Heimilisblaðið - 01.06.1939, Qupperneq 4

96
HEIMILISBLAÐIÐ
leiðslu Allstons og Benjamíns West, landa
síns, í Lundúnum. Tveim árum síðar vann
hann verðlaunapening úr gulli fyrir frum-
mynd af fyrstu höggmynd sinni, en það var
»Herakles deyjandi«, forngríska, goðborna
þjóðhetjan (sbr. »Þrautir Heraklesar«).
Eftir fjögra ára námsskeið hvarf hann aft-
ur heim til Bandaríkjanna (1815), og
stundaði þá málaraiðn í Charlestown um
hríð og þótti vel takast. Síðan fluttist hann
tili New York (1822) og hélt þar áfram iðn
sinni. Þá tók hann og ýmsir að'rir snjallir
dráttlistarmenn að halda fundi með sér
(1824—5) og af þeim fundi leiddi það, að
þeir stofnuðu þjóðlegan dráttlistarskóla í
borginni; var Morse kosinn forstöðumaður
skólans. og hafði hann þá stöðu á hendi í
16 ár.
Árið 1829 fór hann í annað sinn til Norð-
urálfunnar til að nema listir sínar til fulln-
ustu; var hann þrjú ár (1829—32) að námi
í nokkrum helztu borgunum austan hafs,
á Englandi, Frakklandi og ítalíu.
2. Morse er kosinn prófessor við
háskólann í New-York.
Hugkvæmist ritvéiin.
Meðan hann var erlendis, var hann val-
inn til kennara í öllum dráttlistarfræðum
við háskólann í New York. Tók hann þá
(1835) að halda fyrirlestra um skyldleika
og samband þeirra lista.
Morse hafði þegar í skóla hneigst tals-
vert að efnafræði og náttúruheimspeki, og
er fram liðu stundir, urðu þær visinda-
greinar honum mjög kærar.
Á árunum 1826—27 hafði hann hlustaó
á fyrirlestra prófessors J. Freemann Dana
um segulmagn, við háskólann í New York.
Þeir prófessor Dana urðu alúðarvinir, því
af viðræðum hans við Dana, varð hann al-
veg hugfanginn af segulmagninu.
Þegar Dana hélt fyrirlestra sína, þá
sýndi hann jafnan segulstál, til skýringar
fyrirlestrum sínum. Þetta segulstál komst
síðar í eigu Morse og geymdi hann það eins
og helgan dóm; hét sá Dr. Torrey, sem gaf
honum stálbútinn. Það stál var gert af for-
sögn Sturgeons nokkurs og var það fyrsta
rafsegulstálið, sem komið hafði til Banda-
ríkjanna. Dana hafði þá fundið upp segul
með nýrri gerð og var sá segull síðan hafð-
ur í öllum Morse-ritvélunum um heim all-
an.
Um haustið 1832 steig Morse á skip í
Havre á Norður-Frakklandi á leið vestur
um, haf. Þegar á skip var komið, átti hann
tal við nokkra af skipverjunum um þá
nýju uppgötvun frakkneskra eðlisfræðinga,
að ná mætti rafurmagnsneista úr segul-
steini; mætti af því greinilega sjá, að raf-
urmagn og segulmagn væru skyldir kraft ■
ar.
Eftir þá viðræðu vitraðist honum í sýn,
hvernig senda mætti skeyti milli fjarlægra
staða með ritvél og sáma; kom honum þaö
fyrir sjónir að öllu verulegu, eins og það
er enn þann d'ag í dag.
Ekki skorti votta að því, að það var ein-
mitt þarna á skipinu, sem honum hug-
kvæmdist öll tilhögunin á ritvél og síma-
þræði. Allir skipverjar vottuðu það og voru
sjónarvottar að teikningum þeim, sem
hann. gerði af því, sem honum bar fyrir
sálarsjón.
Þegar heim kom, smíðaði hann sumt af
ritvélinni í New York, undir árslokin 1832;
en ýmislegt hamlaði því, að ritvélin yrði
fullgjör fyrr en 1835. Þá gat hann sýnt
hana starfandi á vinnustofu sinni. Þetta
gerðist i nóvember 1835. Þá var vélin að
réttu tali fundin. Það var frummyndin.
3. Morse smíðar fyrstu ritvélina
og krefst einkaréttar á henni.
En ekki krafðist hann einkaréttar á
þessari uppfundningu sinni hjá þingi
Bandaríkjanna fyrr en 1837 né beiddist
fjárstyrks til að leggja tilraunarsíma milli
borganna Washington og Baltimore; en
þingið synjaði honum um hvorttveggja, og
þótti Morse þá óvænlega áhorfast.