Æskan - 01.11.1975, Blaðsíða 54

Hættulegt ferflalag
GÖMUL JÓLASAGA EFTIR AXEL BRÆMER
að voru erfiðir tímar fyrir Kaupmannahafnar-
búa um jólaleytið 1658, því að sænski konung-
urinn Karl Gústaf hafði ásamt her sínum setið um
borgina í fjóra mánuði. En Friðrik Danakonungur
hafði svarið að falla heldur en að gefast upp.
Jafnvel sjálf jólakvöldið gerðu Svlar sýndarárás
yfir ísilagðar virkisgrafirnar, sem olli þvf, að menn
urðu að vera undir vopnum sjálfa jólanóttina, og
margir neyttu jólamatarins í virkisgröfunum.
Nokkru áður en sýndarárás Svíanna byrjaði, lét
drengur nokkur sig renna til jarðar frá útvirki því á
víggirðingunní, sem kallaðist Rósenborgarvígið.
Hann læddist með varfæmi í áttina til sænsku fram-
línunnar.
Drengurinn hét Daníel, og var í vinnu hjá Níelsen
ferjumanni við Ulfeldtstorg. Hann hafði fengið boð
um það frá dönskum njósnara, Seidelin að nafni,
að móðir hans lægi hættulega veik heima i Mörk-
höj, og nú ætlaði hann að reyna að sleppa í gegnum
fylkingar óvinaliðsins og ná heim, til þess að sjá
móður sína einu sinni enn.
Nóttin var dimm, og það var nístingskalt. Daníel
læddist út fyrir varðelda Svíanna og slapp heilu og
höldnu gegnum fremstu framvarðalínuna. í stórum
krókum hélt hann áfram í norðaustur, og hann komst
óséður yfir Brönshæð, þar sem sænski konungurinn
hafði aðalstöðvarnar, og beindi þá ferð sinni í áttina
til Mörkhöj. Að lokum hélt hann, að hann væri kom-
inn yfir það versta. Þá var líka komið miðnætti, og
hann var dauðþreyttur. Hann gekk þó hughraustur
áfram. Það komst aðeins ein hugsun að hjá honum,
og það var að komast heim til veikrar móður sinnar.
Skyndilega gekk sænskur hermaður fram undan
tré, þar sem hann hafði staðið í felum.
— Hver er þar? hrópaði hann, stans eða ég hleypi
af.
inn hann og hélt honum föstum. Rétt í því dró ský
frá tunglinu.
— Þetta er þá aðeins drengsnáði, tautaði Svfinn
undrandi, — hvað ert þú að gera hér?
— Ó, lofaðu mér að fara í friði, bað Daníel hrædd-
ur, ég ætlaði aðeins heim til mömmu, sem er veik
heima í Mörkhöj.
— Það geta allir sagt, sagði hermaðurinn reiður,
— hvaðan kemur þú?
— Frá Kaupmannahöfn.
— Frá hinni umsetnu borg? sagði Svíinn forviða,
— hvernig gastu sloppið gegnum framvarðasveitir
okkar?
— Með guðs hjálp. Og ég er þess fullviss, að ég
hefði ekki lagt út í þetta, ef það hefði ekki verið
vegna mömmu. Ég fékk að vita að hún er veik og
þráir að sjá mig.
Hermaðurinn tautaði eitthvað fyrir munni sér og
virti Daníel fyrir sér með hvössu augnaráði.
— Þú ert ekki að skrökva, sagði hann hægt, —
það get ég séð á augunum í þér. Ég á sjálfur lítinn
strák heima í Dölunum.
Hann þagnaði andartak.
— Og það er jólakvöld, bætti hann við lágum
rómi.
En allt í einu varð rödd hans aftur hvöss.
— Þekkir þú einkunnarorðið? spurði hann, — án
þess sleppi ég ekki neinum fram hjá.
Daníel hristi höfuðið.
Hermaðurinn hóf byssuna á loft.
— Krjúptu á hnén, kallaði hann reiður. — Biddu
Faðir vor, þú ert áreiðanlega njósnari.
— Nei, nei, grátbændi Daníel, — það er satt sem
ég segi.
— Á hnén og biddu fyrir þér, skipaði hermaðurinn.
Daníel kraup niður, og með skjálfandi rómi byrj-
aði hann:
— Faðir vor, þú, sem ert á himnum. —
Daníel heyrði smella f byssulás. Hann snerist á
flótta, en of seint. ( sama vettvangi greip varðmaður-
52