Muninn - 01.03.1963, Blaðsíða 3

B L A Ð
M
A K U R E Y R I
m u n i n n
ENNTASKÓLANS Á
marz MCMLXIII 3. tölublað
er
með
húfur
út
vér
rólum
Á SÍÐUSTU TÍMUM hefur þekkingarsvið mannkynsins vaxið með ægi-
hraða, svo að hver einstaklingur nær aldrei lengra en að þekkja aðeins
brot af því af eigin raun. En til þess að mannkynið fái tileinkað sér alla
þessa þekkingu og selt hana í hendur komandi kynslóðum, hefur verka-
skipting smárn saman verið aukin til að leysa vandann. Ósköp einföld og
góð lausn. Eina hættu hefur hún þó í för með sér. Einhliða lærdómur og
þröngt verksvið leiðir beint til þröngsýni, og þröngsýni er vatn á myllu
eigingirni og þjóðfélagslegrar sundrungar. Eröngsýnir menn hvorki skilja
hvern annan né virða hvern annan. Þessir menn, sem ekki sjá út fyrir sitt
verksvið, eru stundum nefndir „fagidíótar“, og þykir það lítið hrósyrði.
En til þess að koma í veg fyrir óæskilega fjölgun þessarar manngerðar,
ríður okkur á að sjá sem flestunr fyrir sem mestri ahnennri þekkingu,
reyna að eignast sem flesta menntaða menn.
Við, sem gengið höfum gegnum svokallaða menntaskóla, teljum okkur
tmðvitað eiga fulla heimtingu á að kallast menntaðir, enda rökrétt. Fátækir
og smáir í andanum komum við hér á sínum tíma, en göngum svo út með
hvíta kolla á afmælisdegi Jóns Sigurðssonar, miklir karlar og menntaðir og
þykjumst vel að því komnir að gera okkur glaðan dag. Kunnum við kannski
ekki feiknin öll af latneskum sagnbeygingum og enskum orðtökum eða,
sem ekki er verra, stærðfræðilegum sönnunum og efnafræðiformúlum?
Raunar erum við ekki enn byrjaðir að hagnýta okkur þessi fræði, en það
er nú sjálfsagt minnstur vandinn, og trúlega gefast næg tækifæri til að
koma slíkunr vísdómi í lóg.
Sannarlega erum við geymslustaðir fyrir margskonar fróðleik, misjafn-
lega mikinn að vísu, en einkunnirnar eru nú allténd einskonar efnisyfir-
lit, þar sem gerð er grein fyrir, við hverju má búast af hverjum og einum.
Minnir þetta ekki svolítið á bókasafn, þar sem bindunum er raðað í flokka
eftir efni, en nákvæma skrá vantar? Kannski dettur einhverjum í hug, að
bókasöfn væru næsta lítils virði, ef ekki væru fyrir hendi hæfir menn til
að hagnýta sér þau. Eins er ekki nóg að vera aðeins geymslustaður fyrir
orð og ártöl, það þarf líka yfirsýn og andlegt jafnvægi til að hagnýta þekk-
inguna, og við þurfum að hugleiða stöðu okkar bæði sem mannfélagsein-
ingar og sem einstaklingar, svo við vitum, hvert við viljum stefna.
í nútímaþjóðfélagi hlýtur hinn lærði maður að vera leiðandi afl. Hversu
miklu máli skiptir þá ekki, að hinir lærðu menn séu jafnframt menntaðir