Alþýðublað Hafnarfjarðar - 17.02.1956, Blaðsíða 2
2
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
•i-—“—-—1--——1—■*—■■——■—f
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
ÚTGEFANDI:
Alþýíhiflokkurinn í Hafnarfirði.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
Eyfólfur Guðmundsson, (sími 9607).
AFGREIÐSLA í ALÞÝÐUHÚSINU SÍMI 9499.
PRENTSMIÐJA HAFNARFJARÐAR H.F.
+--------*------------------------------—I
„Bjargráð“ ríkisstjórnarinnar
Málfundafélagið Magni
Þróun íslenzkra fjármála á
síðustu árum hefur verið í mesta
máta uggvænleg. Hækkandi verð
lag hefur óhjákvæmilega haft í
för með sér hækkað kaupgjald.
Kaupgjaldshækkunin hefur síð-
an verið gerð að engu eða minna
en engu með nýrri verðlags-
skrúfu, og þannig hefur þetta
gengið koll af kolli. Gildi pen-
inga hefur farið stöðugt minnk-
andi, þannig, að þeir, sem hafa
getað dregið saman nokkrar
krónur í varasjóð til fullorðins-
áranna, hafa verið herfilega snuð
aðir. Hins vegar hafa braskarar
og skuldakóngar, eignast mikil
verðmæti eftir því sem skuldir
þeirra hafa verið afskrifaðar með
lækkandi krónuverði. Arangur-
inn af þessum skrúfugangi kaup-
gjalds og verðlags hefur því orð-
ið verri en enginn fyrir flesta
launþega, og vantrú á gildi pen-
inga hefur dregið úr spamaðar-
viðleitni manna, en hún er nauö-
synlegasta undirstaðan undir
heilbrigðu efnahagslífi hverrar
þjóðar.
Núverandi stjórnarflokkar
virðast vinna markvisst að þess-
ari öfugþróun og skrúfugangi.
Þeir hafa afnumið lögin um há-
marksálagningu, þannig, að verð-
lag á flestum vömm getur leikið
lausum hala og hækkað eftir því,
sem hver og einn telur sér þókn-
anlegt. Húsaleigulögin hafa ver-
ið, afnumin, þannig, að í skjóli
hinnar miklu eftirspumar eftir
leiguhúsnæði dafnar nú, að sögn,
alls konar baktjaldabrask, sem
legjendur verða að borga á ein-
hvem hátt. Bankavextir hafa
verið hækkaðir stórkostlega og
rekstur allur í landinu, sem not-
ar lánsfé, þar með torveldaður.
Að maður nú svo tali ekki um
gengisfellinguna miklu 1950, og
bátagjaldeyrisfarganið, sem al-
menningur verður að borga fyrir
100 milljónir króna á ári í hækk-
uðu vöruverði.
Og enn bætist við:
9% af tollverði allrar innfluttr-
ar vöm, nokkur hluti söluskatts
hækkaður um 100%, 100% álag á
bíla og bifhjól, 40% álag á allt
gjald af innlendum tollvörum,
svo sem öli, gosdrykkjum, súkku-
laði, kaffibæti o. fl. o. fl., 30%
af ávöxtum, 30% af búsáhöldum,
30% af smíðatólum og verkfærum.
Alagið á vörumagnstollinn hækk-
ar úr 250% í 340%. Álagið á verð-
tollin hækkar úr 45% í 80%. Benz-
ínskattur hækkar um 20 aura á
lítra o. s. frv., o. s. frv.
Þetta er Ijót upptalning ' og
löng. Og það sem verst er, allir
telja víst, að hér sé aðeins tjald-
að til einnar nætur. Hjólið muni
halda áfram að snúast. Kaup-
gjald verði að hækka til þess að
mæta hinum aukna framfærslu-
kostnaði. Verðlagið hækki síðan
sem því nemur o. s. frv.
Og menn spyrja:
Hvað getur þetta haldið lengi
áfram? Hvenær tekur þessi
hringavitleysa enda? ÞaÖ sjá all-
ir, að stefnt er í hreinan voða, ef
þessi öfugþróun verður ekki
stöðvuð.
I 6 ár hafa núverandi stjómar-
flokkar dyggilega fetað þessa
braut og það er ekkert, sem bend
ir til, að á þeirri stefnu munu
verða nokkur breyting meðan
þeir ráða einir.
Þjóðartekjumar fara ört vax-
andi, með bættum framleiðslu-
tækjum og hagnýtari vinnubrögð
um, frá ári til árs, en sá hluti
aukningarinnar, sem að eðlileg-
um hætti ætti að falla almenn-
ingi í skaut, er hirtur af millilið-
um og bröskurum. Á meðan
haldið er vemdarhendi yfir þeim,
breytist þetta ástand ekki. Kaup-
hækkanir em þá gerðar að engu
með nýjum álögum, og verð-
bólguhjólið heldur áfram að snú-
ast. Það, sem gera þarf, er ein-
fanldlega þetta:
Það þarf að halda vöruverði
niðri með því að setja ný Iög
um hámarksálagningu og lækka
þannig milliliðagróðann. Það
þarf með harðri hendi að taka
fyrir brask og okur. Það þarf að
koma á jafnvægi og festu
í efnahagsstarfsemi þjóðarinnar
og endurvekja á þann hátt traust
manna á gildi peninga, til þess
að forðast þá óþarfa eyðslu, sem
nú fylgir í kjölfar hins ört lækk-
andi peningagildis. ER ÞETTA
GERIR NÚVERANDI STJÓRN
EKKI.
