Alþýðublað Hafnarfjarðar - 09.06.1956, Blaðsíða 4
4
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
Ongrþveitið e efnahag:§niál-
ii iiiiiii og* nrræði til bota
Seðlabankinn verði settur
undir sérstaka stjórn, er marki
heildarstefnu bankanna í land-
inu og beini fjármagni til fram-
leiðslu atvinnuveganna og að
öðrum þjóðnýtum framkvæmd-
um. Oheilbrigð milliliða- og
okurstarfsemi verði upprætt.
Starfræksla þeirra fyrirtækja
er vinna úr sjávarafla lands-
manna og útflutningsverzlun
með sjávarafurðir skal endur-
skipulögð þannig að fram-
leiðsluverðmætið renni að fullu
til sjómanna og útvegsmanna,
en ekki að neinu leyti til óþarfa
milliliða.
Samstarfs verði leitað við
samtök launþega og bænda og
annarra framleiðenda um meg-
inatriði kaupgjalds og verð-
lagsmála til að tryggja heil-
brigt fjármálakerfi, stöðva
verðbólgu og endurvekja á
þann hátt traust manna á gjald-
miðlinum.
Þetta eru þau meginatriði,
sem flokkarnir hyggjast leggja
til grundvallar stefnu sinni og
starfi.
Utfærsla á einstökum atriðum
og árangurinn fer vitanlega
mjög eftir því hvernig tekst um
samvinnu við þá aðila, sem liér
er lýst eftir samstarfi við. Flokk-
arnir treysta því að það samstarf
verði gott, því að fyrir þeim vak-
ir að tryggja þessum viðsemjend-
um sínum fullan afrakstur síns
erfiðis og að tryggja að ekkert
fari til spillis. Flokkarnir trúa því
að hér á landi geti allir lifað góðu
lífi, og að hér geti þróast heil-
brigð efnahagsstarfsemi, án þess
að neitt sé haft af neinum með
klækjum eða brögðum. Og að
því verður unnið.
lO Vlt Tli IIN SSO V
andaðist að heimili sínu,
Selvogsgötu 12, hinn 5. þ. m.
Með Marteini er horfinn
af vettvangi lífsins drengur
góður og ötull baráttumaður.
Gengdi Marteinn heitinn
ýmsum trúnaðarstörfum
innan verkalýðsfélaganna,
var ritari Vmf. Hlífar og
Fulltrúaráðs verkalýðsfélag-
anna.
Þessa ágæta drengs verð-
ur nánar minnst í næsta
blaði.
(píeir íylgir . . .
(Framhald af bls. 1)
„afrekamanninum“ Flygenring
til að halda þingsætinu? — En
það getur oltið á einu atkvæði,
hvor sigrar hér í bæ, íhaldið eða
Alþýðuflokkurinn.
Munið það. — ÖIl atkvæði
greidd Geir Gunnarssyni draga
úr tsterkum líkum fyrir því, að
unnt verði að mynda eftir kosn-
ingar á Alþingi samstæðan og
sterkan meirihluta Alþýðuflokks
ins og Framsóknarflokksins og
þar með hnekkja áhrifum íhalds-
ins á stjórn landsins og útiloka
öll áhrif kommúnista, en það
hvort tveggja á að vera innsta
ósk allra þjóðhollra og einlægra
íhaldsandstæðinga.
Unglingavinnan í Krýsuvík er
að hefjast og fara drengirnir
suður eftir 10. þ. m. kl. 5,30 e. h.
frá Barnaskólanum.
Svar til Sósíalistaíélagsins
Um fátt er nú meira rætt, í
sambandi við væntanlegar al-
þingiskosningar, en hið sjúklega
ástand í efnahagsmálum þjóðar-
innar, og fátt eða ekkert liggur
nær að taka til skjótrar úrlausn-
ar, ef ekki á enn verr af að hljót-
ast. Hagfræðideild Landsbanka
Islands gefur út tímarit um efna-
hagsmál, þar sem þessi viðfangs-
efni eru krufin til mergjar frá
fræðilegu sjónarmiði. I síðasta
hefti þessa tímarits, sem út kom
nýlega, segir svo um þetta:
„Höfuðeinkenni ástandsins
á peningamarkaðinum er
hinn gífurlegi lánsfjárskortur,
sem annars vegar stafar af
óseðjandi hungri í lánsfé, en
hins vegar af vantrausti á fram-
tíðargildi peninganna. Þrátt
fyrir það, að útlán bankanna
hafa undanfarin ár verið hættu
lega mikil, hafa þeir í raun-
inni beitt harðvítugri lánsfjár-
skömmtun, sem óhjákvæmilega
hefur haft í för með sér marg-
víslegt misrétti og ýtt undir
okurstarfsemi.“
Þetta er ekki pólitískur sleggju
dómur, heldur niðurstaða þjóð-
bankans, sjálfsagt að vandlega
athuguðu máli. Harðvítug láns-
fjárskömmtun .... með marg-
víslegu misrétti .... sem hefur
ýtt undir okurlánastarfsemi. Er
ekki einmitt í þessum fáu, en
greinilegu orðum bankans falinn
kjarni málsins?
