Alþýðublað Hafnarfjarðar - 17.02.1956, Síða 1

ALÞÝÐUBLAÐ hafnarfjarðar
XV. ARGANGUR
HAFNARFIRÐI, 17. FEBRÚAR 1956
3. TÖLUBLAÐ
Alþýðuflokksfélag
Hafnarfjarðar 25 ára
Hinn 5. október í haust var aldarfjórðungs afmæli
Alþýðuflokksfélags Hafnarfjarðar. Birtist eftirfar-
andi grein þá í Alþýðublaðinu. Er hún eftir Ólaf Þ.
Kristjánsson. Hefur stjórn félagsins ákveðið að minn-
ast þessa merka afmælis hinn 18. þ. m. Þykir því
hlýða að birta grein Ólafs hér í blaðinu.
Það kann að þykja undarlegt,
að Alþýðuflokksfélag hafi ekki
verið stofnað í Hafnarfirði fyrr
en 5. október 1930, ekki sízt þeg-
ar þess er gætt. að Alþýðuflokk-
urinn þar var orðinn svo öflugur
í janúar 1926, að hann vann
hreinan meirihl. í bæjarstjórnar-
kosningunum, er þá fóru fram.
Getur það verið, mættu menn
spyrja, að flokkurinn hafi getað
náð slíku fylgi án þess að hafa
nokkur félagssamtök til þess að
treysta á?
En þróun þessara mála hafði
verið liin sama í Hafnarfirði og
víða annars staðar á landinu.
Verkalýðshreyfingin hafði skap-
Helgi Sigurðsson
núverandi formaður.
að Alþýðuflokkinn, hin faglega
og pólitíska starfsemi var svo
samslungin, að ekki varð á milli
greint. Stjórnmálaforingjarnir
voru jafnframt meðal fremstu
baráttumanna í samtökum stétt-
arfélaganna. A fundum verka-
lýðsfélaganna voru baráttumál-
in rædd, fólk hvatt til starfa og
hert til átaka. Hver sigurinn af
öðrum var unninn.
Arið 1914, tveim árum áður
en Alþýðuflokkur Islands var
st°fnaður, liafði verkamannafé-
bgið Hlíf í Hafnarfirði beitt sér
iyrir því; ag þáverandi formað-
ur félagsins náði kosningu sem
bæjarfulltrúi. Síðan hafði Hlíf
haft sérstakan lista í kjöri við
hverjar bæjarstjórnarkosningar,
og að sjálfsögðu var hann jafn-
an skipaður Alþýðuflokksmönn-
um, enda fylgdu allir forystu-
menn félagsins þeim flokki og
langsamlega flestir félagsmenn.
Það er ekki fyrr en 1931, að Sjálf-
stæðismönnum fjölgar í Hlíf,
þegar þau ákvæði voru sett í
samninga félagsins við atvinnu-
rekendur, að Hlífarmenn gengju
fyrir allri vinnu á félagssvæðinu.
Þá var vitanlega loku fyrir það
skotið, að Hlíf gæti framvegis
verið sá pólitíski félagsvettvang-
■ Alþýðuflokksins sem hún
hafði verið áður. En þá hafði
Jafnaðarmannafélagið í Hafnar-
firði — eins og Alþýðuflokks-
félagið hét þá — verið stofnað
haustið áður, og tók það að
nokkru leyti við flokkslegu hlut-
verki Hlífarfundanna.
Jafnskjótt og Alþýðuflokkur
íslands var stofnaður, hneigðust
til fylgis við hann ýmsir menn,
sem ekki voru verkamenn og
ekki áttu beinlínis heima í sam-
tökum þeirra, þótt víða um land-
ið skipuðu þeir sér í félag með
verkamönnum og bæru meira að
segja sums staðar félagsstarfsem-
ina uppi. Allmargt manna. sem
fylgdu Alþýðuflokknum að mál-
um, stóðu þó utan verkalýðs-
félaganna og tóku ekki þátt í
:inni félagsstarfsemi innan
flokksins þar, sem ekki voru til
starfandi jafnaðarmannafélög.
