Muninn - 01.01.1950, Blaðsíða 2

26
MUNINN
Það var sólheitur maídagur. Gunn-
steinn litli Gunnarsson kom gangandi
eftir Litlubyggð og var í slæmu skapi.
Orsök skapillsku Iians var frænka hans
sunnan af landi, sem var í heimsókn
hjá foreldrum hans, og hafði hún nú
næstum gert út af við Gunna með
kjaftæði sínu.
Gunni var tólf ára gamall, faðir hans
var forstjóri fyrir verksmiðju, sem
framleiddi lok á öskutunnur, og tald-
ist því meðal broddborgaranna. Hann
gekk niður götuna. Þegar liann kom
að horninu við mjólkurbúðina, mætti
hann Halla Björns. Halli var tveimur
árum eldri en Gunni og óknyttapilt-
ur, sem öllum „vel upp öldum“
drengjum, þar á rneðal Gunna, var
bannað að umgangast.
spurð ráða. Meira að segja af sjálfri
hreppsnefndinni.
Hún átti svo sem að vera með í ráð-
um, þegar hennar eigin börnum var
komið fyrir hjá vandalausum. Skoðun
hennar? Hún lýtur lítið eitt lengra yf-
ir vélina, og það ber skugga á andlitið.
Börnin eru hætt að leika sér og horfa
skilningsvana á guðsmanninn. Það
verður einkennileg, þvingandi þögn.
Það snarkar lágt í eldinum. Prestur-
inn ber óþolinmóðlega á dósirnar. Ef
til vill þarf hann að flýta sér heim;
hann hefir fyrir fjölskyldu að sjá.
Ekkjan virðist hugsa málið. Hún á að
segja já, ekki satt? Hennar skoðun?
Hafði hún nokkurn tíma haft skoðun?
Kannski fyrir löngu síðan, þegar hún
var ung. Hún mundi það ekki greini-
lega. Þetta var allt svo óskýrt, svo und-
arlegt. Hún myndi þó halda einu barn-
inu eftir. Bezt að fara að ráðum
hreppsnefndarinnar.
Ekkjan lítur hægt upp og segir
hljóðlega og dræmt, að hún sé þessu
samþykk. Þetta verður víst svo að vera.
Tímarnir slæmir og lítið um atvinnu.
Presturinn þegir nokkur augnablik,
rís upp, tekur hatt sinn og staf í vinstri
hönd og gengur fram á gólfið, talar um
miskunnsemi drottins í garð bág-
staddra og umkomulítilla fátæklinga,
réttir ekkjunni höndina og gengur út
í sólskinið.
En einmitt þetta bann gerði það að
verkum, að flestir sóttust eftir að vera
með Halla. Varð Gunni því ánægður,
þegar hann sá hann og slóst þegar í
för með honum. Eftir uppástungu
Halla fóru þeir brátt inn í liús, sem
verið var að byggja, en ekki var unnið
við um þessar mundir, ti! þess að fá
sér að reykja. Það hafði Gunni ákaf-
lega sjaldan gert, enda var honum það
bannað.
En af því að hann var nú með Halla,
gat hann ógjarnan komizt hjá því, svo
framarlega sem hann vildi halda
,,áliti“ sínu óskertu. Þeir komu sér nú
fyrir í litlu skoti, og Halli dró upp
pípuna sína, æði fornfálegan grip.
Yzti hlutinn af munstykkinu var brot-
inn af, og um samskeytin, á pípunni
miðri, var vafinn heftiplástur, svartur
af skít. Því næst tók hann upp tóbaks-
bréf og tók að troða í pípuna. „Það er
„Dill’s Best“,“ sagði Halli hreykinn.
„Ha, hvar sérðu hest?“ spurði
Gunni forviða. „Hest?“ „Já, varstu
ekki að segja, að þú sæir hest einhvers
staðar?“ „Nei, ég sagði, að tóbakið
væri „Dill’s Best“. Það er sko bezta
sort, ég fékk það hérna niðri í kola-
dallinum í gær.“ „Nú, mér heyrðist
þú endilega segja, að þú sæir hest.“
„Já, þú ættir að fá lánaðan „drullu-
sokk“ og soga út úr eyrunum á þér,“
ráðlagði Halli hlæjandi. Hann liafði
lokið við að troða í pípuna og kveikti
nú í með miklum tilburðum.
