Muninn - 25.02.1930, Blaðsíða 2

2
MUNINN
»-t« • « « »-• •* •-# ••••••••
Pað vill svo vel til, að vér höfum
áreiðanlegar fregnir af dvöl þessa
síðasta Hólameistara í Kaupmanna-
höfn veturinn 1802 —1803. Er góður
að því nauturinn, Steingrímur Jönsson
síðar biskup. Á Hafnarárum sínum
reit hann dagbækur, er enn má
lesa í Landsbókasafninu. Geyma
þær mikinn fróðleik um Hafnar-
fslendinga á háskólaárum hans.
Steingrímur kynntist Páli skólameist-
ara þennan vetur i Kaupmannahöfn,
ef til vill með fram af því, að hann
(Steingr. J.) var Skagfirðingur í
móðurætt. Er auðséð, að skóla-
meistara hefir þótt gott að vera
með Steingrími stúdent og treyst
honum hið bezta. Pessi íslenzki
Hafnarstúdent hefir, að líkindum,
verið hlýr og ljúfmannlegur í við-
móti og hinn ðrugglegasti í fram-
komu, eins og margir nemendur úr
Skaftafellsþingi eru enn í dag. Fyrst
getur Steingrímur Páls skólameistara
í dagbók sinni 20. nóv. 1802: »Var
ég uppi hjá réetor Páli Hjálmars-
syni frá Hólum, sem hingað er
nykominn með Hofsósskipi. — —
Hann er sérlega ræðinn og góð-
gamansamur, — óviss er ég um
erindi hans.« 25. nóv. ritar hann
enn: »Var rector P. Hjálmarsson
uppi hjá mér í allt kvöld, — góð-
mótlegur og skemtinn.« Er góð-
gamansemi jafn-ágætur skólamanns-
eiginleiki og hann er fágætur, að
minsta kosti hér á landi. Er auð-
skilið, að Páll skólameistari var
vinsæll mjög af nemendum sínum,
sem að er vikið að framan. Annars
má vel kynnast Páli skólameistara
í dagbókum þessum. Viðkynning
þeirra Steingríms stúdents óx, unz
rektor gerðr Steingrím að trúnaðar-
manni sínum. Pótt skólameistari
væri gamansamur og skemt-
inn, hefir hann undir niðri
verið þunglyndur og viðkvæm-
ur. Hann hefir lagt mikið á sig,
er hann réðist í slíka langferð.
Er það oft eigi notalegt þeim,
er heimilislífi er vanur orðinn, að
dveljast einmana í erlendri stórborg,
fjarri fósturlandi og ástvinum, ekki
sízt er þungt ganga hjartfólgin á-
hugamál og erindi. Læt eg nú
Steingrím Jónsson segja frá.^ Hann
jitar 21. des 1802: »Var eg uppi
hjá rector P. Hjálmarsen — — —
hann er mér sérlega góður og
ódulur«. 19. jan. 1803: »Fékk eg
billet frá rector Hjálmarsen um að
koma til sín sér til skemtunar. Hefi
ég verið hjá honum í allt kveld,
síðan kl. 4 — 11 við punsche og
aftenesmad, setið og skrafað eitt
og annað honum til afþreyingar.
Hann var rétt móðfallinn (o: kjark-
lítill), og grátinn, — hafði ekki get-
að sofið nokkrar undanfarnar nætur.
Svífur að honum mest óyndi. Hann
hugsar til konu og barna sinna. Skip
það, hann skyldi hafa komið á
hingað í haust, með gózi hans nokk-
ru þar á með ðllu tapað uppi í
Prándheimsbugt. Skólapilta sína
þráir hann. — Að fá skólann aftur
til Hóla er honum svo ríkt í sinni,
sem hann sér þar margt í móti
stríða. — Allt þetta tekur hann sér
nærri og er afar-sorgbitirm-------
gjörði allt ráð fyrir dauða sínum,
og var að margbiðja mig að sjá til
þess hann eftirléti og senda konu
sinni, já — — — hann hafði ný-
lega kastað upp bréfi til konu
sinnar, sumpart í versum, sem hann
og sýndi mér — — Eg vor-
kendi honum og vorkendi meira
en ég lét á bera og hafði af fyrir
honum með einu og öðru, svo
hann var glaður og gamansamur —
þó ei þyrfti þess í milli mikið til
að rynni út í fyrir honurm.^ 18.
febr. ritar Steingrímur: »Kom ég
til Hjálmarsens kl. 4. Var hjá hon-
um allt kvöldið og skrifaði eftir
loforði mínu það hann hafði tilbú-
ið af þaunkum sínum út af Hóla-
stóls og skóla upphafningu. —
Hann tekur sér allt afarnærri, og
er barndómslega meyrlyndur, og
langt finnst honum nú verða — —
værtinda máske ekki hin hollasta. —
Er hann öðru hvoru lasinn með
brjóststing — og heíir af sér í millf
með víni, sem eftir á skaðar.« (Frh.).
Sigurður Guömundsson.
Matttiíasar-spjðlf.
Ég varð ekkert hissa, er ég las »Út
i bláinn«. Pað hófst á lofsöng, og því
lauk á heilagri sannfæringu rétt eins
og messugerð. Skal þó grein þéssari
fylgt til grafar með örfáum orðum, en
rýmis vegna drep ég aðeins á helztu
atriðin. Það mun flestum Ijóst, sem
les, að höf. er stærðfræðingur góður
og vel fær í líkingum. Er þar fyrst
til að taka, er hann fjallar um líkingu
mína um lífið og fljótið. Valdi ég
líkingu þessa, til að sýna, að lífið væri
sífeld breyting. Höf. heldur líkingunni
áfram og segir, að eigi geti neitt það
fljót, er eigi verði mælt. Vill hann
með þessu láta í veðri vaka, að eins
sé um lífið. í upphafi greinar sinnar
segir höf., að það sé að vísu til, er
eigi verði tölum talið, en eftir þessum
rökum hlýtur það að liggja fyrir utan,
það, sem kallað er líf eða tilvera. Það
er svo að sjá, að höf. ætli, að ef
líking stendst um samanburð tveggja
eiginleika, sé svo um alla aðra. Mætti
á sama hátt segja, að ef manninum
væri líkt við báru, er rís ogrhnígur,
þá væri hann í fljótandi ástandi og
úr eintómu saltvatni og lofti. Annars
hefi ég eigi heyrt neinn halda því fram,
að lífið væri mælt eða mælanlegt í
tölum. Spekingar. hafa um aldaraðir
glímt við gátu þess en eigi komist
að neinni endanlegri niðurstöðu. Hinu
veita fáir eftirtekt, þó að einstaka
stærðfræðingur styðjist við mælistiku
á grynnstu gtunn-brotum þessa mikla
flaums og þykist hafa mælt dýpt og
magn. í þessari »fljótræðu« sinni talar
höf. mikið um færni mína á yatnsveit-
ingum, og er það auðvitað gott og
blessað. Hitt þykir mér verra, ef ég
með skrifum mínum hefi gruggað um
of skilningslindir ýmissa kunningja