Muninn - 01.01.1950, Blaðsíða 8

32
MUNINX
Brynjar Valdemarsson:
Síðdegisganga í bænum
Það er seint í apríl. Degi er tekið að
halla, og sólin að ganga til vesturs.
Jón Hans og ég göngum í hægðum
okkár eftir götunni, sem liggur út úr
bænum og njótum góða veðursins.
Þetta er einn af fyrstu dögunum, sem
gefa von um bjartari framtíð — fyrsti
vorboðinn. Allt er á ferð og flugi.
Krakkarnir Jojóta allt í kring og hafa
nú kastað húfum og vettlingum og
hlaupa fram og aftur, og eins og lömb-
in á vorin ráða þau ekki við sig, en
ærslast og ólmast, ráðast hvert á annað
og hlaupa síðan skrækjandi burt — ein-
lægur eltingarleikur.
Við verðum að gæta okkar að detta
ekki í hálkunni, því að snjórinn er
bráðnaður ofan af ísnum bg gatan er
einn svéllbunki. Þarna sjáum við
hvar Manga garnla mállausa situr úti
fyrir dyrum sínum og hefir tekið
prjóna sína með sér. Hún er að sleikja
sólskinið, blessuð kerlingin. Manga
gamla er einn af elztu borgurum bæj-
arins og hefir áunnið sér hylli margra
fyrir 40 ára starf sem aðal fréttamaður
þorpsins, því að hún heyrir allra
kvenna bezt, þó hún geti ekki talað, og
hún kann að nota eyrun. Það má
segja, að hún kunni skil á öllu, sem
gerzt hefir hér á staðnum, frá Jrví að
hún var barn og jafnvel lengra frammí.
Þarna situr hún nú blessuð konan
Ég fylltist undrun og skelfingu.
Þetta var óskiljanlegt. Mér fannst ég
samt skynja nálægð h-ans, mér fannst
ég heyra einhvern stynja þungan rétt
hjá mér. En hann var horfinn, hérna
á sléttri flötinni fyrir utan hliðið. —
Nú fór að hvessa fyrir alvöru. Ég
hraðaði mér heim að bænum.
Ég minntist ekki á samferðamann
minn við nokkurn af heimamönn-
um. —
Skömmu síðar heyrði ég af tilviljun
talað um atburð, sem skeði fyrir fáum
árum: Ungur maður varð úti uppi á
hálsinum, örstuttan spöl fyrir ofan
Gljúfurá. Hann hafði átt unnustu þar,
sem lézt voveiflega. Hann hafði ætlað
að vera viðstaddur jarðarför hennar
og hafði haft meðferðis krans á leiðið.
Gunnar.
og er eitt táknið enn um hið komandi
vor. Hún brosir til okkar sínu skakka
brosi, lítur yfir gleraugun sín. Hú-n er
orðin mórauð í andliti og hrukkótt,
og kræklóttar hendurnar krækjast
eins og hríslur um prjónana. Við bros-
um á móti og bjóðum henni góðan
daginn og höldum svo áfram. Ég
heyri að það er hætt að tifa í prjónun-
um hennar og ég lít við til að vita,
hvort hún sé að fara. En Manga gamla
situr kyrr. Hún hefir lagt prjónana
sína í kjöltu sér og horfir út í bláinn.
Allt í einu segir Jón Hans upp úr
þurru: „Það var meiri liörmungin
Jretta með brunann í Gufufirði." Ég
livái við. „Hefir brunnið þar nýlega.
Ég hefi ekki heyrt það.“ „Já,“ svarar
Jón Hans, og mér finnst rödd hans
eitthvað svo óeðlilega há. „Ég frétti
það í gegnum símann í morgun." Ég
læt í ljós Iiryggð mína, en Jón Hans
segir glottandi: „Ég var nú bara að
plata hana Möngu gömlu.“ Ég fer að
hlæja, og svo gleymum við þessu og
höldum áfram að rabba um daginn og
veginn. Skömmu síðar snúum við
heim. Það er að kólna. Manga gamla
er horfin inn, og við förum einnig
hvor heim til sín — til að lesa.
