Muninn - 01.05.1971, Blaðsíða 13

frá bðkmenntadeild:
Smátt lítið um Juan Ramón Jiménég.
"Guð er uppáhaldsskáld mitt". Þetta
eru orð höfundar bókarinnar "Plateró og ég"
þeirrar bókar sem tærasti skáldskapur sem
þýddur hefur verið á íslenzku úr spænslcu.X
bókmenntvim Spánar er bókinni skipaður sess
hjá Don Quijote^hvað gneistrandi snilld vi
ðvíkur, og er hún talin meðal meistaraverk
a heimsbókmenntanna. Höfundi hennar, Juan
Rarnón Jiménez hefur verið lýst sem Óvenju
hæglátum manni, er hneigðist til þunglyndi
s, en var hugljúfi hverjiun þeim, er kynnti
st honum.
Flóttinn, hverfulleikinn í skapgerð h
ans skapaði oft andrúmsloft, jafnvel efniv
iðinn í ljóðum hans. ^Réttilega hefur hann
verið nefndur "skáld óumræðileikans", sem
skynjar heild lífsins í hverju breytilegu
augnabliki tilverunnar. Börn, blóm og dýr
voru yndi hans, og kemur það skýrt í ljós
í sögunni eða ljóðinúj. um litla asnann Pla
teró.
Jiménez fæddist 24. deseraber 1681 í b
ænum Ivioguer í Andalúsíuhéraði á Spáni.
Er sýnt varð að Franco og fiokksmenn
hans myndu ná yfirráðum á Spáni eftir borg
arastyrjöldina, kaus hann að hverfa úr lan
di, og hélt vestur um haf ásamt konu sinni.
I október 1956 hlaut hann bókmenntaverðlau
n Nóbels, og mun sagan af Plateró hafa ráð
ið þar miklu um.
Hann dó á aðlíðandi sumri 1958.
Svo se^ir þýðandinn, Guðbergur Bergss
on í eftirmala að bókinn "Platero og ég":
"Hún er lesbók hverjum þeim, sem enn varðv
eitir eitthvað af æsku sinni, en kennslubó
k þeim sem henni hafa glatað."
BLÖtnIÐ X GÖTUNNI.
Platero, en hvað blómið í götunni
er tært og fínlegt! Allur ys og þys
hennar sneiðir hjá því - nautin,
kálfarnir,mennirnir - og það, svona
veikbyggt og fínt, svo hnarreist,
brúnt, fíngert, aleitt í skorningi sí
nvun án þess að óhreinkast nokkuð.
Á hver.ium degi, þegar við förum hli
ðargötuna, þar sem brekkan hefst, hef
urðu séð það í grænu fötunum sínum.
Stundum er fugl við hlið þess, sem flý
gur upp - hvers vegna? - þegar við nál
gumst; stundum er króna þess barmafull,
eins og lítið staup af tæru vatni úr
sumarskýi, stundum finnur það hunangsf
lugu stela eða skynjar marglitt skraut
fiðrildis.
Platero, þetta blóm á fáa lífdaga, þ
þótt minningin um það geti orðið eilíf.
Líf þess verður líkt og vordagur þinn,
vor lífs míns... Platero, hversu mikið
vildi ég ekki greiða fyrir^auðlegð
þessa guðlega blóms, svo hún yrði dagl
ega einfalt og eilíft lífstákn okkar.
PLATERO.
Platero er lítill,loðinn,mjúkur;
svo mjúkur á kroppinn,að hægt væri
að halda hann vera gerðan úr baðmul
1, að hann væri beinlaus. Aðeins al
abasturspeglar augna hans eru harðir,
líkir tveimur skínandi tordýflum úr
svörtum kristall.
Eg sleppi honum og hann stefnir í
haga,nartar mjúklega með snoppunni
sinni,snertir varla við rauðu smábl
ómunum, himnesloim og gullnum... .Ég
kalla til hans blíðlega: "Platero?"
og hann kemur til mín á fjörlegu
brokki,sem virðist vera bros hans,
umvafið yndislegum bjölliihljómi....
.Hann borðar allt,sem ég gef honum.
Honum þykja góð smá glóaldin múska
tvfnber alsett rafi,og svarbláu fík
jurnar með kristallstæru hunangsdög
ginni sinni...
Hann er blíðlyndur og gælinn eins
og drengur,eins og stúlkubarn... en
sterkur og harður hið innra sem ste
inn. Þegar ég ríð á honum á sunnudö
gum gegnum þröng skuggasund yztu
gatna þorpsins,stanza hæglátir og
hátíðarklæddir bændurnir og virða
hann fyrir sér.
- Hann er stæltur þessi.
kesta skemmtun Anítu litlu búrste
Ipu, sem fann ótæmandi uppsprettur
gleði í ljóma og sakleysi æsku sinn
ar, var að leika vofu. Hún hjúpaði
sig laki, bar hveiti á hvítfjóluand
lit sitt, límdi hvítlaukshýði á ten
nurnar, og þegar við dottuðum hálfs
ofandi í litlu stofunni að loknum
kvöldverði, birtist hún skyndilega
á marmaratröppunum með logandi lukt
£ hendi,sveif áfram, tignarleg og
þögul. Pannig klædd var eins og nekt
hennar hefði breytzt í kyrtil. Já.
Hún var skelfileg þessi grafarsýn,
sem hún færði með sér úr myrkri efri
hæðanna; en fölvinn bjó jafnframt
yfir einhverjum töfrum einhverjum
kynrænum losta...
Platero, aldrei gleymi ég þessu sep
temberkvöldi. öveðrið hafði geisað __
yfir þorpinu, eins og sjúkt^hjarta í
næstum klukkustund, hreytt ur ser eld
i og hagli með síendurteknu steypireg
ni og þrumuskúrvun. Vatnsþróin var þeg^-