Æskan - 01.04.1958, Blaðsíða 8

ÆSKAN
ÆSKAN
sem einkum einkennir úlfaldann, er þol hans til að vera
án drykkjarvatns í langan tíma. Sögur eru til frá hinni
miklu eyðimörk, Sahara, að úlfaldar hafi ferðazt þar um
i átta daga með 180 kg. þunga á baki sér, án þess að
drekka vatn. En að lokinni slíkri þrekraun getur dýrið
slokrað í sig upp undir hundrað lítrum af vatni i einu.
Úlfaldarnir eru ekki matvandir, dýr, sem er orðið svangt,
étur bein, fisk, greinar, liúðir, ullarteppi og yfirleitt allt,
án þess að verða meint af. Venjulega er því haldið fram,
að úlfaldar séu þolinmóð og friðsöm dýr. Þeir eru þvert
á móti ákaflega óþolinmóðir og vilja öskra í hvert sinn,
sem lagt er á þá. Þeir eru líka þverir og fullir af hrekkj-
um. Á mjóum þjóðvegum og mjög þröngum götum fara
úlfaldareiðmennirnir sérstaklega gætilega, því að úlfald-
arnir hafa þann sið, að snúa við höfðinu og bíta þann, sem
næstur ríður, í handlegginn eða öxlina. Úlfaldabit eru
mjög hættuleg. Úlfaldinn kemur fljótt auga á ókunnuga.
Þá er hann mætir einhverjum óvænt á leið sinni, ælir
hann upp úr sér klumpi á stærð við handbolta og spýtir
honum af miklu afli á hvern, sem kemur nærri. Svo
myndar hann sig til að sparka í þann, er þetta þrifa-
bað hefur fengið, ef hann sýnir minnsta grun um að
hefna sín á úlfaldanum. En þessi óvinsamlega framkoma
dýrsins er ekki ástæðulaus. Eigendurnir hafa ekki farið
vel með dýr sín, lagt of þungt á þau og látið þau oft hafa
ófullnægjandi fóður, og sjaldan launað þeim með því að
sýna þeim vinarhót.
Úlfaldarnir eru hættulegir um fengitímann. Karldýr-
ið verður þá hættulegt sjálfu sér og umhverfinu. Öðru
hverju vanrækir hann að neyta fæðu dögum samn. Þá er
hann loks finnur sína útvöldu, eru engin takmörk fyrir
kátínu hans.
Hér koma að lokum tvær sögur, sem lýsa tveimur
liliðum á lífi úlfaldanna.
Heind nlfaldans.
Úlfaldi nokkur, sem látinn var vinna í olíuverksmiðju,
varð eitt sinn fyrir barsmíð af hendi ökumannsins. Þeg-
ar ökumaðurinn síðar komst að því, að úlfaldinn hafði
ekki gleymt óréttinum, sem hann var beittur, og beið
átekta til að hefna sín, hafði ökumaðurinn stöðugt auga
með dýrinu. Tíminn leið, og úlfaldinn, sem hafði grun
um að eftirlit væri haft með sér, var þægur og góðlynd-
ur, svo að ökumaðurinn fór að halda, að hann hefði
gleymt barsmíðinni. Nótt eina mörgum mánuðum seinna,
lagðist maðurinn til svefns á palli í verksmiðjunni, en
úlfaldinn var á þeim stað, sem vant var að láta hann
vera, í horni hússins. Allt í einu vaknaði ökumaðurinn;
allt var rólegt kringum hann, en í tunglsbirtunni tók
hann eftir, að úlfaldinn skimaði gætilega í kring um sig,
56
OOOOOo0«*<M",Og»®o<>°oO»»»o°oo 0°ooo°%OOg!°»°»o 0°V°00SgOOo0oo„oOOoo..<.»oOoo°o°ooOooooooOOooooooO°oooo00oODOO
O /^:o0000*oOO.::000°0000:Óo00»000oSo0OOOOOo0000000000.00:.°.0OO^Oo„o0ooOOO:o0o0-.„0,oo°::OOo0oooOO::;o0„0;::ooogoO:° ^
o
oo o
o o o
o o o
o oo
°°o
Krakkarnir kátir hoppa
úr koti og höll.
Léttfœttu lömbin skoppa
um laut og völl.
Smalar i hlíðum hóa
sitt hvella lag.
Kveður í lofti lóa
svo léttan brag.
3°C&®<g)°0
Samarið.
O
c
- ?o
o o o
o o o
oo o
o
o
o°
Vetrarins fjötur fellur,
þá fagnqr geð.
Skólahurð aftur skellur
og skruddan með.
Sóleyjar vaxa í varpa,
og vorsól skin.
Velkomin vertu, Harpa,
með vorblóm þin.
Margrét Jónsdóttir.
0o°@®®00
SumariS er yndislegasti tími ársins. All-
ir, bæði ungir og gamlir, fagna komu ])ess
eftir langan, dimman og kaldan vetur. Með
fyrstu geislum vorsólarinnar er eins og allt
lifni af dvala. Ekki aðeins gróðurinn, sem
keppist við að vaxa upp úr moldinni til að
ná í sól og yl, eða smádýr, sem legið hafa
í dvaia og skríða nú úr fylgsnum sínum út i
sólskinið, heldur líka mennirnir. Þeir verða
glaðir I lundu og léttir í spori og fyllast
nýjum áhuga og krafti fyrir starfi sinu.