(Framhalcl af bls. 4)
bæjarbúa. Meiri hluti bæjarfull-
trúa — sem sæti hafa átt í bæjar-
stjórn síðan 1920 — hafa verið
félagsmenn í Magna, og þing-
menn Hafnfirðinga — síðan bær
inn varð sérstakt kjördæmi —
hafa allir verið félagsmenn.
Heldur þú, að málfundirnir
hafi haft nokkur gagnleg áhrif?
Tvímælalaust. Þeir hafa orðið
mörgum gagnlegur skóli, þótt
enginn hafi kennarinn verið. Þar
fengu menn sína fyrstu þjálfun
í að flytja mál sitt í áheyrn ann-
arra. Slík þjálfun þroskar rök-
rétta hugsun, eflir sjálfstraust og
vekur tilfinningu fyrir góðu máli.
Umræðurnar um málin vöktu
menn til hugsunar og stundum til
framkvæmda. Og þegar athugað
er, hve margir Magnamenn hafa
staðir framarlega á ýmsum svið-
um innan þessa bæjarfélags, tel
ég engan vafa á, að umræðurnar
þar hafi haft mikil óbein áhrif
á gang ýmissa þarflegra mála í
bænum.
ALÞÝÐUFRÆÐSLA —
HELLISGERÐI
Þú sagðir áðan, að tilgangur
félagsins, fyrir utan málfunda-
starfsemina, væri að vinna að
hvers konar menningarmálum,
er félagar verða ásáttir um. Hvað
er helzt að nefna í því sambandi?
Það er einkum tvennt: Alþýðu-
fræðsla, og svo það sem allt hef-
ur snúizt um nú í seinni tíð:
Hellisgerði. Þó félagið hafi í upp-
hafi haslað sér völl á sviði mál-
fundastarfsemi, varð mönnum
fljótlega Ijóst, að með þeirri starf-
semi einni yrði því of þröngur
stakkur skorinn. Orðin eru til
alls fyrst, og bein afleiðing um-
ræðnanna urðu framkvæmdir,
sem reynst hafa félaginu giftu-
drjúgar. Það var á fyrsta starfs-
vetrinum, að Davíð heitinn
Kristjánsson hafði framsögu í
máli, sem hann nefndi: Getur
Magni haft menntandi áhrif í
Hafnarfirði? Upp úr umræðum
um málið spratt hugmyndin um
alþýðufræðsluna. Árið 1922 hófst
svo félagið handa í samvinnu við
Stúdentafélag Reykjavíkur.
Voru nú haldnir fyrirlestrar al-
menningi til skemmtunar og fróð
leiks. Starfsemi þessi hélzt í 10
ár samfleitt; fjögur þau fyrstu
í samv. við Stúdentafélagið, en
svo varð félagið eitt um hituna.
Fyrirlesarar voru kunnir
menntamenn í ýmsum greinum.
Fyrirlestrar þessir voru mikið
nýmæli, urðu vinsælir í bænum,
oft vel sóttir og áttu drjúgan
þátt í að auka vinsældir félags-
ins og álit.
Hellisgerði.
Hugmyndin um Hellisgerði
kom fyrst fram á fundi veturinn
1922.
Guðmundur Einarsson fram-
kvæmdastjóri hafði framsögu í
máli, sem hann nefndi: Getur
félagið Magni haft áhrif á útlit
Hafnarfjarðar? Hann svaraði
spurningunni játandi og vildi, að
félagið beitti sér fyrir að friðað
yrði svæði í bænum, svo að í
framtíðinni væri hægt að sjá
hvernig bæjarstæðið var áður en
húsi og götur eyðilegðu sérkenn-
in. Og þá skaut upp þeirri hug-
mynd, að þarna mætti líka koma
upp trjá- og blómagróðri.
Svo var kosin nefnd í málið.
Staðurinn fenginn.
Þegar staðurinn var fenginn
kom í Ijós, að sumir voru andvíg-
ir þessu máli og töldu óhæfu að
mega ekki byggja þarna; þó var
svæðið ekki nema helmingur þess
sem nú er. Svona er nú skamm-
sýnin. En Magnamenn vígðu
Hellisgerði á jónsmessudag 1923
og síðan liafa þeir haldið hátíð
í tilefni hverrar Jónsmessu, og
hafa þær oft verið fjölsóttar og
gefið góðar tekjur, er ávaxtazt
hafa í aukinni fegrun og prýði
staðarins.
