Rödd fólksins - Vestmannaeyjum - 29.01.1938, Síða 2

RÖDD FÓLKSINS
Mverju björgudu
jatua.darMemi
1926?
Flestum Veslmannaeyingum
mun kunnugt um þann mikla
styr, sem varð 1926, þegar iliald-
ið vildi selja Ormsbræðrum raf-
stöðina og veita þeim einkarekst-
ur til 20 ára. Um þetta mál var
þá inikið rætt og ritað og voru
helstu forvígismenn sölunnar
þeir Tangamenn. Óhætt mun að
fullyrða, að þá þegar hafi al-
menningur í hænum verið slíkri
sölu mótfallinn og reynslan lief-
ir sjrnt, að það var stórkostlegt
happaverk, sem jafnaðarmenn,
ásamt þeim Kristni Ólafssyni þá-
verandi bæjarstjóra og Jóni
heitnum Hinrikssyni, unnu í
þágu bæjarfélagsins, þegar þeir
knésettu þá menn, sem voru að
gera tilraun til að leggja fjár-
hag bæjarins í rústir. Einn af
spámönnum íhaldsins, Páll
Kolka liefir um þetta sagt, að
sala Rafstöðvarinnar liafi verið
það mál, sem Jóhann Jósefsson
hafi mest allra mála harist fyrir.
Enn fremur liélt Kolka því fram
fyrir nokkrum árum, að Rafstöð-
in væri tvívegis húin að bjarga
bænum frá gjaldþroti. Rafstöðv-
armálið er merkilegt mál, því
merkilegra sem reynslan hefir
svo áþreifanlega sýnt, hvílíkir
búm-enn fýrir hæjarfélagið það
voru, sem ætluðu að knýja söl-
una í gegn. Eg hefi reiknað laus-
lega út, liverju nemi í krónutali
ágóði af rekstri rafstöðvarinnar
árin 1926—1937, að viðbættum
6% vöxtum, sem ælla mætti að
greiða hefði þurft annars staðar.
Ágóði af reksíri rafstöðvar
Vestmannaeyja og vextir hafa
orðið sem hér segir:
Hefði íhaldið fengið pvi
fr^mgengt 1926, að selja
rafstöðina, væri tap bæj-
arfélagsins á pvi orðið ca
380 púsundir króna
1926
1927
1928
1929
1930
1931
1932
1933
1934
1935
1936
1937
Ágóði ........ kr. 34682.51
Vextir ......... — 2080.92
Ágóði .......... — 22722.67
Vextir ..........— 3569.16
Ágóði ...........— 17434.85
Vextir........— 4829.40
Ágóði ...........— 15906.22
Vextir ..........— 6073.54
Ágóði ...........— 875.71
Vextir ..........— 6490.50
Ágóði .......... — 15037.19
Vextir ..........— 7782.16
Ágóði ...........— 24734.66
Vextir ......... — 9733.17
Ágóði ...........— 16686.07
Vextir ..........— 11318.32
Ágóði ......... . — 31468.79
Vextir ..........— 13885.55
Ágóði ...........— 38486.58
Vextir........ — 17027.88
Ágóði .... ca. — 30000.00
Vextir ..........— 19849.56
Ágóði .... ca. — 30000.00
Ágóði og vextir alls kr. 380675.41
Eins og skýrslan ber með sér,
hefir hagnaður af rekstri Raf-
stöðvarinnar numið rúmum 380
þúsund krónum að viðhættum
vöxtum. Þess skal getið, að reikn-
ingar liggja ekki fyrir um árin
1936 og 1937 og er því um áætl-
unarupphæðir að ræða, en sem
munu vera sist of liáar. Haldi ég
svo reikningsdæminu áfram og
geri hagnaðinn 30 þúsund næstu
ár, verður niðurstaðan sú, að
Ormshræður hefðu verið húnir
að féfletta hæjarhúa um ca. 900
jjú.sund krónur, þegar hærinn
mátti taka málið í sínar hendur
aftur. Almenl hafa menn liklega
ekki gerl sér grein fyrir því,
hvernig þessi útkoma er, en eitl
ættu menn að festa sér i minni,
að ekki er ómögulegt, að sami
leikur endurtaki sig og engan
Jón Ilinriksson sé ég nú á lista
ihaldsins, sem liklegur væri til
að skipa sér í fylkingu með
vinstrimönnum gcgn ásælni gráð—
ugra fjárplógsmanna. Reynaslan
undanfarið liefir sýnt, að íhald-
ið á engan Jón Hinriksson leng-
ur. Á lista vinstri manna eru nú
sumir liinir sömu menn og
hjörguðu rafstöðvarmálinu á sín-
um tíma. Minnist þess, kjósend-
ur. -—
Ivjósið öll A-listann!