Skal nú hér á eftir leitast við
að gera nokkra grein fyrir hin-
um helztu sjúkdómseinkennum.
Verðbólgan.
Á síðastliðnum 6 árum, hefur
verðbólgan vaxið gífurlega, eft-
ir að Sjálfstæðisflokkurinn tók
að móta stefnuna í þessum mál-
um. Verðlagsvísitalan hefur
hækkað um 81% og koma þó þar
ekki öll kurl til grafar. Til sam-
anburðar má geta þess að verð-
lagsvísitalan hækkaði næstu
þrjú árin þar á undan, í stjórn-
artíð Stefáns Jóh. Stefánssonar,
aðeins um 7%%, enda var þá
markvíst unnið að því að halda
dýrtíðinni niðri. Alls staðar er-
Iendis,þar sem um þessi mál er
hugsað af festu og alvöru, er
það skoðað sem hin mesta ógæfa,
og bera vott um óheilbrigðt
efnahagsástand ef verðlag hækk-
ar bar um örfáa hundraðs-
hluta. En hér hefur það á 6
árum hækkað um 81%! Islenzka
ríkisstjórnin hefur hvergi spymt
við fótum í þessurn málum og
látið berast með straumnum
mótspyrnulaust. Meira að segja
hefur verið ýtt undir þessa þróun
með afnámi laga um hámarks-
álagningu og húsaleigu, enn í
báðum þessum lögum var fólgin
veruleg takmörkun á verðlags-
hækkunum á hinum brýnustu
nauðsynjum almennings. Afleið-
ingarnar af þessari stjórnar-
stefnu eru augljósar. í fyrsta
lagi verðfelling sparifjár til tjóns
fyrir menn, er kunna að hafa
safnað einhverju saman á langri
ævi, en til hagsbóta fyrir þá sem
hafa fengið féð að láni til langs
tíma, og þannig eru losaðir við
að skila aftur nema liluta þess
er þeir fengu lánað. I öðru lagi
vantrú á peningagildið, og þar
af leiðandi minnkandi tilhneig-
ing til sparnaðar, sem þó er
hverju þjóðfélagi nauðsynleg. í
þriðja lagi gífurleg eftirspurn
eftir lánsfé, með þeim fylgikvill-
um sem lýst er í Fjármálatíðind-
um Landsbankans og skýrt er frá
í upphafi þessarar greinar. í
fjórða lagi yfirdrifin ásókn í fjár-
festingu, ýmiskonar, þarfa og
óþarfa, og vörukaup, sem í mörg-
um tilfellum er eingöngu ráðist
í vegna vantrúarinnar á peninga-
gildið, og þess álits sem nú er
að verða almennt, að allt sé
betra að eiga en peninga.
Gjaldeyrisskortur.
Þetta síðastnefnda atriði hef-
ur aftur í för með sér óeðlilega
eftirspurn eftir erlendum gjald-
eyri til kaupa á ýmis konar varn-
ingi, þörfum og óþörfum.
Verzlunarfrelsið svokallaða,
sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur
verið að guma af, hefur reynzt
þannig í framkvæmdinni að ein-
ungis hæst tolluðu gjaldeyrisvör-
urnar, bátagjaldeyrisvörurnar,
sem margar hverjar ekki heyra
til nauðsynjavarnings, vægast
sagt, eru nokkurn vegin frjálsar,
en ýmsar nauðsynjavörur fást
alls ekki. Álagningin á þessar
frjálsu vörur er mjög há og inn-
flytjendur þeirra græða vel, en
nauðsynjavörur almennings fást
ekki.
Vöruskiptajöfnuðurinn við út-
lönd varð síðastliðið ár óhags-
stæður um 416 milljónir króna.
Sjá allir hvert stefnir með slíku
áframhaldi — út í beinan voða.
Skuldasöfnun erlendis vex og
tregða eða getuleysi bankanna
að yfirfæra gjaldeyri fyrir nauð-
synlegustu vörur eykst nú dag
frá degi. Verzlanir skortir í dag
fjölmargar hinar nauðsynleg-
ustu vörutegundir vegna þess að
bankarnir geta ekki yfirfært
gjaldeyri, til þessara kaupa.
Óvisan í atvinnurekstrinum.
Með vaxandi verðbólgu og til-
kostnaði hefur bátaflotinn og
togaraflotinn æ ofan í æ orðið
að stöðva veiðar eða hóta stöðv-
un, ef ekki hefur fengist nægi-
leg aðstoð úr ríkissjóði til að
jafna metin. Þau eru nú orðin
ófá „bjargráðin", sem ríkis-
stjórnin hefur reynt til þess að
halda veiðiflotanum gangandi.
Fyrst var það gengislækkunin
1950, þegar erlendur gjaldeyrir
var hækkaður í verði um 74%.
