Æskan - 01.07.1966, Side 36

Grundvallaratriði flugsins
Nú skulum viö fara aö setja
saman hina ýmsu hluta, sem
þegar hefur verið minnzt á. í
fyrsta iagi er Jxað flugvængur-
inn. Við hann verðum við að
festa hreyfil, sem knýr hann
um loftið til þess að skapa
lyftikraft. Gerum ráð fyrir
bensínhreyfli með flugskrúfu
(14. mynd).
Þótt þessi samsetning sé
skrítin, væri hún líklega
skemmtilegri fyrir þá, sem
sæju hlutinn frá jörðu niðri,
vegna þess að hann vantar þau
einkenni, sem skipta öllu máli
fyrir livaða farartæki sem er,
hvort sem það er bíll, lxátur
eða flugvél, nefnilega stöðug-
Ieika, jafnvægi (stability).
Til þess að skýra þetta, skul-
um við taka handvagn sem
dæmi. Það væri hægt, en mjög
erfitt, að halda farartækinu á
15. mynd í jafnvægi, og hin
minnsta viðkoma hefði augljós-
ar afleiðingar. Flugvængur er
jafn óstöðugur. Ef við víkjum
aftur að hegðun þrýstingsmiðj-
unnar (center of pressui’e), þá
sjáum við strax, að eigi sam-
setning okkar, vængur með
hreyfli, að haldast í jafnvægi,
verður þungamiðjan (center of
16. mynd. Jafnvægi á hnífsegg, sbr. 15. nxynd.
gravity) að falla saman við
þrýstingsmiðjuna.
Hugsum okkur nú, að flugvél
fljúgi með lyftikraft og þunga
í jafnvægi, eins og sýnt er á
16. mynd. Segjum svo, að trufl-
un í loftinu lyfti fremri hluta
vélarinnar lítið eitt og stækki
þannig áfallshornið. Áhrifun-
um á þrýstingsmiðjuna hefur
áður verið lýst, liún færist sam-
stundis fram.
Ef afllínurnar tvær, lyfti-
kraftur og þungi (sjá 17.mynd)>
væi-u strengir, sem toguðu 1
þær áttir, sem sýndar eru, sést>
að það liefur gert hið inests
ógagn að færa þrýstingsmi®-!
una fram. Afleiðingin er sú, ®
tækið lyftir nefinu upp, en V1
það stækkar áfallshornið c'nl'
meira. Þetta hefur svo aftu1^
áhrif á þrýstingsmiðjuna,
tækið tekur að velta alvc
stjórnlaust.
lyftikhaftur
288