Kyndill - 10.10.1942, Qupperneq 1

KYNDILL
2. tbl.
Laugardaginn 10. okt. 1942.
I. árg.
„Flokkur allra stétta“.
ÚrræOnleysI hans og svlk
viO alþýOuna i húsnæOis-
IHALDSFLOKKURINN, sem
nú skreytir sig með nafni
sjálfstæðis, hefir tekið upp á því
að kalla sig „flokk allra stétta“.
f>að má nú ekki minna vera. En
það væri ekki úr vegi að taka til
athugunar, hvernig honum
ferst að bera þetta nafn. Skal
hér aðeins tekið fyrir eitt at-
riði af mörgum er sýna glögg-
lega, hvaða stétt það er, sem
hann ber fyrir brjósti.
Það, sem hér verður minnzt
lítillega á, eru húsnæðismálin í
Reykjavík. „Sjálfstæðis“-flokk-
uxinn heiir nú haft völdin hér í
bæ um margra ára skeið, það er,
hann hefir haft meiri hluta kos-
inna bæjarfulltrúa og hefir því
getað komið fram þeim málum,
sem hann hefir talið heppileg
fyrir umbjóðendur sína og felt
þau, sem hann hefir talið þeim
bagaleg.
'Þessa aðstöðu sína hefir hann
líka notað sér. En hverjar hafa
afleiðingarnar orðið fyrir al-
þýðu manna? Vegna úrræða-
leysis þeirra, í húsnæðismálun-
um eru nú fleiri hundruð fjöl-
skyldur á götunni og hafa ekki
þak yfir höfuðið né minnstu
von um skýli á vetri komandi,
sem talizt geti íbúðarhæft.Heil-
ar fjölskyldur hafa orðið að haf-
ast við í tjöldum í sumar. Þeir,
sem fengið hafa að hafast við í
hálfbyggðum húsum, geymslu-
kompum og Breta-bröggum.
þykjast sælir að þurfa ekki að
halast við undir berum himni.
Meðal þessa fólks, sem þann-
ig er búið að af hálfu bæjaryfir
valdanna, eru börn og ungling-
ar. Geta menn gert sér í hugar-
Tund, hver áhrif sl.ík aðbúð hlýt-
ur að hafa á andlegan og likam-
legan þroska þeirra. Með þessu
háttalagi er markvisst stefnt að
því að spilla fyrir velferð upp-
vaxandi kynslóðar.
En hver er svo ástæðan til
þessa ástands í húsnæðismálun-
um? Hið venjulega svar er, að
byggingarframkvæmdir í bæn-
um standi ekki í hlutfalli við í-
búaaukninguna. 'En gætum að.
Hér býr fjöldi auðugra manna í
höllum, sem jafnvel telja til
muna fleiri herbergi en íbúa í
húsinu, og jafnvel virðast dæmi
þess, að heilar hæðir standi
auðar, að því er sagt er vegna
þess, að húseigandinn heldur
þeim svo dýrum, að enginn vill
kaupa né leigja.
Ráðið til þess að veita hús-
villtu fólki skýli yfir höfuðið,
sem samboðið sé mönnum, er
því, úr því sem komið er, að
taka hluta af íbúðum óhófs-
mannanna og ráðstafa þeim til
handa því fólki, sem á götunni
er. i
Og nú kemur „flokkur allra
stétta“ við sögu: Ráðherra hans
gefur út bráðabirgðalög, sem
eiga nú heldur en ekki að bæta
úr vandræðunum, og nú á víst
að gera öllum jafnt undir höfði!
Og sjá! Andi þeirra laga segir
við hið húsvillta alþýðufólk:
Hvílíkar unaðssemdir eru yður
færðar. Þér fáið sumarbústaði
auðmannanna og Korpúlfsstaða-
fjósið til íbúðar! Þetta eru fram-
kvæmdir „flokks allra stétta“,
þegar um það er að ræða að
greiöa úr einu alvarlegasta máli
alþýðu þessa bæjar. Broddborg-
ararnir eiga að fá að leika laus-
um hala í höllum sínum, byggð-
um úr dýrmætu byggingarefni,
sem hýst gætu margfalt fleira
fólk en það gerir með þessu
háttalagi.
