Muninn - 04.04.1930, Blaðsíða 2

2
M U N I N N
En fögur ord duga lítið, þegar ílt
á að ske og Ceresole var »settur
inn« í nokkra daga.
Sumum kann að virðast þessi
mótþrói gagnslaus eða verra en
það: einn maður af miljónum neit-
ar! Hann hlýtur af því óþægindi
og ekkert annað. En þeir gæta ekki
að því, að þetta vekur athygli, blöð-
in tala um það. Ýmsir hafa aldrei,
af rótgrónum vana, látið sjer detta
í hug, að nokkuð væri við því að
segja, þó að þeir hleyptu kúlu
gegnum hausinn eða hjartað
granna sínum hinu megin við landa-
mærin, ef það er gert i nafni ætt-
jarðarinnar. Nú fer þá ef til vill að
gruna, að hjer sje ekki alt með
feldu og þetta gæti verið á annan
veg. — Annars má geta þess, að
aðrir höfðu gripið til þessa ráðs á
undan Ceresole, og hreifingin vex
smám saman, þótt hægt fari. Og
Ceresole er ekki óstiltur. Hann er
nógu hugrakkur til að taka sjer i
þessi frægu orð: »il n’est pas besoir
d’espérer pour entreprendre ni de
vaincre pour persévérer« (menn
geta lagt i baráttuna og haldið
henni áíram án sigurvona). Pað
skiftir mestu, að vera sjálfum sjer
trúr.
Ýmsum kann að þykja varhuga-
vert, að risið sje gegn ríkisvaldi,
eins og Ceresole hefir gert. Um
það má deila, en Ceresole er eng-
inn byltingamaður í venjulegum
skilningi orðsins. Hann viðurkennir
engan hnefarjett, hvorki í skiftum
þjóða nje stjetta þjóðfjelagsins. Vopn
verða ekki sigruð með vopnum,
nje ilt með illu. Til þess þarf ann-
an og sannarf kraft: siðferðilegt
þrek. Föðurlandsástin á að lúta
virðingu fyrir lífinu og ást á mann-
kyninu. Nauðsyn samviskunnar brýt-
ur lög þjóðfjelagsins.
En Ceresole nægir ekki að neita,
»passive« mótstaða hrekkur hon-
um ekki. Hann vill líka vinna, sækja
á í frjósömu starfi. Pessvegna hefir
hann efnt til sjálfboðavinnu. F*eir,
sem neitað hafa að gegna herþjón-
ustu, og enn aðrir, sem hreyfing-
unni eru hlyntir, koma á þennan
nýja vígvöll, þar sem menn berjast
við trje og steina, — *líkt og ber-
serkir forðum, — og ryðja þeim úr
vegi fyrir nytjagróðri. Ceresole vill,
að menn beri saman muninn og
sjái árangurinn af þessari tvenns-
konar iðju, herskylduvinnu og sjálf-
boðavinnu (sem er nokkurskonar
þegnskaparvinna og óborguð): ann-
arsvegar dauði hinsvegar líf. Hversu
vildi hann ekki að þeim 100 milj.
króna (hjer um bil), sem Sviss ver
árlega til hers ‘síns, væri varið til
að reisa hæli í hinum fögru Alpa-
fjðllum, þar sem fátækum og ó-
hraustum börnum og unglingum
stórborganna, London, Berlínar, Par-
ísar, Vínar étc, gæfist kostur á að
dvelja í heilnæmu fjallaloftinu. Hví-
líkur munur! Myndi slíkt verk ekki
öflugra en nokkur her?
Hvaðan kemur þessum manni
styrkur, er hann á við slíkt ofurefli
að etja? munu einhverjir spyrja.
Síðastliðið sumar vannjeg2mán-
aða tíma í þessari sjálfboðavinnu —
það var holt bæði buddu minni og
líkama. Eitt var það í fari Ceresole,
sem einkum vakti athygli mína og
aðdáun: hann leitaði ávalt hins
góða hjá mönnum og málefnum.
Alt naut hjá honum sannmælis, og
þeir, sem voru dæmdir, áttu þar
löngum málsvara; jafnvel herinn,
hans skæðásti óvinur, fjekk þaðan
liðsyrði. Ceresole kann að meta þá
sjálfsfórn, sem hermaðurinn færir,
hann finnur einmitt huggunina að
nokkru leyti í bölinu sjálfu. Hvers-
vegna að ðrvænta-meðan við búum
yfir slíkri orku, þó að hún hafi
beinst i ranga átt? Vinnum að því
að breyta stefnunni, en varðveitum
aflgjafann, fórnfýsina, eins og fram-
ast er unt. Þess vegna er Ceresole
hlyntur þegnskylduvinnu. Par eiga
menn að læra að vinna án þess að
vænta endurgjalds.
Og svo var um hvað eina. Reyn-
um að hafa samúð jafnvel með
andstæðingum okkar, svo að við
skiljum þá. Pá getura við barist
mannúðlega og sigrað án þess að
særa, eða a. m. k. fallið eins og
drengir.
Söm var framkoman gagnvart
okkur, sem með honum unnum.
Hann vildi skilja okkur. Pess vegna
sýndi hann okkur samúð, þó að
okkur vantaði lagni [ starfi, sem
við höfðum aldrei unnið. Hann
treysti trúleikokkar og Ijet okkur að
mestu sjálfráða við vinnuna. Okkur
var falið að sjá um hitt og þetta.
Við hlutum að koma sjálfir fram í
starfinú. En við áttum líka að læra
að hlýða og vera stundvísir til vinnu
og máltiða. Ceresole lokaði ekki
augunum fyrir því, sem aflaga fór.
Hann gat einmitt talað um það,
djarfmannlega og alúðlega í senn,
af því að hann hafði líka fundið
hið góða og skilið. f orðum hans
fólst hvorki örvænting nje heiftúð-
ug ásökun, heldur trú og einlægur
velvilji. Hann kom aldrei kala í
hjarta okkar heldur vermdi það.
Pessvegna þótti okkur vænt um
hann.
Samúð og skilningur eru systkin,
sem fylgjast að. Ef við viljum
skilja, þá leitum að því góða og
elskum, ekki aðeins konur, heldur
mennina og lífið alt — kennarana
líka.
Pórarinn Björnsson.
Ræktun.
Flestum nemendum þessa skóla
mun vera í fersku minni erindi það,
er Jón bóndi Porbergsson fiutti hér
í skólanum. Efnið var nýbýlarækt
og ætla eg ekki að gera það að
umtalsefni hjer. En það varð til
þess, að vekja mig til umhugsunar
um, á hvern hátt vjer nemendur
gætum notfært oss landið, sem
Akureyrarbær gaf skólanum nýlega.
Pað verða sjálfsagt reistar á því
X
/ ' ,