Alþýðublaðið - 26.04.1923, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Falsaðir baitkareikninpr
Á fundinum í Nýjn Bíó, á eftir
fyrirlestri Gunnars frá Selaíæk,
sagði hr. Claessen, að ísiands-
banki hefði engu tspað síð m
árið 1920, og átti það að vera
sönnuti fyrir því, hvað bankian
st r ði sig vel.
Ó'afur Friðriksson gerði þá
fyrirspurn tii Claessens, hvort
reikningar bankans heíðu þá
verið falsaðir árin 1919 og 20.
í svari sínu endurtók Claessen
það, að ekkert tsp heíði orðið
síðan á árunum 1919 og 20, en
vildi þó tæplega láta kalla þetta
falsaða reikninga. Að öðru leyti
vísaði hann rnálinu frá sér, sem
sér óviðkom<ndi, þar eð hann
hefði ekki verið orðÍDn banka-
stjóri, þegar þessir reikningar
voru gefnir út.
En hvað var nú þetta tap
mikið?
Ja, það er enn þá ieyndarmál
almenningi og verður sjálfsagt
haldið leyndu, meðan hægt er.
En víst er, að það er ekki
minna en matsnefndin, sem átti
að meta hlutabréf bankans, hefir
gefið upp.
Þeir, sem í matsnefndinni voru,
eru þes3Ír menn: Björn Krist-
jánsson, Þorst. Þorsteinsson hag-
stofustj., Ág. Flygenring, Ólafur
Benjamínsson og Eiríkur Briem.
Tap fslandsbanka er, eftir því
sem ofannefndir fimm menn hafa
gefið upp í skýrslu sinni, 5.430.000
kr. umfram það, sem bankinn
hafði gefið upp (samkv. banka-
reikníngunum).
Hr. Claessen segir, að bank-
inn hafi engu tapað síðan 1920.
Þessi hálf sjötta milljón hefir því
Nolkur orðtilÞ.J.J.
í 41. tölublaði >Vísis< þ. á.
skrifar einhver Þ. J. J. um húsa-
leigumálið. Sumt f þeirri grein
er mér óskiljanlegt, eius og til
dæmis, þar sem hann segir, að
það væri órettlátt gagnvart einni
stétt manna að hríðíella hús-
eignir manua, eins og hann
kemst að orði. At því að menn
verið töpuð 1920, þó henni væri
slept úr reikningum bankans.
Hér skal ekki sagt eiít orð
um það, hvort þetta er að falsa
bankareikninga eða ekki. Geti
þeir, sem þetta lesa, ékki sjálfir
myndað sér skoðun nm það,
þýðir ekki að segja þeim það.
Alt hiutafé bankans er
milljón króna, en tapið næstum
5^/2 milljón. En því er leynt, og
í stað þess er talinn ágóði um
i3/4 millj. króna í reikningum
bankans, og hluthöfum útborgað-
ur 6°/0 arður af hlutabréfum.
En þetta eru ekki falsaðir banka-
reikningar eða hvað?
Hvernig skyldi fara, ef þeir,
sem keypt hafa hlutabréf bank-
ans árið 1921, eftir að háfa lesið
bankareikninginn fyrir 1920, færu
í mál við bankann? Þeir hafa
keypt samkvæmt reikningi, er
sýndi i3/4 milljón króna gróða,
þar sem átti að vera 33/4 milljón
króna tap.
í Danmörku situr Glúckstadt
nú í fangelsi fyrir sína fölsuðu
reikninga. En við mundum ekki
hafa farið eins með hann. Við
mundum ekki «hafa sett hann í
fangelsi.
En hvað mundum við hafa gert?
Jú; eí hí'nn h;úði haft 20 þús.
kr, árslaun og verið ráðinn til
n/2 árs og því átt kröfu á 30
þús. kr, alls, hefði hann staðið í
stöðu sinni og ekkert falsað,
þá mundum við hafa borgað
honurn 70 þúsucd krónur dansk-
ar (fyrir að falsa reikuinga?) og
kvatt hann með mestu virktum.
Slæmt fyrir Glúckstadt, að
hann var ekki hér. Dufþakur.
úr flestum stéttum eiga hús þá
skil ég ekki, hvaða stétt hann
á við. Aftur er sumt afskapleg
vitleysa og ber vott um eiu
feldni höfundarins eða þá, að
hann veit betur en hann skrifar.
Hann segir t. d.. að það nái
ekki nokkurri átt, að búðarleíga
hér í bænum haidi uppi dýrtíð-
inni- Það má vel vera, að hún
sé ekki ein um það, en ef hann
ætlar að telja fólki trú um það,
að hún eigi engau þátt í því, i
þá er það fjarstæða, nema ef
hann á við það, að kaupmenn
væru svo ósvífnir að se!ja vör-
una eins dýrt og þeir gera nú,
þó búðarleiga lækkaði til mikilla
muna. Ef hann eignar kaupmönn-
um það, þá ætla ég ekki að
taka það af þeim, Sem rök fyrir
þvf, að búðarleigan hsldi ekki
uppi dýrtíð, færir Þ. J. J. það,
að samkeppni í verzlun sé svo
mikil og verzlanirnar svo marg-
ar, en jafnframt segir hann, að
sá, Sím ætláði að selja dýrara
en nágranni hans í næstu búð,
mundi ekki selja mikið. Þetta
er auðvitað álveg rétt, enda hefir
hnnn vafalaust sagt það óvart,
en þ ;ð snnnar ekki, að hann
ekki búðarleiguna á vör-
una, heldur að eins það, að
kaupmaður, sem verzlar I ódýrri
búð, græðir roeira en sá, sem
verzlar í dýrri búð. Þar sem Þ.
J. J. g 'fur það í skyn, að allir
kaupmenn verði að selja með
sama verði, til þess að af þeim
sé keypt, þá hefir hann fallist
á það, auðvitað óviljandi, að
a^t gaspur kaupmannaliðsins um
frjálsa sámkeppni, sé ekkeit ann-
að en auðvirðileg blekkingartil-
raun.
Þessi dæmalausu rök um sam-
keppni, sem Þ. J. J. er búinn
að eyðileggja óðara en hann læt-
ur þau frá sér, og verzianafjöldinn
sannar einmitt hið gagnstæða.
Allir hugsandi menn vita, áð
því fleiri sem kaupmenn eru, því
minna selur hver einn, og því
miuna sem hver selur, því meira
þarf h nn að Ieggja á vöruná
til þess áð geta lifað á sinni at-
vinnu. Dýra búðarleigan segir
Þ. J. J. að komi eingöngu niður
á þeim, sem búðina leigi, en ekki
á almenningi. Nú vil ég spyrja
Þ. J. J.: Hvar getur kaupmaður,
sem rekur enga atvinnu aðra en
verzlun, tekið búðarleiguna ann-
ars staðar en af vörunni, sem
hana selur. Ég er saunfærður
um, að Þ, J. J. sér það eins og
allir aðrir, að kaupmaðurinn
getur hvergi annarsstaðár tekið
hana, og að búðarleigan, eius
og öll önnur útgjöld kaupmanns-
ins, kemur niður á almenningt,
og því tilfinnanlegar, sem kaup-
menn eru fleiri.
Hannes yngri.