1. maí - Reykjavík - 01.05.1937, Blaðsíða 34
1. MAÍ
30
Samvinna bænda og verkamanna
Það er eigi úr vegi að minnast örlít-
ið á þann þáttinn í félagsstarfi verka-
lýðsins, sem ofinn er saman við hags-
muni bændanna í landinu. Síðastliðin
tvö ár hafa þessar stéttir staðið sam-
eiginlega að ríkisstjórn fslands. Við
kosningar 1934 greiddu þær atkvæði
sitt á þá lund, að skýlaust var um vilja
þeirra til samvinnu. Þeir þjóðmála-
flokkar, sem áttu meginþorra at-
kvæða þessara vinnustétta, hlýddu
kalli kjósenda sinna, sem rétt var. En
nú er samvinnan rofin, ýmsir af þeim
fulltrúum, sem bændurnir höfðu valið
sér til forvígis, virðast eigi skilja þarf-
ir þessara stétta, né heldur nauðsyn
þess, að þróun atvinnuveganna hald-
ist í jafnvægi.
En af hverju er samvinna bænda og
verkamanna nauðsynleg og eðlileg?
Við skulum athuga það lítilsháttar.
Verzlunarhættir þjóðanna eru á þann
veg, að hver þjóð reynir að búa sem
mest að sínu. ísiand er smáríki, sem
engu getur um þokað á því sviði, enda
reynist erfitt, þeim sem mega sín
meira, að fá afnumin höft og tollmúra,
sem sett hafa verið til verndar heima-
landinu, eða atvinnuvegum þess. fs-
lendingar geta því ekki byggt fram-
leiðslu sína á einhæfri útflutningsvöru,
hvort heldur sem um ,er að ræða iðn-
aðar-, landbúnaðar- eða sjávarútvegs-
framleiðslu. Þeir verða jöfnum hönd-
um að stunda allar þessar framleiðslu-
greinar, jafnt til eigin afnota sem út-
flutnings, eftir því sem aðstæður eru
til, enginn stjórnmálaflokkur hefir
Eftir Guðjón B. Baldvinsson.
heldur haldið því fram, að leggja beri
niður þessar atvinnugreinar, þó að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi að ýmsu
leyti andað köldu til iðnaðarins, og
Framsóknarflokkurinn tekið með tóm-
læti á sjávarútvegsmálunum.
Framleiðsla okkar íslendinga er
svo fábreytt, að við þörfnumst mjög
mikilla viðskipta við útlönd, þ. e. a. s.
óhjákvæmilegt er að flytja inn mikið
af erlendum varningi, en til þess að
það sé unnt, þarf að vera fyrir hendi
nægur gjaldmiðill. Gjaldmiðill skap-
ast nær eingöngu fyrir útflutning inn-
lendrar vöru.
Aðalframleiðsluvörur okkar til út-
flutnings hafa á síðustu árum verið
sjávarafurðir. Þó að nokkuð hafi ver-
ið útflutt af landbúnaðarafurðum, þá
mun það eigi hafa gefið þann gjald-
eyri, sem landbúnaðurinn sjálfur
þarfnast til greiðslu á innfluttum
nauðsynjum sínum.
Aðalhlutverk landbúnaðarins er því
nú að fullnægja innanlandsneyslunni
með framleiðslu afurða sinna, og höf-
uðnauðsyn til eflingar landbúnaðin-
um er því einkum fólgið í -aukinni
kaupgetu fólksins við sjávarsíðuna,
jafnframt því sem atvinnureksturinn
sé færður í nýtízkuhorf, þannig að
framleiðslumagn aukist meira en til-
kostnaður.
Bændum er því lífsnauðsyn að kaup-
geta annara starfsstétta sé aukin, og
henni sé beint að innlendum fram-
leiðsluvörum, en því síðara verður eigi
náð á annan hátt en þann, að ríkið