Æskan - 01.11.1979, Blaðsíða 59

Hver á hvað?
Horfið vel á þessa mynd
og reynið síðan að segja til
um, hvaða bókstafur á við
einhvern tiltekinn tölustaf.
eitthvert fyrirbæri á borð við Aljosha, eitthvað mjög ó-
venjulegt. Þá gleymum við að öll börn eru kraftaverk.
Kraftaverk sem allir sálfræðingar og málfræðingar reyna
að fá útskýringu á. Hvernig stendur á því að þriggja ára
snáði getur náð valdi á því gífurlega flókna kerfi sem
gerir honum kleift að byggja upp setningar og orðasam-
bönd á auðveldan og óþvingaðan hátt? Þarna lýkur
mótsögninni: Sérhver krakki á aldrinum tveggja til fimm
ára hefur jafnmikið vald á móðurmáli sínu og Aljosha á
máli tónlistarinnar. Og þetta telst ekki til kraftaverka.
— Já, en sérhvert barn heyrir talað mál allt frá fæð-
ingu, lifandi mál sem það venst og sem verður seinna að
lífsnauðsynlegu verkfæri til að ná sambandi við móður-
ina, föðurinn og alla sem umkringja barnið. Talað mál
dynur í eyrum okkar allan tímann.
— Þarna hittuð þér einmitt naglann á höfuðið held ég.
Leyndardómurinn er fólginn í því að mál tónlistarinnar
varð að því máli sem Aljosha fannst eðlilegast í sam-
skiptum við fólk — allt frá því hann lá í vöggu. Málin
standa þannig, að faðir hans er mjög hrifinn af tónlist.
Hann er ekki atvinnutónlistarmaður, hans sérgrein er
rafvirkjun. En áhugi hans á tónlist er með eindæmum.
Afleiðingin af því varð sú að Aljosha var umvafinn fögrum
tónum allt frá fæðingu. Þegar pabbi hans kom heim úr
vinnunni settist hann við píanóið og lék kafla úr sígildum
tónsmíðum eða setti plötu á fóninn.
Þegar Aljosha var u. þ. b. ársgamall setti faðir hans
leikgrindina hans við hliðina á píanóinu. Ekki leið á löngu
þar til sonurinn fór að herma eftir föður sínum og ýta á
nóturnar hverja af annarri. Fyrst fannst honum sniðugt
að heyra muninn á nótunum: Sumar voru blíðar og inni-
legar, aðrar æpandi reiðar. En þar kom að Aljosha upp-
götvaði að hann gat sjálfur látið píanóið segja það sem
honum þóknaðist. Síðan uþpgötvaði hann að pabbi lét
ekki tilviljunina ráða þegar hann ýtti á nóturnar. Ef maður
ýtir á nóturnar á ákveðinn hátt má fá fram lagið sem hún
amma var að raula í gær. Þegar Aljosha varð þriggja ára
hafði hann náð valdi á nótnaborðinu, það var honum
álíka kært leikfang og kubbar eða dúkkur öðrum börn-
um. Þannig varð mál tónlistarinnar eðlilegt í eyrum Al-
josha. Þess vegna horfir hann ekki einu sinni á fingurna á
sér þegar hann spilar. Þeir leika um borðið nákvæmlega
eftir hans vilja.
— Með öðrum orðum, nú þegar er hægt að setja upp
veggspjald fyrir árið 1990 með áletruninni ,,Flýtið ykkur!
Hinn frábæri Alexei Panof kemur fram á tónleikum?"
— Til hvers ættum við að flýta okkur svo mjög? Við
erum ekkert að flýta okkur að auglýsa útkomu Ijóðabókar
þótt ungum syni okkar verði það á að tala rímað? Eða
þótt hann byrji að semja sögur. Börn eru dugleg að finna
upp sögur, það er hægt að hlusta á þau tímunum saman.
Aljosha verður að velja sjálfur starf við sitt hæfi þegar þar
að kemur. Að vísu myndi mér persónulega þykja það
mikill skaði ef hann yrði ekki tónlistarmaður.
— Eitt orð að lokum. Þetta hljómar kannski fulldjarf-
lega, en er þá útkoman sú, að hægt sé að ala upp snill-
inga? Panta þá, ef svo mætti segja, eftir þar til gerðri
áætlun?
— Ég endurtek það sem ég áður hef sagt, að á
undrabarninu Aljosha var óafvitandi gerð kennslufræði-
leg tilraun af gáfuðum og næmum manni, Pjotr Panof,
föður Aljosha. Árangurinn blasir nú við okkur. Hvað
snertir uppeldi undrabarna af fúsum vilja og í fullri alvöru
er að sjálfsögðu enn fullsnemmt að tala um slíkt. En ég er
sannfærður um að bæði vísindamenn og starfandi
kennarar hljóta að sýna undrabarninu Aljosha (Alex
Panof) áhuga.
APN
UNDRABARNIÐ ALJOSHA
53