Æskan - 01.10.1940, Qupperneq 5

ÆSKAN
Op - ið liaf og heið - kvöld skær, þér him - inn gaf, gló - ir vaf - inn
poco ril.
i 2 .7 1 h 1-' — : f-H 1 \~] ■ ", -f- h : ——
m 0 • - T-~ =t t r J'—S — = Ú 'IJ
Garð - ars bær í geisl - a traf, gló - ir vaf - inn Garð - ars bær i geisl - a - traf.
Islenskir tónlistarmenn.
Eftir Pál Halldórsson.
6.
Bjarni Þorsteinsson.
„Eg er fæddur á Mel í Hraunhrepp í Mýrasýslu
14. oklóber 1861, og upp alinn á þeim bæ íil þess
tíma, er eg fór.í skóla, 1877. Faóir minn, Þorsteinn
Ilelgason, dóttursonur síra Þorsteins Einarssonar
á Staðarlirauni, og bróðir bans Helgi, voru góðir
söngmenn, sem þá var kallað, auk nokkurra fleiri
manna þar i grenndinni, og var það belst baft
sér lil skemmtunar í samkvæmum að syngja, bæði
í brúðkaupsveislum og i réttunum, Hítardalsrétt
og Hraundalsrétt; voru réttirnar sannkallaðar al-
þýðu-liátíðir um þær sveilir. Oftast var sungið
einraddað og mest innlend lög — — en einnig,
nokkur útlend.----Hvorki þeir bræður né aðrir
þar í grennd kunnu bassa í neinu lagi, því enginn
snefill af áhrifum liins svo kallaða nýja söngs
bafði þá náð til J>ess héraðs, nema hvað einstöku
sálmalag var að byrja að taka breytingum í bina
nýju stefnu, svo að Jjað kom fyrir i kirkjum, að
sumir sungu gamla lagið, en sumir bið nýja. Þó
var yl'irleitt góður og mikill söngur i sólcnarkirkju
minni, Staðarbraunskirkju, og var faðir minn Jiar
i mörg ár forsöngvari.“
Þannig segir sr. Bjarni Þorsteinsson sjálfur frá
uppvexti sínum. Og svo beldur liann áfram;
„Snemma bneigðist Iiugur minn í J)á átl, að gefa
binum innlendu lögum gaum og læra Jiau. Nótna-
bók sá eg enga, bvorki skrifaða né prentaða fyrr
en eg var kominn á 15. ár og farinn að læra undir
skóla vestur á Skógarströnd, og svo eftir að eg
kom í latínuskólann 1877. Þá var Hörpu-beftið
komið út fyrir skömmu með öllum þjóðbátíðar-
lögunum, og ]>á byrjuðu söngliefti Jónasar Helga-
sonar að koma út. Óðar en eg fór að bafa lcynni
af nótnabókum, og einkum af þessum beftum Jón-
asar, tók eg eftir því, að þar var nóterað undar-
lega fált af uppábaldslögunum mínum, þeim lög-
um, sem eg bafði lært og svo oft lieyrt sungin á
Mýrunum. Eg spurði einn og annan, bverju ]>ctta
mundi sæta, og fekk ýmisleg svör. Einn sagði:
„Það eru innlcnd lög, sem bvergi eru til á nótum.“
Annar sagði: „Það er ómögulegt að gefa slik lög
út, J)ví að J>að syngur J)au bver upp á sinn máta.“
Þriðji sagði: „Það væri fallegt fyrirtæki, eða liitt
þó beldur, að fara að prenta bannsett tvísöngs-
gaulið þeirra, gömlu karlanna.“ En við ]>ctta vakn-
aði einmitt hjá mér sú löngun og stjæktist að mun,
að lcynna mér betur þessi lög, þessi uppábaldslög
gömlu mannanna, þessi olnbogabörn nýju söng-
mannanna, og reyna að varðveita þau frá
gleymsku og glötun.“
„Snemma beygist krókurinn.“ Þegar í skóla
byrjaði Bjarni að skrifa upp J)jóðlög, sem bann
kunni. Hann komst i kvnni við ívísöngsmenn og
fjölda marga aðra, sem kunnu islensk þjóðlög,
skrifaði upp og safnaði. Hann fór í ferðalög, skrif-
aðist á við marga og rannsakaði söfn utan lands
105