Æskan - 01.03.1908, Blaðsíða 2

18
Æ S K A N
drepa gamalmenni. Ekki hurfu þó
allir að þessu grimdarfulla ráði; annar
höiðingi, gegn og göfugur, sagði, að
drengilegra væri að fæða upp börnin
og hjálpa gamalmennunum og þá
myndu guðirnir l)líðkast og árferðið
batna.
Af þessu má sjá, að mannslífið var
ekki metið að miklu þá, ef börn eða
gamalmenni áttu í hlut eða áðrir vesa-
lingar. Það er því réttmætl sem síra
Mattías kveður um heiðnu fornöldina:
Heiðna öld
heiftarköld
mannlífsbrautar mánakvöld:
ilt fyrir ilt og gott fyrir gott —
það var þín íátæk íræði.
bú myrtir veika, þú barst út börn,
svo bú hinna ríku slæði.
Þegar barnið hafði verið tekið upp
af jörðu, til þess að fæðast upp, þá
var það vatni ausið, því að menn trúðu
því, að í vatninu væri hreinsandi og
helgandi kraftur. Vatninu, sem barn-
ið var ausið, fylgdi svo mikil helgi,að
það var kallað morð, efbarn var bor-
ið út eða drepið eftir það er það var
vatni ausið. Um leið var því gef-
ið nafn og látið heita eftir einhverjum
frændum sínum, þeim sem mestir
hamingjumenn þóttu verið hafa, því
það var trú manna, að hamingjan
fylgdi nafninu; geltk svo sama naínið
í ættinni mann fram af manni, eins
og Egill í ætt Egils Skallagrímssonar.
Barninu var svo gefin einhver gjöf í
nafnfesti: silfurhringur, hestur, skip,
bújörð, vopn eða aðrir gripir.
Þegar barnið tók fyrstu tönnina, þá
var því og gefm einhver gjöf: hestur,
skip, vopn eða aðrir gripir og var sú
gjöf kölluð tannfé og helzt sá siður
víða enn.
Ríkir íoreldrar klæddu ungbörn sín
mjúklega og höfðu þau í vöggu og'
ekki skorti leikföng handa þeim. Börn-
in hefðu heldur ekki orðið svo bráð-
þroska og tápmikil, eins og sögurnar
segja, ef eklci hefði verið vel með þau
farið. Drengir urðu snemma miklir
og sterkir, eins og Egill, og stúlkurnar
engu síður, eins og Helga hin fagra.
Það var algengt að börn voru feng-
in öðrum til fósturs. Minni háttar
mönnum þótti mikil upphefð í því, ef
höfðingi fékk þeim barn sitt lil fósturs.
Sá, sem við barninu tók, setti það í
kné sér til merkis um það, að hann
teldi sér skylt að ala það upp, eins
og hann ætli það sjálfur. Vinir og
frændur buðu hverjir öðrum fóstur,
og víða er getið um mikla ástúð milli
fósturbarna og barna fósturforeldranna.
Þau fylgdust að i friði og slríði, í sæld
og þrautum og skildi ekki á í orði né
verki. Og þó einhver mörðnr gerði
sitt til að spilla á milli þeirra, j)á tókst
það ekki nærri alt af, heldur héldust
trygðir þeirra til æíiloka.
En oft og líldega oftar var fóstur-
starflð falið á hendur konum eða körl-
um á heimilunum sjálfum. í fyrstu
voru það konur eingöngu, en j>egar
drengirnir lcomust á legg, þá voru
karlmenn látnir annast uppeldi þeirra
og kenna þeim karlmannlegar íþróttir,
leiki og aflraunir. Þeir, sem ólust upp