Ég þykist hafa gert vel, Jregar ég
liefi kúrt yfir bókunum tvo tíma og fer
út. Ég mæti Jóni Hansi. Hann hafði
einnig gefizt upp. Við röltum út í mið-
bæinn til hressa okkur upp og hitta
rnenn að máli.
Það virðist hafa gerzt eitthvað
merkilegt. Allir voru að tala saman og
það í hálfum hljóðum, eins og þeir
hefðu að leyna einhverju. Við göng-
um til tveggja manna, sem standa á
þorninu við kaupfélagið og spyrjum
þá, hvort eitthvað hafi komið fyrir.
Þeir líta alvarlega á okkur, síðan segir
annar þeirra hægt: „Svo að þið hafið
J)á ekki heyrt Jrað. Það ku hafa orðið
hræðilegur eldsvoði vestur á Gufufirði
í nótt. Þrjú hús brunnu og fjörutíu
manns fórust." Þeir hrista höfuðið al-
varlega: „Það mun hafa verið þetta
bannsett rafmagn einu sinni enn.“ Ég
lít á Jón Hans og Jón Hans lítur á
mig. Það er kímni í svip hans, sem Jdó
er blandin hálfgerðum beyg. „Aum-
ingja fólkið,“ segjum við og göngum
síðan burt. Þegar við erum komnir
hæfilega langt í burtu, rek ég upp^
skellihlátur og Jón Hans tekur undir,.
og hlátur okkar bergmálar milli hús-
anna og það stingur í stúf við þann al-
vörublæ, sem er hér ríkjandi. Húmið
er farið að leggjast yfir og við förum
heim að hátta.
Næsta dag virðast allir hafa gleymt
brunanum mikla og við líka. Þannig
fer um alla harmleiki, sem ekki snerta
okkur sjálf. Sérhver hefir fengið ann-
að að hugsa, sem er honum nær og
skiptir meira máli. Þannig er það með
okkur Jón Hans. Það er skrifleg latína
í dag, og hún heimtar hug okkar allan.
Það er fyrst, þegar við erum á leið úr
skólanum, að við minnumst slyssins.
Það var kallað á okkur. Við lítum við
og sjáum þar sömu mennina og höfðu
frætt okkur um ógæfuna miklu daginn
áður. „Heyrið þið,“ hrópaði annar
þeirra. „Það var annars meiri lygin,
sem breidd var út hér í gær. Þetta með
brunann. þið munið, það var víst allt
saman helvítis uppspuni úr Möngu
gömlu mállausu."
„Bránn þá aldrei neitt?“ spurði ég
ofur sakleysislega. „Nei, nei.“ sagði
liann og hló gremjulega. „Sér er nú
liver bölvaður þvættingurinn úr kerl-
ingarskömminni. Eg held hún sé orð-
in elliær.“
„Kannske," sagði Jón Hans, og svo
kvöddum við og fengum okkur göngu
úti í góða veðrinu. Það var auðséð, að
Manga gamla mállausa hafði beðið
linekki mikinn í starfi sínu. Við fund-
um til hálfgerðs samvizkubits, því að
eflaust mundi Möngu falla þetta illa.
Við göngum í hægðum okkar og
reynurn að leyna meðaumkun okkar
með Möngu hvor fyrir öðrum. ísinn
liefir minnkað síðan í gær og auðu
blettirnir stækkað. Áður en við vitum
af, erum við fyrir framan húsið henn-
ar Möngu gömlu. Þarna situr hún,
gamla konan með prjóna sína í hönd-
um og brosir til okkar yfir gleraugun.
Við brosum á móti og höldum áfram.
Eg lieyri, að glamrið í prjónunum
hættir, og ég lít við til að vita, hvort
kerlingargreyið sé farin inn, en hún
situr þarna kyrr með hendurnar í
kjöltu sér og starir út í bláinn. Svo
höldum við áfram.