Síðan kom bátagjaldeyrisálagið
í ýmsum myndum, þar sem
kostnaðurinn við styrkinn til bát-
ana var velt yfir á kaupendur
vissra vörutegunda. Nú síðast
komu svo beinir styrkir, sem
greiddir eru líka með álagi á
neyzluvörur almennings. Allt
hefur þetta borið að sama brunni,
málin hafa verið leyst á kostnað
almennings, sem ekki hefur átt
annað svar en að hækka laun
sín, með þeim árangri að til-
kostnaður við framleiðsluna
jókst á ný, meiri styrkja varð
þörf, þar af leiddu nýir skattar
og svo koll af kolli, öllum al-
menningi til óþurftar, en brösk-
urum og okrurum til hagsbóta.
Óleysanlegt með íhaldinu.
Framsóknarflokkurinn hefur
fyrir allöngu komizt að þeirri
niðurstöðu og nú lýst henni yfir
opinberlega, að hann telji þetta
vandamál óleysanlegt í sam-
starfi við Sjálfstæðisflokkinn. —
Innan þess flokks séu svo marg-
ir, sem hagnist á liinu sjúklega
ástandi að við því verði ekki
hreyft, á skynsamlegan hátt, af
þeim flokki. Þetta er ein megin-
ástæðan fyrir samvinnuslitum
Framsóknar- og Sjálfstæðis-
flokksins.
Úrræði.
Það er augljóst mál að hér
verður að koma breyting á, hér
verður að spyrna við fótum og
það strax. En eitt er rétt að gera
sér ljóst í uppliafi og það er það,
að þetta mál verður ekki leyst
með neinni töfraformúlu. Það er
viðbúið að þær aðgerðir sem
nauðsynlegt þyki að beita komi
einhvers staðar við. — Hingað
til hafa þessi mál verið leyst á
kostnað almennings með aukn-
um sköttum og tollum, og án
samráðs við launastéttirnar í
landinu. Hér þarf að verða
breyting á. Alþýðuflokkurinn
og Framsóknarflokkurinn hafa
komið sér saman um að svo skuli
verða ef þeir mega ráða. Þeir
hafa ákveðið að höfuðuppistað-
an í stefnu þeirra í efnahagsmál-
unum skuli m. a. vera þetta:
Þjóðarbúið verði gert upp,
þannig að fyrir liggi, óvéfengj-
anlega, ýmsir þættir efnahags-
starfseminnar, sem nú eru á
huldu.
Þjóðhagsáætlun verði samin,
þar sem fyrirfram verði reynt
að gera sér grein fyrir öllum
þáttum efnahagslífsins, með
fullnýtingu atvinnutækja og
vinnuafls, við þjóðhagslega
hagnýtan atvinnurekstur fyrir
augum.
Bankakerfið verði . endur-
skoðað, með það fyrir augum
að koma í veg fyrir pólitíska
misnotkun bankanna.
Stjórn Sósíalistafélags Hafnar-
fjarðar lieldur því fram í grein
í Þjóðviljanum 5. júní sl. að Sósí-
alistar hér í bæ hafi jafnan sýnt
samstarfsflokki sínum í bæjar-
stjórn, Alþýðuflokknum, fullan
drengskap og heiðarleik og sízt
af öllu reynt að eigna sér nokk-
uð af framkvæmdum Alþýðu-
flokksins. Til þess svo að sýna
alvöruna í þessum orðum, birtir
það í miðri grein sinni mynd af
fjölbýlishúsinu nýja við Mela-
braut, og er sagt fullum fetum
undir myndinni, að framkvæmd
þessa verks sé Sósíalistaflokkn-
um að þakka.
Sannleikurinn er sá, að þessar
framkvæmdir voru í bæjarmála-
stefnuskrá Alþýðuflokksins við
seinustu bæjarstjórnarkosningar,
enda hafði verið hafinn undir-
búningur að verkinu á árinu
1953. Síðan var bygging fjölbýl-
ishússins tekin upp í málefna-
samninginn, sem gerður var við
Sósíalistaflokkinn eftir kosning-
arnar, og hafa báðir meirihluta-
flokkarnir staðið að bygging-
unni.
Hitt er svo ekki nema sann-
gjarnt, að stjórn Sósíalistafélags-
ins sjálfs taki að sér að verja
„heiðarlöik“ flokksmannanna
gagnvart samstarfsflokknum, í
stað Kristjáns Andréssonar, sem
greinina skrifaði í Þjóðviljann
23. maí, því Kristján hefur sýnt
meiri ábyrgðartilfinningu í sam-
starfinu en sumir aðrir.
En um byggingu fiskiðjuvers
Bæjarútgerðarinnar vill Alþýðu-
blað Hafnarfjarðar láta sér
nægja að endurtaka það, sem
það sagði síðasta blaðið:
Alþýðuflokkurinn hefur not-
ið stuðnings Sósíalistaflokks-
ins við að fá nauðsynlegar sam-
þykktir gerðar í útgerðarráði
og Bæjarstjórn, en að öðru
leyti er undirbúningur bygg-
ingarinnar og allar framkv. i
málinu Alþýðuflokknum að
þakka.
liJÓSI n BMIL JÓNSSON