Æskan - 01.10.1989, Page 29

UR RIKI NATTUBiUIIAR
Umsjón: Óskar Ingimarsson
Olíuviður
I frásögnum af Nóaflóðinu er þess
getið að dúfa Nóa sneri aftur með
°líuviðargrein í nefinu til merkis um að
flóðið væri sjatnað. Olíuviður er raunar
nefndur oft í Biblíunni, og Olíufjallið í
Jerúsalem dregur nafn sitt af honum.
Olíuviður eða smjörviður er 10-20
metra hátt tré sem líklega er upprunnið
1 löndunum við sunnanvert Miðjarðar-
J*af en ræktun þess hófst í Norður-Afr-
jku og á eynni Krít 3-4000 árum f.Kr.
j^óan barst tréð svo til Grikklands og
talíu 0g annarra Miðjarðarhafslanda.
^tðar fóru menn einnig að rækta það í
^uieríku og jafnvel Ástralíu.
Hvaða nytjar hafa menn svo af olíu-
Vlði? Aldinin nefnast ólífur og úr þeim
er pressuð olía sem ýmist er höfð til
j^atar eða notuð í iðnaði, allt eftir því
hvernig hún er unnin. Þegar pressun er
't'l og enginn hiti fæst svokölluð „jóm-
rúrolía“. F>að er besta olían en samt
ekki sú sem mest er notuð í mat; við
ana þarf meiri pressun. Lélegasta teg-
undin er baðmolía, höfð í sápu, smyrsl
o.fl. Þa
eru aldinin pressuð mikið við
uáan hita.
. Talið er að nokkur hundruð milljón-
lr olíutrjáa séu í Suður-Evrópu. Lang-
me?t framleiðsla á ólífuolíu er á Spáni
Jtalía og Grikkland koma þar á eftir.
’ða eru grænar ólífur súrsaðar og seld-
ar eins og hver önnur niðursuðuvara,
eirikum í Kaliformu og Grikklandi.
ru þær hafðar með kjötréttum líkt og
SUrsaðar gúrkur.
Olíutré í ræktun verða allt að 20
etrar á hæð og ummálið allt að 5
^ etrar. Vitað er um enn gildvaxnari tré
stöku stað. Trén geta orðið mjög
^ontul, t.d. er ekki ólíklegt að sum
lrra sem uxu í Getsemanegarði á dög-
Eldgamalt olíutré.
wmm AL \ 7 'K • 5:1 mC/
Jf V ‘ ' UFl

'Æ&
1 um Krists séu enn uppistandandi. Þau
| eru upphaflega einstofna en klofna oft
| með aldrinum í marga stofna og verða
| furðulega undin og hnýtt eins og sést á
| myndinni sem fylgir þessari grein.
Blöð olíutrésins eru lítil og leður-
| kennd, dökkgræn að ofan en gráleit að
| neðanverðu. Haldið er að upprunalegu,
i villm olíutrén hafi verið með þyma en
| ræktuð tré eru þyrnalaus. Blómin
| standa í klösum í blaðöxlunum og em
| hvít að lit. Þau bera þægilegan ilm.
| Aldinin geta verið breytileg að lögun,
| stærð og lit. Til em kúlulaga, egglaga
| og aflöng aldini og jafnvel fleiri gerðir
| og þau eru ýmist græn, rauðleit, fjólu-
| blá eða svört. Þyngdin er að jafnaði um
= 10 grömm.
Æskan 29