Árum saman hefir Alþýðu-
flokkurinn haldið uppi þrot-
lausri baráttu fyrir því, að bær-
inn bygði íbúðarhús til úrbóta
húsnæðisþörfinni í bænum. En
íhaldinu fannst heppilegra að
láta einstaklingsframtakið um
framkvæmdir. En þegar búið er
að sigla skútunni í strand, þá
rauk bæjarstjórnarmeirihlutinn
í að smíða björgunabátinn, sem
að vísu rúmaði ekki nema lítinn
hluta þeirra, sem bjarga þurfti,
bráðabirgðahús úr timbri, því
sementið hefir liklega verið
búið að nota í lúxusvillur of-
gróðamannanna.
Og loks þegar útlitið er orðið
vonlaust, þá þorir íhaldið ekki
annað en að samþykkja bygg-
ingu íbúðarhúsa bæjarins, þó að
það reyndi í lengstu lög að
bjóða upp á teikningamar ein-
tómar.
Þær framkvæmdir í bygging-
armálum, sem affarasælastar
hafa orðið fyrir alþýðu manna í
kaupstöðum, eru byggingar
verkamannabústaða. En hver
var þáttur „flokks allra stétta“
í því máli? Þegar Alþýðuflokk-
urinn fyrstur allra vakti máls á
nauðsyn slíkra framkvæmda,
börðust íhaldsmenn með oddi og
egg gegn því, að frumvarp Al-
þýðuflokksins gæti orðið að lög-
Frh. á 4. síðu.
Ragnar Jóhaimessow, maqister,
Æskumaðurlnn við
kprborðið.
OEÐLILEGT er það ekki, að
þau séu sum dálítið hik-
andi í spori, unga stúlkan og
ungi maðurinn, sem ganga nú í
fyrsta skipti að kjörborðinu.
Alltaf, og eigi hvað sízt nú, er
fjölda margt, sem truflat æsku-
lýðinn við umhugsun þjóðfé-
lagsmálanna. Stríðið og það
sem því fylgir hefir fært margt
úr fyrri skorðum, skapað glund
roða víða, svo að erfitt verður
óvönr|m ,að fá yfirsýn yfir á-
standið. Nýjar gróðavonir og
nýjar leiðir birtast unga fólk-
inu, meira og minna óvissar og
hæpnar, þótt glæsilegar virðist
í fyrstu. Og nógu margir eru
þeir, sem verða til þess að
bregða unga manninum á ein-
tal og bjóða honum leiðsögu,
og þær bendingar eru líka að
meira og minna leyti hæpnar
og ósannar. Boðberar eins
flokksins. hvísla í eyra honum:
„Hjá okkur er þér bezt borgið,
því að þar njóta kraftar þínir
sín bezt, vegna þess að við vilj-
um halda uppi einstaklings-
framtakinu. Sjá, allur þessi
gróði, öll þessi völd getur þú
öðlazt, ef þú býrð við hið
frjálsa borgaralega þjóðskipu-
lag, sem leggur engin höft á
einstaklingsframtakið. Stétta-
mismunur er blekking óþjóð-
legra flokka. Flokkur okkar er
bandaríki allra stétta“.
Þessi orð láta ekki illa í eyr-
um. En þeir, sem þessu hvísla
að unga manninum, gleyma
því, af ásettu ráði, að segja hon-
um, að einstaklingsfrelsi íhalds
ins, er frelsi harðsvíraðrar yfir-
stéttar klíku til þess að halda
hag alþýðunnar niðri, sitja á
rétti hins snauða fjölda. Auð-
urinn, sem þeir bregða upp fyr-
ir hinum unga alþýðumanni
verður aldrei hans eign. Hann
er einakauður samvizkusljórra
braskara og auðjarla, sem hafa
I^yggt sér hann með séréttind-
um auðvaldsskipulagsins. Þau
! sérréttindi munu þeir verja
með ofurþunga þess valds, sem
auðurinn veitir. Höftin, sem í-
haldið segir, að jafnaðarmenn
vilji á leggja á einstaklinginn,
eru þau höft, sem heill heild-
arinnar krefst, að lögð séu á
einstaka fjárplógsmenn, svo að
þeir svæli ekki undir sig auð-'
lindir landanna, sem allir eiga
sameiginlega og verða að lifa
af. íhaldið, sem hér á íslandi
kallar sig Sjálfstæðisflokk, er
því fámenn og voldug sérrétt-
indastétt. Sá óréttur, $em orsak
Frh. á 4. síðu.