Og slofndagurinn var
9. maí 1886. Frá þeim degi hefur harnareglan
starfað hér á landi og dafnað. Auðvitað hafa marg-
ar barnastúkurnar ekki náð háum aldri, en fallið
í valinn eftir lengri eða skemmri starfsæfi, en þær
liafa gert gagn á meðan til náði. Nær ælíð hafa
þær fallið af þvi, að forgöngumenn vantaði, menn,
sem áttu ráð á tíma og fé, svo að offrað gætu
stúkunum þvi starfi, sem með þurfti, menn, sem
»höfðu vilja, vit og mátt að vinna landi gagn og
þjóðarhylli«.
Fram til aldamótanna voru stofnaðar hér 25
barnastúkur, og lifa enn 5 af þeim. En alls hafa
fram til þessa dags (25. mars 1936) verið slofnað-
ar 110 harnastúkur, og lifa nú 46 af þeim, og góð
von er um, að nokkrar taki aftur til starfa að nýju.
Barnastúkan Æskan nr. 1 hefur lifað af sér öll
ölduföll þessi 50 ár. Hún hefur stundum verið
fámenn, en hún hefir líka náð að komast á sjötta
hundrað með félagatölu sína. Nú telur lnin 245
félaga. Og lengst af þessi 50 ár hefir hún verið
stærsta barnastúkan á íslandi.
Lifi hún, hlómgist og starfi enn um mörg 50 ár!
Steindór Hjörnsson
Stórgœslumaður unglingastarfs