Muninn - 01.05.1971, Blaðsíða 44

það, sem ekki tókst með „Un cien andalou":
að hneyksla. „L'age d'or" er talin síðasta
súrrealistiska myndin, sem eitthvað kveður
að.
Las Hurdes 1932: Heimildamynd, sem sý
nir eymd og vesæld ibúanna í hinu ofrjósam
a héraði Las Hurdes á Spáni. En myndin er
auk pess ádeila á kaþólsku kirkjuna og þáv
erandi ríkisstjórn Spánar, og í heild fjal
lar hún um mannkynið. l.yndin, sem enn þann
dag í dag er bönnuð á Spáni, var fjármögnu
ð af vini Bunuels, anarkiskum verkamanni,
sem vann í happdrætti. Þrátt fyrir, að myn
din var tekin vorið 1932, var hún ekki gef
in út fyrr enn 1936..
Espana leal en armes 1937: Stutt heim
ildamynd.
Tierra sin pan 1937: Breytt útgáfa af
Las Hurdes.
Gran Casino 1947: Fyrsta myndin,^sem
Bunuel gerði i kexico, en er sjálfur lítt
hrifinn af.
E1 gran Calavera 1949: Sennilega getu
r Bunuel þakkað þessari mynd velgengni sín
a á síðari árum, því sökum þess, að hún. fy
ir Bunuel: „Eg hlýt að hafa ^ert hana rang
a....fyrr eða síðar neyðist eg sem sagt ti
1 þess að gera „Nazarin" aftur og þá svo s
kiljanlega, að allir hálfvitar um heimi alla
n geta skilið við hvað ég á" („Aktuelt" 24.
5. 1961). Hann stóð við orð sín: „Viridian
a" er hin nýja „Nazarin", og hana misskild
i enginn (a.m.k. ekki páfinn).
La fierre monte a Bl-Pao 1959.
The young one 19ÓÓ.
Viridiana 1961: Loks fékk Bunuel aftu
r^leyfi til þess að gera mynd á Spáni, og
sú mynd hlaut: „Gullpalmann" ásamt annarri
mynd, franskri, á Cannes-hátíðinni 1961, o
g æðsti maður kvilmýndamála Spánar var him
inlifandi. En Adam var ekki lengi í Paradí
s: tveimur dögum síðar hirtist grein í dag
blaði Vatikansins, „L'Osservatore Ramaro",
þar sem ráðist var harkalega á mynd Bunuel
s og aðrar svipaðar. Fyrrnefndum æðsta man
ni var sparkað, spánskum blöðum var bannað
að geta um verðlaun „Viridönu" og Bunuel v
ar gerður útlægur úr heimalandi sínu. Enn
einu sinni hafði Bunuel hitt í mark svo um
munaði. Jafnvel upplýsingamálaráðherra Fra
ncos var nærri því orðinn atvinnulaus.
llti vasa framleiðandans peningum, fékk Bu
nuel að gera mynd, sem var efst í huga han
s:
Los Ovidados (Glötuð æska) 1950: "Fr
á mínum bæjardyrum séð", segir Bunuel,"vir
ðist "Los Ovidados" vera mynd um þjóðféla
gsbaráttuna."Ef ég ætti að vera fyllilega
heiðarlegur gagnvart sjálfum mér, held eg
ekki, að ég gæti komizt hjá því að gera s
líka mynd"(Viðtal í "Cahiers du Cinema"36.
tbl.) Bunuel hafði í hyg^ju að"krydda" myn
dina mörgum furðulegum surrealistiskum atr
iðum, en framleiðandinn bannaði það.
Susana 1951? „Þetta er lélegasta mynd
in mín", segir Bunuel.
La hija del engano 1931.
Una mujer. sin amor 1951: Gerð eftir s
ögu kaupassant: „Fierré et Jean".
Subida al cielo 1952..
E1 bruto 1953.
E1 1953.
Robinson Crusoe 1954.
Abismos de T'asión 1954: Handritið sam
ið 1933 eftir sögu Emily Bronté: „Fýkur yf
ir hæðir".
La iluión viaja en tranvia 1954.
E1 rio y la muerte 1955.
Ensayo de un cnmen 1955.
Cela s^appelle l'aurore 1955s Gerð ef
tir skáldsögu E. Robles.
La mort en ce jardin 1956.
Nazarin 1950: Peir voru ófáir gagnrýn
endurnir, er skildu þessa mynd, sem sannkr
istið og uppbyggilegt verk, og nokkrir lög
ðu ennfreraur til, að hún hlyti hin kaþólsk
u OClC-verðlaun. Þetta var þungt áfall fyr
E1 angel exterminador (Engill dauðans)
1962: Þessi mynd gerði að engu alla lá flo
kka,^ sem Bunuel hafði til þessa verið skip
að í, og gagnrýnendur rugluðust algjörlega
í ríminu.
Le journal d'une femme de chambre 19
64: Gerð eftír skáldsögu Octave Iviirbeaus.
Eyrou ritar í bók sinni: „Hér er um að ræð
a pólitíska mynd, sem lýsir einkalífinu in
nan hins skelfilega kynflokks, sem nefnist
fasistar... Iuyndin hefur úrslitaþýðingu og
er mjög mikilvæg, vegna þess að hún lætur
í ljós hin pólitísku sjónarmið Bunuels".
Simon del desierto (Simon í eyðimörki
nni) 1965.
iBeíla de jour (Gyðja dagsins) 1967:
„Þetta er klámmynd" (Bunuel).
La voie lactée (Vetrarbrautin) 1969.
Fnstana 1970.
Auk þessara mynda hefur Bunuel á ýmsa
n hátt átt þátt í gerð margra annarra. Að
lokum má geta þess, að ótölulegur fjöldi b
óka, blaðagreina og ritgerða hefur verið r
itaður um Luis Bunuel ogverk hans , og ber
fáum saman. Skoðanir á listamanninum marga
r og ærið misjafnar. Sömuleiðis túlkanir á
myndum hans. En þessi grein mín á varla in
ni í hópi þeirra ritverka, enda byggð á ör
fáum þeirra,^en hitt frá eigin brjósti. Eg
hef aðeins séð örfáar mynda Bunuels og tel
mig ekki færan um að gagnrýna þær. Vona sa
mt, að greinin varpi nokkru ljósi á fyrirb
ærið LUIS BUNUEL og einhverjir hafi gagn o
g gaman af.