Æskan - 01.10.1940, Blaðsíða 6

ÆSKAN
[
* i I • 1 \ \ !•• •

S=fe3Eít
' r
Oft um Ijúf - ar, ljós - ar sum-ar - nœt-ur læð-ist kvæð - ið frarn i skáldsins önd.
Yf - ir dal
draum-a-bjarm-
mæt-ur, djúp-ur frið-ur gjör-vallt sveipað læt - ur. Bár-an and-ar lctt við lág - a strönd.
7.
Jón Laxdal.
Jón Laxdal.
Eftir því sem íslenska þjóðin fer að hafa nán-
ari kynni af lónlist Evrópuþjóðanna fara fleiri og
flciri Islendingar að gefa sig við tónsmiðum. Fyrslu
brautryðjendurnir hafa þó ýmsum óskyldum störf-
um að gegna og því eðlilega lítinn tíma til tón-
smíða. Tónlistarstörf þeirra ganga fyrst og fremst
í að sinna skyldustörfum, svo sem organslætti,
kennslustörfum og söngstjórn. Pétur Guðjohnsen,
Jónas Helgason, Bjarni Pálsson á Stokkseyri og
Magnús Einarsson semja tiltölulega fá lög. Helgi
Helgason einn semur sönglög af kappi og auk hans
Sv. Sveinbjörnsson, en iiann dvaldi mestan hluta
æfinnar erlendis, meðal stórþjóðar og semur auk
sönglaganna stærri verk. Næslir Helga eftir aldri
eru það Bjarni Þorsteinsson og Jón Laxdal, seni
leggja stund á tónsmíðar svo að um munar.
Jón Laxdal ólst upp á þeim tímum, sem tónlist-
argáfur hjá unglingum áttu litlum skilningi að
mæta, og fáir voru, sem gátu leiðbeint í þeim efn-
um. Á unga aldri feklc liann einhverja tilsögn í
liljómfræði hjá Magnúsi Einarssyni og Birni
Kristjánssyni. Mun það liafa verið öll sú fræðsla,
er hann fékk i þeim efnum. Lögin hans eru ekki
samin af lærdómi, heldur af meðfæddum gáfum
og smekkvísi.
og innan. Að þjóðlagasöfnuninni vann hann i 25
ár. Þjóðlögin voru síðan gefin út, og er það stór
bók, nærri 1000 blaðsíður, nóteruð lög með fróðleg-
um ritgerðum. Með þessu vann sr. Bjarni þrek-
virki, því að þjóðlagasafnið er hið merkasta verk;
má segja, að það sé hliðstætt við þjóðsagnasafn
Jóns Árnasonar.
Árið 1888 kom lykkja á leið Bjarna Þorsteins-
sonar. Hann gerðist þá prestur á Siglufirði, nýút-
skrifaður af prestaskólanum. Þar var hann prestur
í 47 ár, og er það i frásögur fært, að enginn einn
prestur iiafi þjónað þeim söfnuði lengur, síðan á
16. öld. Sr. Bjarni var mikils virtur af sóknar-
börnum sínum. Siglufjörður var í þann tírna, er
liann kom þangað, litill bær, og má vel segja, að
hann hafi þá verið cnn afskekktari en nú. Bættar
samgöngur hafa losað uin einangrunarböndin.
Allan þann tíma sem hann var þar, var bærinn í
örum vexti, því að útgerðin óx og síldariðnaður-
inn færðist í aukana. Hann lét sig málefni bæjar-
106
ins miklu skipta. Þegarhannvar sjötugur, var iiann
gerður heiðursborgari Siglufjarðar. Var hann þá
kallaður „höfundur bæjarins“ og sýndur mikill
sómi. Þá var liann sæmdur prófessorsnafnbót.
Það er hægt að geta sér þess til, að ekki liafi
verið hægt um vik að sinna aðal-áhugamálinu —
sönglistinni. Ekki lagði liann Iiana samt á hilluna
eftir að hann gerðist prestur. Hann liefir samið
fjölda af sönglögum og eru meðal þeirra lög sem
um langan lima, og eru enn, með mest sungnu
lögum hér á landi, svo sem „Systkinin“, „Kirkju-
hvoll“, „Taklu sorg mína“, „Sólsetursljóð“, „ís-
landsvísur“, „Burnirótin“, „Gissur ríður góðum
fáki“. Auk þess liefir sr. Bjarni samið íslenskan há-
tíðasöng, sem þykir mjög fagur, og gefið út sálma-
söngsbólc. Hann var manna fróðastur um íslenska
sönglistarsögu og hefir ritað ýmislegt um það efni.
Sr. Bjarni er með réttu talinn einn af merkustu
tónlistarmönnum okkar.
Hann andaðist 2. ágúst 1938, 76 ára gamall.