1. maí - Reykjavík - 01.05.1937, Blaðsíða 11
7
1. MAÍ
Á Spáni er gert út um framtíð
Evrópu.
Hugir flestra manna, sem komnir
eru til vits og ára, eru nú meira eða
minna bundnir við styrjöldina á Spáni.
Þeir vita sem er, að lyktir hennar munu
hafa afdrifaríkar afleiðingar í för með
sér fyrir framtíð Evrópu.
Ein höfuðástæðan fyrir því, að upp-
reisnin var hafin gegn stjórninni, var
sú, áð hún beitti sér fyrir því að taka
hluta af löndum aðalsmanna og kirkj-
unnar, sem réði yfir öllu jarðnæði, og
skipta upp á milli sveitaalþýðunnar,
og gefa henni með því tækifæri til þess
á friðsaman og farsælan hátt fyrir land
og þjóð að afla sér lífsviðurværis. Þetta
þoldi aðallinn ekki. Liðsforingjarnir í
hernum, sem næstum voru ,eins margir
og hermennirnir, voru synir aðals-
manna, iðjuleysingjar, sem höfðu ver-
ið titlaðir vegna feðra sinna, efndu nú
til uppreisnar gegn stjórninni, og
leigðu sér til aðstoðar nokkur þúsund
blökkumenn frá Afríku.
Uppreisn þeirra væri nú fyrir löngu
bæld niður, ef ítalir og Þjóðverjar
hefði ekki sent þeim liðsauka, og með
því hefir hinn fasistiski glæpalýður
gert Spán að blóðvelli fyrir hina nýju
landvinninga sína í Evrópu, og beitir
nú spanska alþýðu þeirri alkunnu
grimmd og villumennsku, sem einkenn-
ir þessa siðlausustu stefnu 20. aldar-
innar.
í eftirfarandi greinum og tilvitnun-
um lýsir kanadiskur læknir og frétta-
ritarar enskra blaða (einnig íhalds-
þlaða), sem dvalið hafa á Spáni, fram-
ferði þessu. Er þetta mjög fróðlegt til
samanburðar við frásagnir Morgun-
blaðsins frá Spánarstyrjöldinni.
Tvennskonar siðferðishugmyndir.
Þær grundvallarreglur, sem stjórn-
in annars vegar og uppreisnarmenn
hins vegar fylgja í meðferð hertek-
inna manna, sýna ljóslegast þaím reg-
in-mismun á siðferðishugmyndum
þessa tveggja aðila, sem berjast í borg-
arastyrjöldinni á Spáni.
Siðferði stjórnarinnar.
í blaði stjórnarinnar, Politica, tekið
upp í the Times (einu íhaldsblaði Eng-
lendinga), 24. ágúst 1936:
,,Látið hertekna menn mæta rétt-
læti frá hendi lýðveldisins, látið
víkja til hliðar alla löngun til
hefnda, allar aftökur án dóma og
misþyrmingar á föngum. Munið, að
við berjumst fyrir frelsi og réttlæti".
Siðferði uppreisnarmanna.
The Times, 28. ágúst 1936 :
„General de Llano tilkynnti í dag,
að hann hefði gefið skipun um, að
fimm meðlimir kommúnistafjöl-
skyldu einnar skjddu skotnir til
hefnda fyrir fasista, sem drepinn
var. Við höfum strikað orðið með-
aumkun út úr orðabókum vorum,
bætti hann við“.
Daily Herald, 13. nóv. 1936:
„Prestur skotinn af uppreisnar-
mönnum.