Heimilisblaðið - 01.03.1939, Blaðsíða 2

42
HEIMILISBLAÐIÐ
Skuggsjá.
Hitaaukning í heimskautslöndunum.
Hitaaukningin hefir náð hœsta stigi í noröur-
hluta Evrópu og heimskautslöndunum, sem næst
liggja. Á Spitzbergen haíði hitinn aukist yfír
vetrarmánuðin.a (nóv.—marz) um 9 stig :í tlrnar
bilinu 1930 -38 frá því á tímabilinu 1911—20
og má það heita eir.stæð hitaaukning. Hitaaukr,-
ing þessi hófst á Spitzbergen veturinn 1918 —19.
Veturinn 1936 -37 var mildari en allir undan-
farandi vetur og sama má segja um veturinn
1937—38.
Isinn h.efii við þetta minnkað mjög I norður*
höfum, því að sjávarl itinn h.eiir aulcist um 3 stíg
að meðaltali á síðustu 30 -40 árum milli Franz
Jósefs lands og Novaja Zelma.
Pessar athuganir sýna, að sá hluti Golfstraums-
ins, sem fellur milli Noregs og Spitzbergen inn í
hið evrópiska heimskautsh,af hefir orðið fyrir
magnaðri hitaaukningu. Hitaflutningur Golf-
straumsins hefir töluvert aukist og í sarnbandi
við það stendur, að vetrar I Norður-Evrópu hafai
verið mildari.
Rannsóknir á vetrarhita I Vestur-Evrópu og
Mið-Evrópu með því að byggja, á gömlum veður-
skýrslum, sýna, að fyrir og eftir 1715 hafi vetr-
ar verið jafnmildir og þeir eru nú, cg sagt er
að ísinn hafi þá verið með minnsta nróti í noro-
urhöfum (Barentshafi). Sé lengra leitað aftur í
tírnann, má finna, að köldustu tímabil hafa orðic'
með 110 ára millibili um 1235, 1315, 1435,
1555, 1675 og 1875, en heitustu tímabilin 1275,
1355, 1515, 1610, 1715, 1835 og næsta timabil lík-
lega 1945. Miklar hitabreytingar haía, líka orðið
220 hvert ár. Lofthitinn nær hámarki 1930 eða
í byrjun 1940-áranna og skömmu þar á eftir fer
svo smám saman að kólna aftur.
Eftir þessu er enginn efi á, að yfir oss ganga
stórfelld hitabreytingatímabil og orsökina verð-
ur að leiða I ljðs með nægilega langri athugun
á útgeislun sólarinnar.
Sökum hins breytilega. Ismagns I norðurhöfum,
hefir breyting orðið á dýrallfinu á sömu slóð-
um. Fuglar taka að verpa eggjum f'yrr á vorin
og margir farfuglar eru nú vetursetugestir I
nyrztu löndum og nýjar s.kepnur berast þangað
eins og mýbitið á Spitzbergen 1918. Blómtími
jurta byrjar líka fyr. Skógarmörkin færast upp
eftir fjöllum (um 100 metra I Noregi) og lengra
norður en áður. Korn getur nú sprottið til fulls
á fjallabæjum, og lengra norður eftir, þar sem
áður fékkst eigi nema grænfóður.
★
I Himalayafjöllum h,afa fuglar sést I næstum
8000 metra hæð.
Líkkista úr gulli.
er nýlega fundin I konungagröfum I Egipta-
landi. Pað var frakkneski vísindamaðurinn, próf.
Montet, sem fann, og er þeim fundi jafnað til
Tutankhamen-fundarins. hér.na um árið. Kistan
fannst I Tanis og I grafhýsinu, sem varðvoizt
hefir með öllu, er ein kc-nungsgi'öf. Þegar prófess-
orinn kom inn I grafhýsið, fann hann iíkkistu úr
sklru gulli á a.ltari úr kalksteini. Hjá henni fann
ha. n tvær keinagrindur með mörgum gimsteinum.
T a n i s fannst fyrir 70 árum og hefir síðan
verið merkilegasti fundarstaður fornmenja á
Egiptalandi. Tanis var griskt nafn á borgínni
við Nílar-hólmana I noi ðvesturhorni Egiptalands;
er s.ú borg einatt nefnd sem dæmi um það, hve
feikna langt Egiptar gátu flutt steindranga þá
er þeir höfðu til gra,fh,velfinga og bautasteina,
al!a, leið frá grjótháminu I efsta Egiptalandi.
Hún er þegar nefnd I elztu sögu Egipta;. Rams.es
II. og aðrir Faraóar af 19. konungsætt (um 2100
f. Kr.) létu reisa þar stórkostlegar byggingar,
t. d. s.túrt Set-musteri og fræga bókahöll. Pegai
Grikkir stofnuðu Alexandríu (Alexander mikli),
laut Tanis I lægra hal.di og 174 e. Kr. jöfnuðu
Rómverjar hana við jörðu.
Prátt fyrir það, þö nafn Psusennes konungs
væri ritað með helgiletri á gulllcistuna, þá kom
það þó I ljós, er kistan var opnuð, að' það var
Shishak konungur, sem lá í kistunni. Var hið
smurða lík hans s.kreytt mörgum gimsteinum.
Fara.o Shishak var stofnandi 22. konungsættar-
innar Hann var ættarhöfðingi frá Libýu, s.em
herjaði á Egiptaland 945 f. Kr. og náði því á
sitt vald. Til þess að ætt h,ans yrði lögmæt, þá
kvæntist hann dóttur Faraós. Psusennes II., er
menn hugöu I fyrstu að lægi I gullkistunni og
var síðastur af 21. konungsættini, en Shishak
steypti honum af stóli. Önnur dóttir Psusennes
giftist (um 960 f. Kr.) Salómó konungi til að
staðfest.a þann sáttmála milli ísrael og Egipta,
sem Salómon hafði gert. Eftir því- er það mágur
Salómons konungs, sem liggur i gullkistunni riku-
lega skreyttur og órotnaður (smyrlingur: múmía).
★
Árlega, lcoma upp 350 000 húsbrunar I Þýzica-
landi og er tjónið metið um 400 milljónir marka.
með 110 ára millibili um 1235, 1315, 1435.
Tveir þríðju brunanna, koma upp I sveitunum.
Leikur barna með eldspýtur á sc'.k á 5000 brun-
um á ári.
★
Ummæli þessara manna, sem allir voru heims-
kunnir á sinni tíð, um bindindi og áfengisnautn,
hefir kynslóð vor, sem nú lifir á þvi herrans ári
1939, gott af að kynna sér.