1. maí - Reykjavík - 01.05.1937, Blaðsíða 25

21
1. MAI
Samtökin skapa ný lífsskilyrði.
Fyrstu árin eftir heimsstyrjöldina
voru meiri fiskigöngur hér við land en
áður hafði verið. Þá var verð á salt-
fiski (þorski) all-hátt og þótti það þá
mjög arðvænlegt að mynda félög til
togaraútgerðar, því að þeir þóttu þá
mjög afkastamiklir, miðað við önnur
skip. Það hafði líka sýnt sig, að á stór-
um svæðum kring um land var hægt
að vita fyrirfram, á hvaða tíma þar
voru mest uppgrip af þorskinum. Þá
var það helzt að vorinu til, að togar-
arnir fóru kring um land til að leita
að þorski. I þessari leit fannst hið auð-
uga fiskimið ,,Halinn“ við Isafjarðar-
djúp. Það var um vorið 1924, að skip,
er voru að toga út með djúpinu, lentu
þar í mikilli fiskigengd á 80—90
faðma dýpi. En þorskurinn var þar
ekki einn á ferð, eins og á Selvogs-
banka, þar sem hann hélt si g á hrygn-
ingarsvæðunum. Þarna fylgdi ógrynni
af blóðrauðum fiski, sem okkur sjó-
mönnunum var þá ekki mjög vel við,
vegna þess að beinin í honum voru svo
hörð, að iðuglega stungust bakugga-
bein hans inn úr gúmmístígvélunum
okkar og það kom fyrir, að beinin
stóðu föst í fótum eða höndum. Varð
þá sá, er fyrir varð, annaðhvort að
láta steinolíu í stunguna eða eiga á
hættu að fá ígerð. Og það kom fyrir,
að menn fengu blóðeitrun, ef stungan
var látin eiga sig. Þessi fiskur var
nefndur karfi. Einnig kom það fyrir,
að hann væri kallaður Bolsi, vegna
þess hvað hann var rauður. En okkur
sjómönnunum var þó sérstaklega illa
Eftir Sigurð Ólafsson.
við þennan fisk vegna þess, hvað
feikna erfiði hann jók okkur. Sólar-
hring eftir sólarhring mokaði botn-
varpan upp 5—14 vörpupokum eftir
10—20 mínútna tog og aðeins 2 pok-
arnir var þorskur, hinu urðum við að
moka fyrir borð aftur. Fyrst voru not-
aðar vanalegar skóflur, en eftir lítinn
tíma höfðu skipverjar ekki við á milli
þess að varpan var tekin inn. Var þá
tekið það ráð að búa til sérstök op á
lunninguna fram í fiskikössum, svo að
hægt væri að ýta honum út jafnóðum,
og var sjó dælt í hrúguna til þess að
fljótlegra væri að koma honum fyrir
borð. Þeir hásetar, sem ekki voru við
flatninguna, hömuðust eins og þeir
ættu líf sitt að leysa við að koma karf-
anum fyrir borð áður en nýjar birgðir
komu, og hefi ég aldrei á æfi minni
orðið þreyttari við nokkurt verk en
við að ryðja karfanum aftur í sjóinn.
Það var eins og uggarnir festur alls-
staðar. Þó að maður notaði á hann sjó,
þá var það aðeins í veltingi, að það
kom verulega að gagni. Liti maður út
fyrir borðstokkinn, var sjórinn allur
rauðflekkóttur af karfa. Yfir þessum
breiðum voru stórar hjarðir af sjó-
fuglum, sem auðsjáanlega þrifust vel
af þessu æti, sem þeim var fært á svo
fyrirhafnarlítinn hátt.
Þrátt fyrir þennan austur af þessari
fisktegund, virtust eigendur skipanna
alveg hugsunarlausir um að láta rann-
saka, hvort hér væri ekki um auðlind
að ræða. Nei, aðeins eftir forskriftinni.
Ekkert nýtt. Allt eftir öðrum. Aðrar