Heimilisblaðið - 01.01.1939, Qupperneq 6

4
HEIMILISBLAÐIÐ
maður með vélum og' vélasmiður við Kill-
ing'worth kolanámurnar; skyldi hann þú.
hafa 100 pund sterling í laun um árið og
hófst þá heldur hagu,r hans.
II. Killingworth-jámbrautin. Fyrsta eimreiðin.
Þegar hér var komið, þá sá hann, að
mikið væri unnið til bóta, ef takast mætti
að gera mönnum hægra fyrir að flytja kol-
in frá námunum til útskipunarstaðarins
við Tyne; fór hann þá að brjóta heilann
um það, hvernig hægt væri að haga gufu-
vél svo, að hún gæti knúið vagna. Flutn-
ingurinn á kolunum var bæði seinlegur og
kqstnaðarmikill. Or þessu þurfti að bæta,
það fundu allír, ekki sízt þeir, sem á kol-
unum þurftu að halda.
Fyrir þá daga höfðu ýmsir gert tilraunir
með gufuvagna, er runnið gætu alfaravegi
(Murloch 1784, Trevetick 1802, Haddley,
Blacket o. fl.). En nú var sérstaklega farið
að hugsa um flutninginn á kolunum frá
námunum.
Georg samdi nú áætlun og gerði ráð fyr-
ir, að gufuvagn gæti farið 3 mílur á klst.
Nefnd var sett til að rannsaka áætlun
hans, og áleit hana fásinnu og kvað upp
þann dóm, að hann skorti alla þekkingu
á þeim efnum. Stephenson svaraði nefnd-
inni, með því að smíða gufuvagn og láta
hann renna eftir sporbrautum vagna fra
námunum og niður að útskipunarstaðnúm
við Tyne og leiða með því rök að, að hann
gæti farið 5 mílur (enskar) á klukkustund.
Varð þá ekki lengur á móti mælt og Step-
henson álitinn hinn. mesti hugvitsmaður,
ems og hann var.
Stephenson hafði á þessum árum lagt
mikla stund á hreyfingarfræði og gert
margar tilraunir til að geta ráðið fram úr
því, hvernig byggja skyldi fuilkomna eim-
reið.
Aðalhluthafinn í kolanámufélagiriu í
Killingworth, Ravenworth lávarður, hét aö
leggja fram fé til þess að Stephenson gæti
smíðað »ferðavél«, er hann svo nefndi, er
dregið gæti kolavagnana eftir sporvegun-
um niður ao Tyne, níu mílur enskar. Steph-
enson tókst að smíða vélina, eins og áður
er sagt. Það var 25. júlí 1814, sem hún var
reynd. Hann nefndi þessa litlu eimreið
»My Lord« (lávarður minn). Stephenson
var lika forsmiður að brautarteinunum á
þessum vegarspotta.
Þetta var svar hans við dómi nefn;dar-
innar, sem fyr er getið.
Stephenson lagði nú allt kapp á að end-
urbæta þessa eimreið sína og komst þá til
fulls að raun um, að járnbrautir væru ó-
hjákvæmilegar til þess að eimreiðum yrði
komið við; en halli á brautinni yrði að
vera sem allra minnstur.
Þessi fyrsta eimvél Stephensons var
næsta lík þeirri, er þeir Haddley og Black-
et höfðu áður smíðað í sameiningu.
Stephenson hafði komið á fót vélsmiðju
í Newcastle og þar smíðaði hann þessa
fyrstu eimvél sína. Hún gat dregið 60,000
pund af kolum, þar sem hallinn var 1:450,
og fór 5 mílur enskar á klukkustundinni.
III. Stocton-Darlington-brautin.
Vélmeístari sá, er Dodd hét, vann með
Stephenson að endurbótum hans á vélinni:
réttri sarntengingu á hjólunum, réttum um-
búnaði um ketilinn, ráði til þess, að vélin
yrði aldrei vatnsþrota. Þessar endurbættu
eimreiðar Stephenson voru látnar ganga
á Killingworth brautinni frá 1814—1824.
En með þessari uppfundningu sinni ýtti
Stephenson undir það, að ný járnbraut var
lögð milli Stockton og Darlington. Var
Stephenson kosinn forsmiður að þeirri
braut (1322). Var sú braut nær 8 mílur
danskar og opnuð til umferðar 27. sept.
1825. Hún hafði verið 4 ár í smíðum. Fyrst
voru hestar notaðir til dráttar á, þeirri
.braut; en eigi leið á löngu, áður en eim-
reið þeirra Stephenson og Dodds kom í
staðinn fyrir hestana. Samtímis voru smíð-
aðir eimvagnar til fóiksflutninga á, sömu
brautinni.