Þegar hann hafði andað að sér
reyknum dálitla stund, rétti hann
Gunna pípuna og sagði: „Hérna, nú
mátt þú.“ „Ha, ég? Ja, ég hefi nú eig-
inlega ekki lyst á því núna,“ svaraði
Gunni vandræðalega.
„Ekki lyst! Auðvitað hefir þú lyst.
Heldurðu kannski, að maður hafi
ekki alltaf lyst á því að reykja?" Gunni
þorði ekki að andmæla frekar og tók
við pípunni skjálfandi hendi.
„Ég get auðvitað tekið nokkra
,,smóka“,“ sagði hann eins borgin-
mannlega og hann gat og stakk síðan
upp í sig pípuendanum, dró að sér
ofurlítinn reyk, en blés honum sam-
stundis út úr sér aftur. „Djöfulsins
skítabragð,“ hugsaði hann. „Hvers
konar píkulæti eru í þér, drengur,
geturðu ekki reykt eins og maður?“
spurði Halli. „Jú, jú, nú er þetta allt
að koma,“ sagði Gunni og tók dálítið
stærri reyk í mesta flýti. „Nei, þetta er
alveg ómögulegt hjá þér, drengur,"
sagði Halli mæðulega. „Þú átt að
sjúga fast að þér og taka liann svo oní
þig, gleypa hann.“ Gunni gerði eins og
Halli sagði honum, saug fast, andaði
reyknum að sér, en þá fór allt í hund
og kött. Hann fór að hósta ákaft, og
tárin streymdu úr augum hans. En á
meðan veltist Halli um af hlátri. Þeg-
ar Gunna loks tókst að vinna bug á
hóstanum, sagði hann stamandi: „Ha
— ha — hann stóð í mér.“
„Ha, hvað segirðu, stóð hann í þér?“
spurði Halli hlæjandi. „Já.“ „Djöfuls-
ins kvartviti geturðu verið. Heldurðu,
að reykurinn geti staðið í þér?“ „Ne-
nei, en einhvern veginn hefir hann
nú samt....“ „Hefir hann nú ein-
hvern veginn samt,“ át Halli upp eftir
honum. „Nei, hann hefir ekki ein-
hvern veginn samt. Þér bara svelgdist
á honum, af því að þú þoldir hann
ekki.“ „Já, kannski hefir það bara ver-
ið svoleiðis,“ sagði Gunni aumingja-
lega. „Já, ætli það ekki, það var líka
eins gott fyrir þig að játa það,“ sagði
Halli yfirlætislega.
„Jæja, réttu mér pípuna, eitthvað
verð ég að fá sjálfur." Gunni fékk hon-
um pípuna, og Halli reykti þegjandi
nokkra stund.
Svo rétti hann Gunna pípuna aftur
og sagði: „Hérna, það er líklega bezt,
að þú æfir þig svolítið, fyrst að þú ert
á annað borð byrjaður.“ „Æi nei, ég
held, að ég vilji ekki meira.
„Svona, ekkert kjaftæði, þú færð
ekki að sleppa, fyrr en þú hefir klár-
að úr pípunni. Farðu bara alveg að
eins og áðan, og þá kemur þetta strax.“
Gunni sá sér ekkert undanfæri og tók
því við pípunni og fór að reykja. í
fyrstu fékk hann hósta, en þar sem
Halli veltist um af hlátri, gætti hann
sín betur og gekk nú slysalaust, þang-
að til hann loks hafði lokið úr píp-
unni. Þá tók Halli hlæjandi við henni
aftur og sagði:
„Já, gott hjá þér, þú kemur til með
tímanum." Síðan saug hann pípuna
til þess að athuga, hvort nokkuð væri
eftir af tóbaki og sló síðan öskuna úr
henni. Því næst reis hann á fætur, sneri
sér að Gunna og sagði: „Jæja, við skul-