Muninn - 25.02.1930, Blaðsíða 3

MUNINN
3
minna. Sfundum virðist sem höf. hafi
fallið í »trance«, og hermir hann þá
ýmisiegt, er ég hefi aldrei sagt. Má
vera, að ofmikið »grill« í grein mína
hafi valdið. Ég segi í grein minni, að
eigi þurfi gildið að vaxa, þó að Iagt
sé saman vit manna eða hæfileikar.
Höf. býr til úr þessu tvennu »hugar-
orku«. Að vísu má segja, að vit sé
hugarorka, en hugarorka þarf eigi að
vera vit. Er þessi rökfimi höf. álíka
og, ef sagt væri, að allir menn væru
spendýr, og því væru öll spendýr
menri. Ræðir hðf. í sambandi við þetta
um samlagnitig hugarorku með önd-
ungum.
Nær hefði. legið að benda á skrif-
Ieg stærðfræðiprófr þar sem allir fást
við sama úrlausnarefnið. Hitt ætla ég,
að á slíkum þingum værum við M.
enn þynnri en elfa. Ætla ég, að höf.
hljóti að játa, að maður, sem fæst við
andlegt úrlausnarefni sé engu bættari,
þó að annar óhæfari komi til hjálpar.
Eg segi í grein minni, að mönnum
gangi ílla að beita þeirri hugkvæmni, er
stærðfræði elur með þeim, á viðfangs-
efni lífsins. Höf. setur stærðfræði í
stað hugkvæmni. Berst hann all-lengi
við draug þenna og er þá eigi ósvip-
aður Cicero. Rá segir höf., að mér
þyki til of mikils mælst að lesa stærð-
fræði þroskans vegna. Rangt er hermt,
en mætti þó til sanns vegar færa. Ef
miða mætti við eitthvað annað en þenna
blessaðan O-punkt, kynnu menn að
uppgötva, að ýmissar aðrar greinar væru
flestum 'gagnlegri og þroska-vænni en
stærðfræði efrideildar. Eigi ætla eg
þjálfun stærðfræðinnar einskisvirði en
helst til mikið úr gert. Stærðfræði er
að minni hyggju aðeins aðferð. Gleð-
in, sem hún veitir, er glímu- og sigur-
gleði. Iðkun hennar færir oss eigi svo
hugfrjóar myndir eins og t. d. mál-
könnun, saga eða náttúruvísindi. Mér
virðist hún eitthvað ómannræn. Rá
snýr höf. máli sínu að hugsjónalausum
bröskurum. Er þar margt mæta vel
sagt. Hitt hugði eg þó, að stærðfræði
væri eigi svo mjög kend við hugsjónir
eða andriki, og að Goethe ýmsir og
aðrir snillingar þóttu einna sístir í
þeirri grein. — Rykir mér það kald-
hæðni örlaganna, að þann manninn,
er mest hampar rökfræði, skuli henda
slík glöp, sem ég nú hefi getið. í rök-
fræðinni er það kallað »vankunnátta í
mótmælum« (ignoratio elenchi), er menn
annaðhvort með útúrsnúningum reyna
að hrekja það, sem aldrei var haldið
fram, eða sanna það, sem aldrei var
borið á móti. Kem ég þá að töflusmíð höf.
Vil ég byrja rneð heilræði líkt og
hann. »Þegar einhver leitar sannleikans,
skyldi hann eigi um of miða rannsókn
sína við einhvern sannleika, er hann
hafði áður hugsað sér, að væri til.«
Er þar skemmst af að segja, að mér
þykir tafla þessi hin mesta hörmungar-
smíði. Aumka ég þá stærðfræðinga,
er eytt hafa tíma og orku í svo »gild-
islaust hrófatildur«.
Fyrst er það, að höfundur hefir mis-
skilið mig, er ég minnist á stærðfræð-
inga. Átti ég þar við menn, er væru
sérlega næmir á stærðfræðisleg rök, en
eigi þá, er fengju yfir 6 í þeirri grein,
því að ég ætla, að gáfur geti verið mjög
sviðbundnar, enda virðast rannsóknir á
starfskiftingu heilans benda á það. Ann-
að er það, að smíð þessi er reist á
því hörmulega en ef til vill nauðsyn-
lega böli, sem kallast einkunnir. Man
ég svo langt, að tveir bestu stærðfræð-
ingarnir í þeim bekk, sem ég var í,
fengu mínus eða því sem næst á skrif-
legu stærðfræðiprófi. — Hitt er þó
verst, að tafla þessi sannar eigi annað
en það, sem aliir vissu. Það er auð-
sætt, að þeir, sem fá yfir 6 í einhverri
grein eru að meðaltali hærri en hinir,
er lægra fá, í hvaða grein annari, sem
vera skal Reiknaði ég mér til gamans
út íslensku-meðaleinkunn þeirra gagn-
fræðinga frá 1915-16, er höfðu yfir 6
í sögu. Reyndist hún 5,53, en stíls-
einkunn hinna, er lægra fengu var
5,25. Þeir, sem fengu yfir 6 í eðlis-
fræði, fengu í ísl. stíl 5,56, hinir 5,17.
Retta eru að vísu fá dæmi og tekin af
handahófi, en ég ætla að niðurstaðan
yrði lík, þó að fleiri væri, og fer það
að vonum.
, Vona ég, að Matthias athugi þetta
- vel um tunglskinsnætur á »Tindastóli«,
meðan máninn skrifar langa sögu »í
gæsafótum« um tölumat, þar sem ást-
in er jöfn og 2 og afbrýðin jöfn og
3. Kann ég honum svo þakkir fyrir
skemmtileg og 'allskynug skrif um
þessi efni.
Ásgeir Biöndal Magnússon.
Deilum þeirra M. J. og Ásg. Blön-
dals er hér með lokið í blaðinu.
Ritstj.
Frv. til laga nm
Mentaskóla á Akureyri.
(Lagt fyrir Alþingi 1930).
í hinu nýja frumvarpi um skól-
ann hér eru margvíslegar breytingar.
Skólinn á að vera fjórir óskiftir
bekkir. Auk þeirra námsgreina, sem
nú eru kendar í mentadeild hjer,
skal kenna: sðng, dráttlist. hagnýt
vinnubrögð, listasögu, efnafræði,
trúarbragðafræði, fjelags- og bók-
mentafræði og bókfærslu framvegis.
Latína er feld burtu. í greinargerð
frumvarpsins eru þau rök færð
fyrir því, að heppilegt sje, að ekki
sje í báðum mentaskólunum sama
aðalnámsgrein. En bæta á við kenslu '
í nýju málunum, t. d. frönsku.
Höfuðnámsgreinar eru íslensk tunga
og náttúruvísindi. Kenslustundir t
hverjunr bekk skulu vera 30 — 33 á
viku. Prófun á að vera lokið 30.
maí, nema í þriðja og fjórða bekk,
enda þau í júní. — Nemendur mega
ekki vera yngri í skólanum en 16
ára. — Kenslugjöldin skal greiða í
skólasjóð mentaskólans, sem verja
á til námstyrks og ýmislegs annars.
H e i m i 11 skal að starfrækja ó-
skifta gagnfræðadeild. Til að fá
inngöngu í fyrsta bekk mentadeildar
þarf álíka kunnáttu og undir gagn-
fræðapróf, nema stærðfræði minni.
Velja má á milli sænsku og dönsku.
Nú er frv. komið til þriðju umr.