Afturelding - 01.03.1967, Blaðsíða 25

sveit, skammt frá þorpi nokkru. Þar kunni ég
aldrei við mig. Eigendur jarðarinnar áttu tvo sonu.
Annar þeirra var eldri en ég, en hinn lítið yngri.
Þeim var stöðugt lirósað fyrir allt, sem þeir gerðu,
en aftur á móti var aldrei sagt hlýlegt viðurkenn-
ingarorð við mig, þótt ég ynni sömu verk og þeir,
eða jafnvel betur. Allur fatnaður sem ég fékk
þarna, eða réttara sagt sá eini fatnaður sem ég
fékk, voru mjög notuð föt, tekin af eldri bróðurn-
um, þegar hann var búinn að slíta þeim að mestu
og þótti ekki sæmilegt að liann væri lengur í þeim.
Yngri sonurinn fékk aftur á móti alltaf ný föt.
Þetta var mjög særandi fyrir mig. Já, það var svo
særandi, að þegar ég var svo háttaður á kvöldin
tók gráturinn alltaf yfirhöndina og ég grét mig í
svefn. Það skar mig sem sé inn að hjartarótum
að sjá þann regin mun, sem gerður var á okkur á
öllum sviðum.
Ég var látinn vinna frá morgni til kvölds, svo
að tíminn leið sæmilega fljótt. Aldrei var mér
borgaður einn eyrir fyrir vinnu mína. En það var
sagt við mig, að þegar ég væri kominn yfir ferm-
ingu, skyldi ég fá að vinna hjá ókunnu fólki fyrir
kaup. Og þegar fermingin kom, höfðu húsbændur
mínir enga þörf fyrir mig Iengur. Ég réðst því
lil bónda nokkurs í nágrenninu. Bóndinn gaf
mér fyrirskipanir um allt, sem ég átti að vinna,
en laun nefndi liann ekki á nafn, og sjálfur var
ég of feiminn og kjarklítill til þess að spyrja neitt
um það. Öll störf voru lík því, sem ég átti að venj-
ast frá fyrra heimili mínu og „fóslurforeldrar mín-
ir“ liöfðu kennt mér. Eftir fjögra mánaða erfiðis-
vinnu fór ég þess á leit að ég fengi kaup fyrir
vinnu mína. Bóndi varð öskuvondur, og sagði, að
ég væri ekki einu sinni verður fæðis míns, hvað
þá að ég væri verður þess að fá kaup.
Ég varð alveg furðu loslinn, en brast þó djörf-
ung til þess að segja nokkuð. En í kyrrþei tók
ég þá ákvörðun, að hér skyldi ég ekki vera lengur.
Daginn eftir lagði ég svo af stað til þess að leita
hamingjunnar á einhverjum nýjum stað. Til þessa
heimilis gat ég ekki hugsað mér að hverfa aftur,
enda þótt „fósturforeldrar mínir“ mundu senni-
lega vilja að ég gerði það. Ég þráði að komast á
heimili, þar sem ég mætli nærgætni og skilningi.
En livar mundi ég hitta það fyrir? Á göngu minni
frá heimili þessu var ég sárhryggur og gráturinn
ætlaði að yfirbuga mig hvað eftir annað, því að
mér fannst að allir menn mundu vera liamingju-
samir, nerna ég einn.“
Nú kemur þessi ungi vinur minn, að þeim kafla-
skiplum í lífi sínu er hezt mundi heyra heima í
skáldsögu eða ævintýri.
„Ég reikaði svo áíram þjóðveginn í leit eftir
hagkvæmri vinnu“, heldur ungi maðurinn áfram,
„og varð reikað heim á heimili eitt þar sem var
smiðja. Þetta heimili var langt inn í dalverpi einu.
Jú, smiðurinn þarfnaðist hjálparmanns í smiðjuna
með sér. Hann virti mig um stund fyrir sér frá
hviríli lil ilja. Sennilega hefur hann séð, sem var
að ég var ekki slór bógur, og mundi ekki vera til
stórátaka. Eftir gaumgæfilega yfirvegun sagði liann
þó: „Þú getur reynt það.“ Hann lofaði mér góðu
tímakaupi, fullu fæði og húsnæði. Ég átti að sofa
í smiðjunni yfir sumarmánuðina, því að „kerl-
ingin“, sem hann var giftur, sagði hann, var svo
inikill skapvargur, að hann gat ekki mælt hana
máli, en þegar færi að kólna í veðri, skyldi hann
sjá mér fyrir betra húsnæði. Nú fannst mér ég
vera kominn á græna grein. Hugsaðu þér, að fá
föst laun, tímakaup! Vissulega mundi ég sjá nýja
tíma. Loksins gæti ég farið að leggja fyrir pen-
inga! Langan tíma gekk allt vel enda þótt ég kæm-
ist fljótt að því að nýi vinnuveitandi minn væri
vínkær nokkuð. Hann varð alltaf að liafa brenni-
vín í smiðjunni og gat ekki, eins og hann orðaði
það, hafið vinnu fyrr en hann hefði fengið sér
góðan sopa að morgninum. Og hvenær sem var
var hann vís til að ganga að skáp, sem var þar
innbyggður í vegginn. Þar geymdi liann vínflösk-
una, sem hann sagði að væri „huggun sín“. Hann
bauð mér oft að taka sopa með sér, en ég lét
hann skilja, að ég hataði áfengi. Eða því skyldi
ég ekki gera það? Var það ekki vínið, sem hafði
eyðilagl heimili mitt og gert mig föður -og móður-
lausan? Én það sagði ég honum ekki. Enginn
ókunnur maður, skyldi komast að því hver ég var
og hvernig mér hafði áður liðið.
Nei, hér vildi ég vera öllum óþekktur. Og dag-
arnir liðu þannig, að ég hamraði járnið alla daga
með stóru sleggjunni. í hendi gamla mannsins voru
eldranðir járnteinar eins og mjúkir þræðir, er
hann gat beygt eins og honum þóknaðist hverju
Framliald á bls. 47.
25