Þetta var ein aðalorsökin til þess,
að Jafnaðarmannafélagið í Hafn-
arfirði var stofnað. Því var ætl-
að að ná til þessara manna, en
að sjálfsögðu gerðust forystu-
Fiskiðjuverið og íhaldid
Valdimar Long
stofnandi félagsins.
menn úr verkalýðshreyfingunni
einriig félagsmenn í hinu nýja fé-
lagi. Það ýtti einnig undir stofn-
un félagsins, að ungir Alþýðu-
flokksmenn í Hafnarfirði höfðu
stofnað með sér félag, F.U.J. fyr-
ir hálfu öðru ári, og starfaði það
með miklu fjöri.
Nokrir menn höfðu undirbúið
stofnun Jafnaðarmannafélagsins,
og \'ar Valdimar Long kaupmað-
ur formaður þeirrar nefndar. Átti
hann einnig mikinn þátt í að und-
ir búa fyrstu lög félagsins. En
fyrsti formaður félagsins var
Gunnlaugur Kristmundsson
kennari, síðar sandgræðslustjóri,
og þó skamma stund. Tók þá
Guðjón Gunnarsson fulltrúi við
formennskunni. Síðan hafa ýms-
ir menn gengt formannsstörfum
í félaginu. Lengst hefur Guð-
mundur Gissurarson bæjarfull-
trúi gengt því starfi, samtals í
11 ár. Núverandi formaður fé-
lagsins er Helgi Sigurðsson af-
greiðslumaður.
(F ramhald á bls. 3)
í síðasta tbl. var greint nokk-
uð frá afstöðu Sjálfstæðismanna
til byggingar fiskiðjuversins.
Kom þar vel í ljós sýndar-
mennska þeirra og yfirborðs-
háttur. í meginatriðum var af-
staða þeirra þessi:
1. Þeir voru í upphafi mót-
fallnir byggingu fiskiðju-
versins.
2. Þegar sýnt var, að þrátt fyr-
ir andstöðu þeirra kæmist
málið í höfn, komu þeir með
til boð um að stofna hluta-
félag um fyrirtækið — þó
þannig — að Bæjarútgerð-
in yrði þar valdlaus minni-
hluti, en legði þó til megn-
ið af fjánnagninu.
3. Þegar þessu tilboði þeirra
var hafnað, hófst hatramm-
ur andróður þeirra gegn
málinu bæði leynt og ljóst.
Þegar þetta er athugað kemur
í ljós, að því aðeins gátu Sjálf-
stæðismenn hugsað sér að styðjá
svo í fyllingu tímans átti að end-
urtaka söguna frá Lýsi og Mjöl í
fiskiðjuverinu. En margt fer
öðruvísi en ætlað er. Hljóðir og
hógværir eru þeir íhaldsmenn
um þessar mundir, enda varð
fjárbrall þeirra ekki að veruleika
í þetta siiin. Hið lýsandi fordæmi
þeirra frá Lýsi og Mjöl hefur nú
opnað augu bæjarbúa fyrir
starfs- og stefnumiðum flokksins
í bæjarmálum.
1058 — Iiálfrar aldar
afmæli kanp§Lað>
aríns
Hinn fyrsta júní 1908 fékk
Hafnarfjarðarbær kaupstaðar-
réttindi. Er því skammt til 50
ára afmælis kaupstaðarins.
Bæjarstjórn samþykkti á fundi
sínum fyrir skömmu að skipa
nefnd manna til að vinna að á-
framhaldandi ritun sögu Hafn-
arfjarðar og verði því verki lok-
ið fyrir 50 ára afmælið. Enn-
byggingu fiskiðjuversins, að það fremur geri nefndin tillögur um
yrði rekið í formi hlutafélags. Á fyrirkomulag og undirbúning af-
þann hátt hugðust þeir ná und-
irtökum á fyrirtækinu í skjóli
hlutafjárlaganna. Augljóst er, að
fordæmið að þessari hugmynd
hafa Sjálfstæðismenn frá reynslu
sinni í Lýsi og Mjöl. Þar hafði
þeim tekizt að nota fé bæjarbúa
sem meðal til þess að lyfta sjálf-
um sér til gróða og valda. Og
Togararnir
Ágúst kom á þriðjudagsmorg-
uh, 14. þ. m. méð 120 lestir af
saltfiski. Júní kom 13. með 124
lestir ísfiskjar. Surprise landað 9.
