Æskan - 01.11.1979, Blaðsíða 26
Ævi H. C. Andersens
efnað bændafólk, urðu vegna veik-
inda að hrekjast burt af jörð sinni og
áttu nú heima í litlu, fátæklegu húsi í
Óðinsvéum. Það höfðu þau keypt fyrir
sína síðustu peninga. Þau höfðu ekki
efni á að kosta menntun sonarins og
létu hann þess vegna læra skósmíði
enda þótt hann hefði lítinn áhuga fyrir
því starfi.
Hann lét allt eftir litla syni sínum,
Hans, smíðaði handa honum leik-
föng, las fyrir hann og sagði honum
sögur og ævintýri. Á sunnudögum fór
hann með honum í langar göngu-
ferðir um nágrenni bæjarins.
Einu sinni á ári fór móðirin með
þeim. Það var snemma á vorin, þegar
beykiskógurinn var aö springa út.
Hún var þá alltaf í brúnrósótta bóm-
ullarkjólnum sínum. Það var eini fíni
kjóllinn, sem Hans sá móður sína
nokkru sinni klæðast. Faðirinn var
ekki margmáll, þegar þau voru í
skógarferðum, en sat oftast kyrr og
hugsaði. Hans lék sér skammt frá
þeim. Alltaf tóku þau grænar greinar
og blóm með sér heim, sem þau
stungu í rifurnar milli loftbjálkanna og
yfir dyrunum í litla húsinu.
Foreldrar Hans lifðu mjög kyrrlátu
lífi. Einu sinni tóku þau hann samt
með sér í veislu, sem haldin var í
fangelsinu í borginni. Þeirri veislu
gleymdi hann aldrei. Löngu áður en
þau komu til fangelsisins, var hann
farinn að skjálfa af hræðslu. Hann gat
ekki komiö niður nokkrum bita af öll-
um þeim kræsingum, sem fram voru
bornar, vegna ótta um, að fram-
reiðslumennirnir væru hættulegir
fangar. Honum fannst allt í einu, að
allar þær óhugnanlegu sögur, sem
faðir hans hafði sagt honum, yrðu
Ijóslifandi á ný.
Á bernskuárum Hans var til margt
fáfrótt og hjátrúarfullt fólk. Þannig
minnist hann þess, að kvöld nokkurt
stóð hann ásamt móður sinni og
nokkrum nábúakonum á kirkjuhlaö-
inu og beið þess, að halastjarna kæmi
í Ijós á himninum. Konurnar töluðu
um þá hræðilegu ógæfu, sem yfir
myndi ganga, ef halastjarnan rækist á
jörðina. Að vísu kom halastjarnan í
Ijós eins og stjörnufræðingarnir
höfðu sagt fyrir, en að öðru leyti
gerðistauðvitað ekki neitt. Faðir Hans
kom og útskýrði þetta fyrirbæri á
skynsamlegan hátt, en konurnar
þóttust vita jafnlangt nefi sínu og
lögðu engan trúnað á orð hans.
Skammt frá heimili Hans var
spunastofa þar sem gamlar, fátækar
konur gátu unnið sér ofurlítið inn til
lífsviðurværis. Hans þótti mjög
skemmtilegt að fara þangað, hann
skemmti gömlu konunum með því að
segja þeim sögur og syngja fyrir þær.
Hann varð uppáhald þeirra og þær
sögðu sín á milli: „Svona gáfað og
elskulegt barn getur varla átt langt líf
fyrir höndum.“ Ekki fannst drengnum
neitt miður aó heyra það, þvert á móti
gekkst hann upp við hólið og hlakkaði
næstum til hinnar ævintýralegu
heimferðar. Því miður sögðu gömlu
konurnar honum margt, sem var
fremur óhugnanlegt, svo að hann
varð uppfullur af hjátrú. Þegar dimmt
var orðið, þorói hann varla um þvert
hús að ganga.
Hans lék sér ekki við aðra drengi,
en sökkti sér niður í leiki að þeim
leikföngum, sem faðir hans bjó til
handa honum. Mesta ánægja hans
var samt að sauma brúðuföt á allar
þær mörgu brúður, sem hann átti. I
litla garðinum við húsið hafði hann
búið sér til svolítið skýli úr kústsköft-
um og gömlum svuntum af mömmu
sinni. Þar sat hann oft tímunum sam-
an, hvernig sem viðraði, og saumaði
eða horfði á stikilsberjarunnann, sem
óx þar. Hann fylgdist með honum allt
frá því að fyrstu brumin sprungu út á
vorin og þartil síðustu gulnuðu blöðin
féllu að haustinu.
Fyrsta skólaganga Hans hófst með
því að hann var settur í stöfun til
gamallar konu, sem kenndi honum að
þekkja bókstafina. Hún hafði stóran
hrísvönd viö höndina og notaði hann
óspart á smáfólkið í bekknum. Þótt
mamma Hans hefði sagt gömlu kon-
unni, að ekki mætti hýðadrenginn, lét
hún hann dag nokkurn kenna á
vendinum. Hans vildi ekki sætta sig
við þessa meðferð, hann tók bæk-
urnar sínar, fór heim og bað um að
verða settur á annan skóla. Það fékk
hann, en ekki tókst honum heldur að
ÆSKAN — Munið að vínið er eitur á leið gegnum hjartað