Páll Þorbjörnsson.
Sprengilistinxi
Framsóknarflokkurinn hefir
lagt fram lista til bæjarstjórnar-
kosninga hér í Eyjum,
Þetta framboð kom mörgum á
ovart og verður vart liægt að líta
á það öðruvísi en heint sprengi-
framboð til hjargar íhaldinu, ef
það er skoðað í ljósi undangeng-
inna alhurða. Það er alkunna, að
hinn gamli og reyndi foring'i
Framsóknarflokksins, Jónas
Jónsson, er að hneigjast meira
og meira í áttina til íhaldsins og
má segja, að æfi hans fái illan
endi, ef það ættu að verða enda-
lok þessa gamla íhaldsandstæð-
ings, að verða að lokum hand-
bendi þess. Burtrekstur skóla-
piltanna frá Laugarvatni, sýnir
okkur, að þessi boðberi skoðana-
frelsisins er ekki lengur sá frels-
ispostuli, sem æskulýður sveil-
anna fjrlkti liði sínu um á sín-
um tíma.
Síldarverksmiðju-frumvarpið
frá síðasta Alþingi sýnir sjó-
mörinum og smáútvegsmönnum,
að Jónas er heinlínis genginn í
lið með stórútvegsmönnum gegn
hagsmunum hinna smáu. Þessi
tvö dæmi sýna nóg til þess, að
ekki verður á þvi vilst, livoru
megin Jónas stendur nú. Það
þarf því ekki að efa það, að
koma Jónasar liingað til Eyja og
lofræður þær, sem hann hélt hér
um fegurð Eyjanna, og ágæti Jó-
hanns Þ. Jósefssonar, liafa ekki
verið með það fyrir augum, að
hjálpa verkalýðnum til að velta
af sér oki íhaldsins. Nei, leikur-
inn var til þess gerður, að sundra
atkvæðum vinstri manna í bæn-
um, ef vera kynni, að það gæti
bjargað íhaldinu frá falli. Það er
vitað, að ef vinstri flokkarnir
stæðu saman um einn lista, er
ihaldið dauðadæmt.
Ef Framsóknarflokkurinn hér
hefði verið einlægur andstöðu-
flokkur íhaldjsins, hefði honum
verið í lófa lagið, að gerast einn
aðili að bæjarmálastefnuskrá Al-
þýðuflokksins og Kommúnista-
flokksins og hafa menn á lista
samfylkingarinnar. í þessari
stefnuskrá gætir ekki neinna
hyltingaáforma, svo að þess
vegna þurfti hann ekki að liræð-
ast liana. Vinstrimennirnir munu
dæma þetta sprengiframboð 30.
þessa mánaðar. Þeir munu sýna
það, að þeir standa einhuga sam-
an gegn íhaldinu og fella það.
Einungis með þvi að koma 5
mönnum af lisla samfylkingar-
innar inn í bæjarsljórn, er trygð-
ur fullur sigur yfir íhaldinu.
Þetta taka allir vinstrimenn lil
athugunar þann 30. næstk. Kjós-
ið A-listann.
Gestur.
„Oft mi aí míli þekkja...“
„ — Með framboði pessu er ekki hægt að telja’
að verið sé að kasta perlum fyrir svfn.“
Guðl. Gíslason.
Þessi tilvitnaða undirfyrirsögn
er tekin upp úr grein hr. Guð-
laugs Gíslasonar, fyrv. hæjar-
gjaldkera, þar sem hann, undir
fyrirsögninni „Skuldaskil
Moskva-liðsins“ leggur sitt mat á
persónur þær, er skipa lista
vinstri manna við kosningarnar
þ. 30. n.k. — A-listann.