Mörg verkcfni fyrir höndum.
Þótt Hellisgerði sé nú orðið
stolt Hafnfirðinga, bíða þar mörg
verkefni úrlausnar. Innan
skamms tíma mun Reykjavíkur-
vegurinn allur verða breið og
vegleg gata og gömlu litlu húsin,
sem við hann standa, flutt burtu.
Svæðið, sem við það myndast,
verður lagt undir Gerðið, og trjá-
gróðurinn mun þannig í fram-
tíðinni ná alla leið að götunni.
Það er nýbúið að gera hæðarmæl-
ingar í Gerðinu og út frá þeim
verður sá hluti garðsins, sem enn
er ekki búið að ganga frá, skipu-
lagður. Svæðið býr yfir miklum
sérkennum frá hendi náttúrunn-
ar; það er lögð áherzla á að þessi
sérkenni fái að njóta sín jafn-
framt því sem staðurinn er auk-
inn að gróðri og öðru því, sem
augað má gleðja.
Kostar peninga.
Allt kostar peninga á vorum
dögum. Starfsemin í Hellisgerði
er þar engin undantekning, enda
hefur Magna verið um megn að
standa straum af öllum þeim út-
gjöldum; þó hafa Magnamenn
lagt á sig mikla sjálfboðavinnu
fyrir Gerðið og aflað því f jár með
ýmsu móti — en það hefur ekki
dugað til, og þess vegna hefur
bærinn hlaupið undir bagga og
styrkt starfsemina með beinum
og óbeinum fjárframlögum; þann
stuðning ber að þakka og meta
að verðleikum.
Þá hafa ýmsir gefið gjafir, bæði
einstaklingar og félög, og ég vil
nota tækifærið og flytja þeim að-
ilum ölþim beztu þakkir fyrir
hönd Gerðisins.
Garðvarzlan.
Ingvar Gunnarsson kennari
hefur verið garðvörður frá fyrstu
tíð. Hann hefur verið trúr og
samvizkusamur starfsmaður,
enda haft áhuga á málefninu.
Ilvert einasta tré í Gerðinu hef-
ur hann gróðursett og alið þau
öll upp eins og móðir börnin
sín. Það er óþarfi að taka fram,
að Magni á honum þakkarskuld
að gjalda. Frá 1943 hefur Sig-
valdi Jóhannsson garðyrkjumað-
ur starfað á vegum félagsins í
Gerðinu og reynst ötull og áhuga
samur starfsmaður.
o-O-o
Eitthvað á þessa leið fórust
Kristni orð. Ég vil bæta því við,
að með starfseminni í Hellisgerði
hefur félagið Magni reist sér veg-
legan og óbrotgjarnan minnis-
varða öllum unnendum gróðurs
og náttúrufegurðar til yndis-
auka. Þegar utanbæjarmenn
koma í Fjörðinn leggja þeir jafn-
an leið sína í Gerðið, því að víða
hefur orðstír þess borizt. Sú för
verður þeim jafnan minnisstæð.
Að lokum ætla ég að birta hér
nokkrar ljóðlínur eftir þingeysk-
an bónda, er lýsa álirifum þeim,
er hann varð fyrir við komu sína
á þann stað, þar sem hraunið
og gróðurinn mætast:
Hér faðmast grfót og gróður
i glæstri samstilling,
og maður horfir hlfóður
á hrfóstrin allt í kring.
Iiver hfó sitt Berurfóður
í hrúðarskart svo fríttP
Sfá, Hafnfirðinga hróður
her Hellisgerði vítt.
(Erindi þetta birtist í ritinu „Magni
tuttugu og fimni ára“ bls. 89).
Alþýðuflokksfélagsfundur 27. febr. n. k.
Gylfi Þ. Gíslason mætir á fundinum.
Alþýðuflokksfélag Hafnar-
fjarðar heldur fund mánud.
27. þ. m. kl. 8,30 í Alþýðu-
húsinu. Á fundinum mætir
Gylfi Þ. Gíslason alþm. og
ræðir um nýjustu „bjargráð“
ríkisstjómarinnar útveginum
til handa. Almennar umræð-
ur verða á eftir.
Allt Alþýðuflokksfólk
er hvatt til að f jölmenna
Sn. J.
MWWMMMMHWtWMWimWMVWUVWMMMMMWV -
Árshátíð
1 tileíni 25 ára aímælis Alþýðuflokksfé-
lags Hatnartjarðar, verður árshátíð flokks-
ins haldin í Alþýðuhúsinu, laugardaginn
18. fehrúar kl. 7,30.
Samkoman hefst með borðhaldi, þar
sem neytt verður kaldra, íslenzkra rétta.
Ólafur Þ. Kristjánsson minnist 25 ára
afmæli félagsins.
Hjálmar Gíslason verður með skemmti-
atriði. — DANS!
Fjölmennið og missið ekki af góðri
skemmtun!
Skemmtinefndin.
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMtMMMVMMtMMMtl