Alþýðublað Hafnarfjarðar - 03.03.1956, Qupperneq 1

ALÞYÐUBLAD HAFNARFJARÐAR
XV. ÁRGANGUR ' HAFNARFIRÐI, 3. MARZ 1956 4. TÖLUBLAÐ
Brnutryðjendastarf TUþýðuflokksins
Aldarf|órðnng:§ afmæli
Bæjarútg:erðar Hafnarfjarðar
Bæjarútgerðin var úrræði Alþýðuflokksins til atvinnubóta á erfiðustu tímum. Hún var stofnuð af Alþýðuflokknum á tímum
kreppu og atvinnuleysis, til þess að auka atvinnu í bænum. Bæjarútgerðin var aukin og efld á árunum fyrir stríð og raunar alla
tíð, þrátt fyrir að oft hefur verið slæmt árferði og örðugur fjárhagur.
Nú viðurkenna allir, að Bæjarútgerð Hafnarfjarðar sé eitt merkasta sporið í atvinnusögu íslendinga á þessari öld. í kjölfar
hennar hafa komið sams konar atvinnufyrirtæki í öðrum kaupstöðum og kauptúnum.
Bæjarútgerðin hefur orðið Hafnfirðingum til ómetanlegrar blessunar og bjargar. Hún hefur veitt stórfé til ýmissa menning-
arstarfsemi í bænum, greiðir margar milljónir í vinnulaun árlega til bæjarbúa og leggur auk þess geysimikið hráefni til annarra
vinnustöðva í bænum og utan bæjar.
Þó að árangur þessarar starfsemi Alþýðuflokksmeirihlutans hafi orðið jafn glæsilegur og raun ber vitni um, var hann að
ýmsu leyti illa undir þetta mikla átak búinn. Skorti gersamlega fé til þessara framkvæmda og varð að hefja þær með tvær hend-
ur tómar. Verðhrun var á fiski um þessar mundir og markaðshorfilr hinar ískyggilegustu. En hér fór sem oftar. Þegar einkafram-
takið brást, varð að taka til hins opinbera.
Alþýðublað Hafnarfjarðar hefur því snúið sér til nokkurra þeirra aðila, sem bezt hafa fylgzt með þróun og vexti Bæjarútgerðar-
innar, og rætt við þá um upphaf hennar og þróun.
Júní, einn priggja togara Bæjarútgerðar IJafnarfjarðar.
Tíðindamaður blaðsins hitti að
máli Emil Jónsson, sem verið
hefur formaður útgerðarráðs
Bæjarútgerðarinnar frá upphafi,
og spurði hann frétta.
— Hver var ástæðan til að
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar var
stofnuð árið 1931?
— Tilgangurinn var fyrst og
fremst sá, að freista að auka at-
vinnu í bænum. Á árunum um
og fyrir 1930 var hér allblómleg
togaraútgerð, en eigandinn var
útlendur og hafði engar skyld-
ur að rækja sérstaklega við
þetta bæjarfélag. Þegar tók að
að halla undan fæti með rekstur
útgerðar, um og eftir 1930, hætti
hann því þessum rekstri og fór
burtu með skipin. Gefur auga
leið hvílíkt áfall þetta var fyrir
bæinn, þar sem f jöldi manna, sem
hafði atvinnu hjá þessu fyrirtæki,
stóð nú uppi atvinnulaus. Þá bar
það og til tíðinda um sama leyti,
að innlend útgerðarfyrirtæki
lentu í fjárhagserfiðleikum, og
urðu að hætta rekstri sínum.
Bæjarstjórn Hafnarfjarðar
hefur jafnan, síðan Alþýðuflokk-
urinn fékk þar að ráða, látið sig
miklu skipta atvinnumál bæjar-
búa,‘og gat því ekki verið að-
gerðarlaus áhorfandi, þegar
þessir atburðir gerðust með
Snöggum hætti.
Til þ<?ss að bæta hér úr var
Baejarútgerð Hafnarfj. stofnuð.
— Var ekki öll bæjarstjórnin
sainmála um stofnun bæjarút-
gcrðarinnar, þegar svona stóð
— Nei, ekki aldeilis! Bæjar-
stjórn samþykkti að ráðast í þetta
fyrirtæki með 5 atkvæðum AI-
þýðuflokksmanna gegn 4 at-
kvæðum Sjálfstæðisflokksmanna,
það er að segja allir Sjálfstæðis-
mennirnir greiddu atkvæði gegn
því. Og ekki nóg með þetta. Þeg-
ar verst gekk á kreppuárunum,
og bæjarútgerðin átti í vök að
verjast, báru þessir sömu menn
fram tillögu um, að hún skyldi
lögð niður. Var þó atvinnuá-
standið þá sýnu verst í bænum,
og starfsemi bæjarútgerðarinnar
til mikilla bóta,það sem hún náði.
Seinna hefur afstaða Sjálfstæðis-
flokksmanna í bæjarstjórn þó
breytzt, þegar betur fór að
ganga, og þegar þeim skildist,
að bæjarbúar myndu aldrei líða,
að þessi starfsemi yrði lögð nið-
ur.
— Hvernig hefur þetta svo
gengið fjárhagslega?
— Bæjarsjóður lagði ekki fram
til reksturs fyrirtækisins neitt
starfsfé í upphafi. Varð því að
taka allt starfsfé að láni með
hæstu útlánsvöxtum, annars
var ekki völ. Fyrstu árin tapaði
bæjarútgerðin, það gerðu öll eða
flest öll útgerðarfyrirtæki á þeim
tíma. Þó kom aldrei til þess að
bæjarsjóður yrði að greiða neitt
Bæjarútgerðarinnar vegna eða
vegna taps á rekstri hennar. Hún
greiddi upp allt tapið sjálf og
miklu meira en það. Hrein eign
Bæjarútgerðarinnar í árslok
1954, sem er síðasta árið, sem
reikningar eru til fyrir, NAM UM
38 MILLJÓN KRÓNA OG ERU
ÞÓ ÝMSAR EIGNIR HENNAR
MJÖ LÁGT METNAR.
— Hvað um skipastól fyrir-
tækisins?
— Byrjað var með einum tog-
ara, Maí 1931. Síðan var togar-
inn Júní keyptur 1934. Báðir
þessir togarar voru gamlir, þeg-
ar þeir voru keyptir, en hafa þó
skilað mikilli björg í bú. Eftir
stríðið hafa svo verið keyptir
þrír nýsköpunartogarar eins og
kunnugt er.
— Hvað er nú efst á baugi hjá
Bæjarútgerðinni?
— Mál málanna í dag er bygg-
ing frystihússins. Bæjarútgerðin
hefur frá byrjun haft mjög
sæmilega aðstöðu til saltfisks-
verkunar og nú ágæta má segja.
Þá hefur hún um alllangan tíma
átt fiskhjalla til harðfisksverkun-
ar og ágætar skreiðageymslur.
Það eitt skorti á, að til væri nægi-
lega stórt frystihús til að taka
við afla af togurunum, þegar
hvorki Jrótti heppilegt að herða
né salta. Hafa Hafnfirðingar
orðið að sjá á eftir mörgum
hundruðum þúsunda króna til
annarra staða af þessum ástæð-
um, þegar togararnir urdu að
leggja upp afla sinn annars stað-
ar. En nú er úr þessu að rætast,
og húsið vel á veg komið, eins
og sjá má. Fer vel á því, að sam-
an getur nú farið risgjöld frysti-
hússins og 25 ára afmæli bæjar-
útgerðarinnar.
i — Hafa Sjálfstæðisflokks-
menn ekki verið áhugasamir um
byggingu frystihússins?
O, sei sei, jú! I orði hafa þeir
verið það, en fyrst og fremst
liafa þeir verið áliugasamir um
að eignast það sjálfir, svona svip-
að Lýsi og Mjöl, og þeir hafa
verið óþreytandi að reyna að
koma í veg fyrir að Bæjarútgerð
Hafnarfjarðar ætti frystihúsið
ein.
— Viltu segja eitthvað fleira?
Vissulega væri ástæða til að
segja ýmislegt fleira á 25 ára af-
mæli Bæjarútgerðarinnar, en
þetta verður að nægja í bili.
Eg vil aðeins biðja þig að lok-
um að skila innlegu þakklæti
mínu, og ég veit, að ég má segja
(Frarnhald á bis. S)