Þó þessi setning heri glögg
merki þess, að tilviljun ein liafi
ráðið, hvaða orðum þessum
greinarhöf. þóknaðist að raða
fyrir framan „svin“-ið, sem hún
endar á, taldi ég rétt að halda
henni til haga, einkum vegna
þess, live prýðilega vel hún túlk-
ar aðalefni greinarinnar, núver-
andi sálarástand höf., en þó
framar öllu öðru, mal lians á
háttvirtum kjósendum.
Háttv. liöf. þessa tilvitnaða
‘Spakmælis er sem sé ekki viss
um, að við A-listamenn séum
„perlurnar“ (sleppum því), en
lritt efast hann ekki um, að engu
öðru en svínum sé til að dreifa,
þar sem kjósendur eigi í hlut! —
Orðalag, innihald og meðferð
efnis, í þessari grein, er líka ein
áþreifanlegasta staðfesting þess,
að einmitt í þessu Ijósi skoðar
greinarhöf. lesendur Viðis hér í
hænum og kjósendur alment.
Skal ég þá leitast við að finna
nokkra skýringu á þessu nýja
fyrirbæri stjórnmálalegs áróð-
urs hér í hænum, sem á að vísu
örfáar hliðstæðar í liði Sjálf-
stæðismanna nú í seinni tíð.
Svo er nú komið, að hinir
gætnari og ærukærari menn úr
liópi Sjálfstæðismanna, hafa tek-
ið það ráð, að draga sig í hlé,
þegar bæjarmál Vestmannaeyja
her á góma. Þessir áhangendur
hins gamla Sjálfstæðisfloklcs
lelja ekki virðingu sinni samhoð-
ið, að mæla bót óreiðustjórn
þeirra C-lista-manna í hæjar-
málum, fyr og nú, og vilja ekk-
ert vera við það kendir, að við-
halda henni yfir næstu 4 ár, þó
þeir hinsvegar, af gamalli trygð
við sjálfstæðisnafnið, hafi ekki
enn risið opinberlega upp gegn
lienni.
Fulltrúar óreiðunnar, sem nú
hafa raðað sér efstum á lista
Sjálfsjtæðisflokksjins, jkomast nú
orðið ekki hjá því að finna cin-
angrun sína frá góðum og trú-
verðugum mönnum, er áður til-
einkuðu sér sama flokksnafnið,
og fyllast því óstjórnlegri skelf-
ingu andspænis kjósendum hæj-
arins, sem fær svo úlrás sina i
kolsvörtu persónuhatri í garð
pólitískra mótherja. Sem per-
sónugerfirigar þessarar frum-
stæðu geðólgu í foringjaliði
Sjálfstæðisflokksins, traðka nýir
garpar fram á vigvöllinn og láta
dólgslega. Ársæll Sveinsson rið-
ur á vaðið sem glænýtt fyrir-
hrigði á sviði ræðumennskunnar,
Stefán Árnason fylgir lioririm efl-
ir með pennann, og til að fylla
þrenninguna endursendist Guð-
laugur Gislason, fyrv. hæjar-
gjaldkeri, fram á ritvöllinn. All-
ir þessir nýju stafnbúar aftur-
haldsins og hæjarmálaóreiðunn-
ar eiga eitt einkenni sameigin-
legt í vopnahurði sínum, en það
er hið rökstola perþóriuhalur í
garð pólitiskra andstæðinga
sinna, samfara því stóryrðaflóði,
að þeir sem ýmsu hafa vanist í
stjórnmálabaráttum og kalla
ekki alt ömmu sína, á því sviði,
geta orðið stcini lostnir.
Sem kunnugt er, hafa þessir 3
framantaldir rnenn litið komið
við sögu hæjarmálanna hér. Þeir
hafa aldrei verið slikar pólitísk-
ar stærðir, að við A-listamenn
létum okkur koma lil hugar
þeirra virðulegu nöfn, frá póli-
tísku sjónarmiði séð. Og fráleitt
er það, að þeir hafi nokkurs í
að hefna á olckur, hvað persón-
um þeirra við kemur. Eins og
bæjarmenn vita, er Ársæll
Sveinsson að góðu kunnur (eins
og margir fleiri) sem sjómaður,
frá fornu fari. Fyrir nokkrum
árum hirtist í Víði skammagrein
til Þorsteins Víglundssonar skóla
stjóra, hvar nafn Ársæls var
undirritað, — og hefi ég ekki