Muninn - 15.02.1955, Blaðsíða 14

14
MUNINN
Osigur
Strandferðaskipið var á siglingu austur
um land. Ég hafði farið með því oft áður og
nú á leið norður. Þetta var í byrjun febrúar,
þess mánaðar, er tíminn síðlar hægast, skap
manns einnig á hægagangi, skipið fór held-
ur ekki á kostum. Það voru fremur fáir far-
þegar með í þetta skipti, og mér leizt svo á,
að þessi sjóferð myndi ekki taka hinum
fyrri fram í einu eða neinu, og svo varð ef
til vill ekki.
Lagt var úr höfn síðla kvölds, og það var
enginn á hafnarbakkanum til að kveðja, svo
að ég gekk niður í svefnklefa minn aftur á,
tók upp bók eftir Fallada og las mikinn
hluta nætur. Það er komið við á einhverri
höfn, hratt fótatak á þiljum uppi, köli,
ankeri varpað. Undarlegt, hve gott er að
einbeita sér að lestri á skipi, hvað maður er
laus undan áhyggjum hversdagsins. Bara
láta tímann líða og ekki vera sjóveikur. Svo
sefur .maður stundarlangt í morgunsárinu —
vaknar við, að 'ankeri er varpað á ný úti fyr-
ir einhverju af þessum formlausu, afsleppu
plássum Norð-Austurlandsins, og það kem-
ur bátur. Ég fer upp á þilfar, nokkrar ung-
píur koma um borð.
Síðan er að fá sér í svanginn, þótt matur
á skipinu sé heldur ókræsilegur. Fáir eru á
salnum, nokkrar verðlitlar konur, tveir
rosknir menn, sennilega uppgjafabændur á
leið í hornið 'hjá syni eða dóttur fyrir norð-
an. — Og þarna situr maður við borð, lág-
vaxinn og grannur, dökkur yfirlitum, brún
tindrandi og kvik augu með einkennilegum
gljáa, eins og verður hjá mönnum, sem hafa
langar innisetur. Andlit hans er fölt og
óveðrað. Hann situr þarna einn og horfir í
gaupnir sér, en lítur upp við hvíið í kven-
fólkinu, brosir góðlátlega og rennir augum
til 'annarra, sem viðstaddir eru.
Ég fór ósjálfrátt að veita þessum manni
athygli. iEf til vill var það beiskjan, blandin
þögulli eftirvæntingu, sem bjó í svip hans.
Ég gekk yfir að borðinu, og við tókum tal
sarnan. Hann var skrafhreifur, röddin dálít-
ið rám og eins og hún bærist úr f jarska. Við
töluðum saman þann dag, reyktum sígarett-
ur og snæddum Hann var á leið heim eftir
fjögurra ára dvöl á berklahæli fyrir sunnan,
útskrifaður á leið heim til mömmu — og
kominn undir þrítugt. Hann segir mér frá
dvöl sinni á hælinu, lífinu þar og dauðan-
um líka. Já, dauðinn hafði verið á höttum
eftir honum í tvö ár, en þá rak hann kauða
á brott. Nú er hann á heimleið. Ég sá ólg-
ua í augum hans: bráðum heilsa gömlum
vinum, líta átthaga sína, vinna.
Það er komið kvöld. Við göngum niður.
Hann kemur heim til sín í nótt. Við kveðj-
nmst við klefadyrnar hjá mér, og ég óska
lionum góðrar auðnu, mér fannst sigur-
glumpi kontinn í augu honum — ég lokaði
dyrunum.
Það var ári síðar. Ég var á ferð sunnan-
lands og kom við á heilsuhæli fyrir berkla-
veikt fólk, skoða framkvæmdir og aðbúnað,
þó ekki orðinn læknir. Ég gekk um vinnu-
stofur vistlegar, sá margt fólk við ýmis
konar iðju. Yfirleitt tók ég þó lítið eftir
fólkinu sjálfu, aðeins yfirbragði þess, líkt og
þegar maður horfir yfir þekkt landslag.
Þarna sat maður og setti saman leikföng,
hröð handtök, æfðar hendur. Ég spurði
hann einhvers, líklega bjánalega, hann leit
upp Ég hrökk við — kannaðist við Jnetta föla
andlit, þessi brúnu, tindrandi augu og gat
ekki varizt geðshræringu. — Hversu smár og
berskjaldaður getur maður ekki orðið fvrir
ósigrum annhrra? — Ég spurði. hvort hann
rnyndi eftir mér, til að segja eitthvað, og