Kindurnar eru reknar á fjall, þar sem þær
njóta hins langþráða frelsis allt sumarið.
Hestar og kýr eru rekin út i grænan liag-
ann. Skólahurð aftur skellur og börnin
lilaupa heim glöð og ánægð.
Sum kaupstaðabörn fara í sveit og njóia
vera sem ni‘T‘ ,11, sem evUui.
heilbrigði þc’ 5 þau eru ,
undir það búf ^fiði Vetro '
og skuggum Vetlarins
VaigerS^rsdóttir, 12 ;lra
Blijnda
Á síðast]iðI’l,lar ein œr; ,,
háifum mán>> n,ann: Lambið var
með lífsmark1' Clkburða, að það
lá í dvala að minnsta kosti þrjá sólar-
hringa. Þá fór lieldur að færast líf í það.
Við urðum fyrst að gefa því úr teskeið, en
smáni saman fór það að hressast og drakk
úr pela, voða lítið fyrst, en svo smá jókst
lystin, eftir því sem lamhið hresstist.
Fljótlega tókum við eftir því, að það var
alveg hlint. Þegar það var að hoppa og
iilaupa um, rak það sig alltaf á. Nú var
okkur sagt, að lömb, sem fæddust fyrir
tímann, fengju sjónina, þegar þau eltust,
svo við ákváðum að lofa þvi að lifa í þeirri
von, að það fengi sjónina. Nú er gimba
orðin stór og feit og virðist hafa góða sjón.
Eyþór Þórarinsson, 12 ára.
reis hljóðlega á fætur og læddist til staðar á gólfinu, þar
sem fatahrúga var, og leit út eins og þar lægi sofandi
maður. Úlfaldinn varpaði sér niður á hrúguna og reif
og sleit í fötin með tönnunum. Þá er hann taldi, að
hefndin væri framkvæmd, og var á leiðinni aftur í horn-
ið sitt, reis ökumaðurinn upp og sagði nokkur orð. Þeg-
ar úlfaldinn heyrði það, varð honum ljóst, að hann hefði
gert vitleysu, og honum varð svo mikið um að hann
skyldi koma þannig upp um sig, að hann barði höfðinu
í vegginn svo að hann steinrotaðist.
Eyðimerkttrferð.
Sænski landkönnuðurinn Sven Hedin, en hann varð
heimsfrægur fyrir ferðir sínar í Asíu, hefur ritað margt
um úlfaldann í ritum sínum. Hedin lézt fyrir nokkrum
árum, en hann var mikill dýravinur, og skildi sálarlíf
dýranna manna bezt. í eftirfarandi frásögn lýsir hann
því, er ein af hans frægustu eyðimerkurferðum er að
hefjast:
„Stærstu úlfaldarnir ganga fyrstir. Höfuð þeirra eru
prýdd með rauðum, bróderuðum grímum með gljáandi
málmplötum og gulum og rauðum dúskum og yfir höfð-
inu hangir fjaðraskúfur. Um halsinn bera þeir hring með
málmbjöllum. Úlfaldarnir eru auðsjáanlega stoltir yfir
að vera í slíku skarti og þramma með virðuleik gegnum
borgarhliðið í Teheran. Tatarinn Abbas teymir þann
fyrsta og á eftir lestinni gengur Persinn Gulam Hussein.
Enn fremur segir Sven Hedin:
„Þú ættir að hafa séð þann úlfalda, sem ég hef til reið-
ar, lesari góður. Það er sá stærsti í lestinni, mesti stólpa-
gripur. Ullin á honum er brún og þétt og um háls og
brjóst er hún löng og flókin. Milli hnutanna á baki ulf-
aldans er gengið frá farangrinum og þar sit ég eins og í
hægindastól og hvíli fætur mina á fremri hnutunum.
Héðan hef ég góða útsýn yfir landið, teikna kort eftir
áttavitanum. Úlfaldarnir fara helzt á brokki. Gangur
þeirra verður vaggandi og maður situr eins og í litlum
báti í ölduróti. Sumir verða sjóveikir af að sitja á úlf-
alda heilan dag, en flestir venjast brátt hristingnum.
]æja, fararskjótinn minn ber mig að rönd salteyði-
merkurinnar. Hann þrammar þarna stilltur og með
öruggum skrefum. Við erum þegar orðnir góðir vinir,
hann virtist vera eins ánægður með mig og ég með hann.
Ég kemst ekki á bak honum, ef hann stendur, nema að
ég hafi stiga með mér, en hann er ekki til í farangrinum.
Úlfaldinn verður að leggjast niður þegar ég fer á bak.
En það kemur stundum fyrir, að hann stendur upp, áður
en ég er búinn að koma mér fyrir, og þá dett ég af baki.
Hann rís upp á afturfæturnar fyrst, snöggt eins og stál-
fjöður, síðan á framfæturna, og þá á maður á hættu að
57