Muninn - 01.11.1996, Blaðsíða 36

Þú vinnur núna sem járnsmiður. Var
svona leiðinlegt að kenna við M.A.?
Ég hætti nú að kenna vegna þess að ég missti þessa
vinnu af því að ég hafði ekki kennsluréttindi. Hins
vegar er það, að ég hef unnið sem járnsmiður, að
mestu komið til af frjálsu vali. Ég hef reyndar
ekkert reynt að svara þessu skipulega. Ég fór út í
járnsmíði haustið 1975 og var þá búinn að vinna
eitt ár í skinnaiðnaði. Á þessum árum var mikil
stemmning fyrir þjóðfélagsmálum og pólitískri
baráttu og þetta var náttúrulega að hluta til liður í
því. Líka það, að iðnaður var í miklum uppgangi hér
á þessu svæði. Ég og lleiri héldum að þetta væri
atvinnugeiri framtíðarinnar, og einnig hitt, að ef
menn ættu að verða að einhverju gagni í sósíalískri
baráttu þá var það eðlilegt að blandast
verkalýðnum, sem er líklegasta aflið í þeirri baráttu.
Það var dálítið um það meðal róttæklinga á þessum
árum að starfa með verkalýðnum. Það voru hins
vegar fáir sem entust svona lengi í því eins og ég.
Ég kann í raun ágætlega við þannig störf, hef alltaf
unnið líkamleg störf þegar ég hef ekki verið í námi.
Þetta var engin kvöl eða neyð fyrir mig. Mér líkar
líka ágætlega að vinna á stórum vinnustöðum með
mörgum vinnufélögum. Mér finnst svona vinna hafa
marga kosti fram yfir kennslu. Fyrst og fremst fer
maður ekki með áhyggjurnar heim, og kennslu er
endalaust hægt að undirbúa og stressa sig út af, en
þegar ég er búinn í járnsmíðunum þá er ég búinn
þann daginn.
i
Þú ólst upp í sveit. Hafði það einhver
áhrif á þig og þínar skoðanir og
áhugamál?
Það hafði það náttúrulega. Ég býst við að ég haldi
áfram að líta á hlutina og samfélagið eins og
sveitamaður á margan hátt. Ég býst við að ég sé á
margan hátt íhaldssamur hvað snertir gildi; hvað er
eftirsóknarvert í lífinu. Ég held að draumar mínir í
þeim málum séu svolítið sveitalegir. Svo hef ég
einnig áhuga á náttúrunni og umhverfinu en það
tengist kannski ekki því að ég er sveitamaður,
heldur ég er alinn upp í þannig fjölskyldu með mjög
alhliða áhuga á umhverfinu.
Við heyrðum að þú heillast af fornum
rímnasöng og kommúnískum söngvum?
Ja, af hverju fer maður að syngja yfirleitt? Það var
sungið á mínu heimili og þar lærði ég mikið af
íslenskum lögum, gömlum söngvum, af foreldrum
mínum, afa og ömmu og þeirri kynslóð. Eins mikið
af kvæðum, íslenskum kveðskap. Svo lá leiðin í
gegnum popp, á Bítla- og hippatímunum. Úti í
Skandinavíu fór ég að hafa áhuga á vísnasöng og þá
gjarnan pólitískum söng, tengdum róttækri
hreyfingu þar. Ég fór að lemja gítar sjálfur og kyrja.
Um að gera að nota það að geta sungið. Það er
mikilvægur hluti af þjóðfélagsbaráttu að syngja.
Söngurinn bæði þjappar fólki saman og reynir að
flytja einhvern boðskap. Næsta skref var gamall
kveðskapur og rímur, þ.e. að fara í gamla
þjóðararfinn í tónlist. Ég hef orðið þjóðernissinnaðri
með árunum, er orðinn býsna þjóðernissinnaður
sósíalisti. Þetta er arfur sem stendur mér hjarta
nær, hann höfðar mikið til mín og ég held að hann
Dó] MUNINN HAUST 1996
sé líka við alþýðuskap. Þetta er hluti af íslenskri
þjóðarsál en er í rauninni allt of lítið ræktaður og of
lítið hlúð að þessum arfi að mínu mati, t.d. að
kveða rímur og rímnalög við allskonar kveðskap er
lítið gert. Það fellur samt vel í kramið þegar maður
á annað borð stundar það og reynir að gera það af
alvöru. Ég er því á vissan hátt kominn í hring frá
mínu blauta barnsbeini til dagsins í dag.
Þú hefur hlotið fjölþætta menntun. Hvers
eðlis?
Ég fór í búfræði og síðan pínulítið í háskóla eftir
stúdentspróf en hafði engan áhuga á neinu
sérstöku á þeim árum eða yfirleitt að leggjast í
akademískt líf. Þá fór ég út í iðnaðinn, tók
járnsmíði og kláraði hana og vann sem járnsmiður
þó nokkuð lengi. Síðan fór ég aftur og tók upp
þráðinn, fyrst 1981 og svo með hléum milli þess
sem ég vann við járnsmíðarnar. Tók bæði B.A. og
Masters-nám í sagnfræði. Kláraði það 1991. Síðan
hef ég kennt, unnið áfram við járnsmíðarnar og
stundað sagnfræðina í frístundum. Ég verð að
viðurkenna það, að ég fæ allt of lítinn tíma fyrir
sagnfræðina. Ég á mér þá von að ég geti lifað af
sagnfræðinni og ræktað hana miklu meira en ég hef
gert.
Ertu þá að tala um að gefa eitthvað út?
Já, já, gefa út og vinna við þetta. Ég er t.d. að sækja
um það núna að fá að skrifa hluta af iðnsögu
íslands og vera á launum við það. Það yrði
óskastaða, því iðnaðarmaður og sagnfræðingur er
alveg kjörinn í að skrifa iðnsögu.
Hvað finnst þér um það sem er að gerast í
íslenska menntakerfinu, sbr. niðurskurð?
Ég held það megi segja að íslendingar hafi aldrei
lagt verulega mikla rækt við skólakerfið sitt,
grunnskólinn er alltaf í nokkurs konar svelti, og
þegar á að fara að skera enn frekar er það
náttúrulega hábölvað. Ég held að það sé heldur
heimskulegt lika, því þáttur menntunarinnar verður
sífellt stærri og stærri í samfélaginu. Það sjáum við
á þróuninni í þessu upplýsingarsamfélagi sem við
erum að ganga inn í. Það er á einhvern hátt
misskilningur og tímaskekkja að fara að skera
niður skólakerfið á þeim tímum. Það kann ekki
góðu að stýra.
Finnst þér vera lögð ofuráhersla á
bóknámsgreinar og helst til snobbað fyrir
þeim?
Jú, við höfum nú verið bóklega sinnuð þjóð alla tíð,
og það er tiltölulega stór hluti menntafólks sem
hefur lært einhver húmanísk fræði, ég þar á meðal.
Við eigum töluvert mikið af bókmenntafræðingum
og listfræðingum ýmis konar meðan t.d.
sjávarvistfræði væri grein sem eðlilegt væri að mun
stærri hópur tæki þátt í. Þetta hefur svolítið með
þjóðarsálina að gera. Svo kemur það til, að
verklegar greinar eru dýrari en hinar bóklegu og
fyrir vikið er það hluti af niðurskurðarstefnunni að
leggja lítið í þær. Það mætti líka gera verknámið
meira freistandi, bæði með að leggja meira í sjálft