197 lestum af ísfiski.
Hinir voru allir á veiðum, þeg-
ar blaðið fór í prentun.
Bjarni riddari á ísfiskveiðum,
en Röðull og Júlí, veiða í salt.
Danska saltskipið, Jens Toft
kom hingað hinn 9. þ. m. á leið
frá Keflavík með rúrri 2000 tonn
af salti.
mælisliátíðahalda 1958.
Þessir menn skipa nefndina:
Ólafur Þ. Kristjánsson, Bjarni
Snæbjörnsson, Hjörtur Gunnars-
son og Guðmundur Þorláksson.
FLICÍEMIII^CÍ OG LISI OG NJÖL
Þingmanninum, Ingólfi Flyg-
enring, varð á í messunni við
yfirheyrslu út af Lýsi og Mjöl
málinu. Glópska lians var þó
ekki önnur en sú, að sannleik-
urinn kom umbúðalaus af vör-
um hans. Hefur hann nú feng-
ið þungar ákúrur hjá flokks-
bræðrum sínum fyrir svo van-
liugsað atliæfi. Lét þingmaður-
inn bóka eftirfarandi yfirlýs-
ingu í réttinum, þar sem hann
mætti sem vitni í málinu: „Vitn-
ið óskar að taka fram, að það
m. a. vildi með þessum kaupum
sporna við YFIRGANGI AF
IIÁLFU BÆJARSJÓÐS eða
forráðamanna bæjarsjóðs í fé-
laginu, sem vildu ná tökum á
Þ,r ií
VI.
Þá hafa menn það. Betri og
sannari lýsingu á stefnu for-
ráðamanna íhaldsins í bæjar-
málum er ekki að fá. Hin ein-
læga yfirlýsing þingmannsins
var töluð beint frá hjartanu.
Ummæli hans sanna, eins og
mönnum hefur Iöngum búið í
grun, að ef braskarar íhaldsins
fengju meirihlutaumráð yfir
eignum og fyrirtækjum bæjar-
ins myndu þeir við fyrsta tæki-
færi nota aðstöðu sína sér til
persónulegs framdráttar, eins
og dæmið frá Lýsi og Mjöl sann
ar. Þá yrði nú ekki um „yfir-
gang af hálfu bæjarsjóðs“ að
ræða, þá myndu hinir sjálfglöðu
postular sérhyggjunnar sjá sér
leik á borði og halda óhindrað-
ir áfram iðju sinni: braska með
eignir bæjarfélagsins, ef ein-
hvers ábata væri von, og þar
með þínar eignir, lesandi góður.
Og svo þykjast þessir menn
bera liag bæjarins fyrir brjósti
og láta kjósa sig í bæjarstjórn
undir slíku yfirskini. Finnst ó-
breyttum kjósendum ekki nóg
komið? Var einhver að tala um
úlfshár undan sauðargæru?
Fr^itihniið
Síðan bygging Fiskiðjuvers
Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar
hófst, hefur blað Sjálfstæðis-
manna „Hamar“ öðru hvoru
verið að hreyta ónotum í
stjórri Bæjarútgerðarinnar fyr-
ir það að velja mig til þess
að teikna og skipuleggja hús-
ið.
Sjálfsagt er þessi umhyggja
blaðsins fyrir skipulagi og
byggingu Fiskiðjuversins af
heilum huga framsett og ber
sannarlega að þakka þann
góða hug, sem liggur bak við
þessa viðleitni!
Það mun væntanlega eng-
inn lá mér, sem til þekkir, þótt
ég efist um dómhæfni ritstjóra
Hamars, sem dómara í þessu
efni, enda ber málflutningur
allur þess vitni, að ritstjórinn
er aðeins málpípa annarra, er
af einhverjum annarlegum
ástæðum, telja sér þægilegast
að leynast bak við sóðann.
Ef annað en rætni liggur
bak við þessi skrif þeirra fé-
laga, skora ég á þá að setja
fram rökstudda gagnrýni og
benda á, hvað þeim finnst að
betur mætti fara. Skal þá ekki
standa á mér að ræða málið
við þá.
Hafnarfirði, 13. febr. 1956.
Axel Kristjánsson.