Skírnir - 01.08.1918, Blaðsíða 9

•SSkirnirl
Siðbót Lúthers.
199
•meira en þeir þurftu til að afplána syndasektina. Svo var
um dýrlinga. Þennan forða mátti hún úthluta öðrum,
sem þurfandi voru — en hann kostaði peninga. Var þá
eigi ætíð spurt um það, hvort syndarinn iðraðist eða eigi.
Peningana notaði páfinn til gagnlegra hluta í þarfir kirkj-
unnar. Orð lék þó á því, að svo væri eigi ætíð gert. En
það var ekkert aðalatriði. Hitt var meira um vert fyrir
þá, sem peningana létu, að þeir höfðu fengið syndalausn.
Arið 1514 varð stórættaður Þjóverji, Albrecht að nafni,
erkibiskup í Mainz. Embættið varð hann að kaupa
af páfa fyrir stórfé, sem hann fekk að láni. Góð ráð voru
■dýr til að afia fjár til endurgreiðslu lánsins. Og ráðin
brast ekki: Leó X. páfi var um þessar mundir að undir-
búa aflátssölu á Þýzkalandi. Átti að verja fénu til bygg-
ingar Péturskirkjunnar í Róm. Erkibiskup bauðst til að
sjá um aflátssöluna á stóru svæði. Af ágóðanum skyldi
páíinn fá 10,000 gyllini (15,000 kr.) af óskiftu. Hitt átti
að skiftast jafnt milli erkibiskups og Péturskirkjunnar. —
Gjaldið fyrir syndalausnina var ákveðið og miðað við
»efni og ástæður<. Tignir menn áttu að greiða meira en
■ótignir og auðugir meira en efnalitlir. Fátæklingar gátu
þó öðlast »náðina« ókeypis, ef þeir báðu og föstuðu, því
»himnaríki á að standa opið fyrir fátækum sem ríkum«.
— Auk þess, sem syndakvittun fekst þannig fyrir eigin
syndir (jafnvel ódrýgðar), var gefið tækifæri til að kaupa
dána ættingja og vini úr hreinsunareldinum. Spöruðu
aflátssalarnir ekki að minna menn á það og lýsa því átak-
■ánlega, hvílikar kvalir hinir dánu liðu.
Erkibiskup fekk sér umboðsmenn til að annast afláts-
söluna fyrir ákveðið kaup. Einn af umboðsmönnum lians
var Jóhann Tetzel. Talið er, að hann hafi verið einn hinn
ósvifnasti í að tæla menn til að kaupa »náðina*. Hann
kom i nágrenni Wittenbergs haustið 1517 og rak erindi
sín þar umhverfis. Koma hans á þær stöðvar leiddi til
þess atburðar, sem minst er i dag. — Munkur nokkur,
sem fjöldi fólks skriftaði syndir sínar fyrir, varð þess var,
•að skriftabörnin höfðu huggað samvizkur sínar með því