Muninn - 01.02.1971, Blaðsíða 11

0&, Bok/a/sv/
man of one
dímension
EFT/&
í~l F/Z3F/ZT /AAHCUbE.
-'/439
| HöfSDRAÐ
1901 2bVW 62 01
HIIXÍOHH
annaMn'H nwij

Við gerum greinarmun á tilbúnum og
raunverulegum f;örfum. Tilbúnar eru þær
þarfir, sem einstaklingumum eru skapaðar
af þjóðfélaginu vegna sérlegra hagsmuna
þess til að undiroka hann: þarfir, sem
viðhalda erfiði, ógnunum (t.d. stríðógn-
unum), vesaldómi og óréttlæti.
Fullnæging þessara þarfa kann að
veita neytandanum mikla ánægju, en þá
ánægju skal ekki vernda né viðhalda, ef
hún hamlar þróun hæfileika einsltaklings-
ins (og annarra), til þess að kannast
við sýkina sem hefur gripið fjöldann, og
rannsfaka á hvern hátt má komast fyrir
rætur meinsins.
Ef þessir hæfileikar nytu sín, væri
ekkert að óttast.
Flestar ríkjandi þarfa t.d. að
slappa af, skemmta sér, verzla og neyta
í_ samræmi við auglýsingarnar, að halda
upp á og fyrirlíta það, sem aðrir halda
upp á og fyrirlíta, eru grundvallarhug-
tök og markmið hinna tilbúnu þarfa.
Svona þarfir hafa þjóðfélagslega
þýðingu og verkan, sem leidd er af ytri
öflum, sem einstaklingurinn hefur engin
tök á. Tilbúningur og fullnæging þessara
þarfa eru af sama toga spunnin, og til
þess ætluð að brjóta hugsanlega andstöðu
á bak aftur.
Burt séð frá því hversu einstakling-
urinn hefur tileinkað sér þessar þarfir
og í hve ríkum mæli hann auðkennist af
þeim og gengst upp í fullnægingu þeirra,
þá bera þær alltaf fæðingareinkenni sín.
Þær eru afsprengi mikilvægra hagsmuna
samfélagsins, sem krefjast kúgunar til
síns eigin viðgangs og vaxtar.
Það er staðreynd, að þessar þarfir,
sem hafa. það markmið að undiroka ein-
staklingana og kúga þá, eru mjög út-
breiddar, staðreynd, að við þeim er tekið
annað hvort ómeðvitað eða í uppgjöf, en
þessari staðreynd verður að breyta,
bæði vegna einstaklingsins, sem ánægjunn-
ar nýtur og ekki síður hinna, sem borga
brúsann með súrum svita sínum og vesal-
dómi.
Þær þarfir einar eiga skilyrðis-
lausan rétt á því að verða uppfylltar,
eru hinar lífsnauðsynlegu þarfir, þ.e.
fyrir mat, klæðum og húsnæði. Uppfyll-
ing þessara þarfa er forsenda þess, að
gera megi allar aðrar þarfir að veru-
ieika, hvort sem þær eru háleitar eða
lítilmótlegar.
Sérhver samvizka og meðvitund, sér-
hver hugsandi vera, sem ekki gengur að
því sem vísu að hagsmunir ríkjandi kerfis